Ti Panangmatmat ti Biblia

Busoren Kadi ni Apostol Pablo Dagiti Babbai?

DAGITI “sursuro ni [apostol] Pablo naus-usardan kas pakaibatayan iti adu a panangidumduma a maibusor iti babbai iti uneg ti Nakristianuan . . . nga iglesia.” Kastat’ kinuna ni Hues Cecilie Rushton iti Auckland, New Zealand, iti opisial a naipablaak a surat a naiparang iti pangrugian ti 1993 iti Commonwealth Law Conference idiay Cyprus. “Ti Suratna ken Timoteo,” kinunana pay, “ipalgakna ti kapanunotanna: ‘Ta diak ipalubos a ti babai isurona, wenno adda turayna iti lalaki, no di ket agulimek koma.’”​—1 Timoteo 2:12, King James Version.

Idi nagsurat ni Pablo a buyogen ti panagraem iti paset wenno sasaaden ti babbai, personal laeng kadi a kapanunotanna ti yeb-ebkasna, wenno isut’ pinaltiingan ti Dios? No matmatan ida nga interamente, dagiti kadi surat ni Pablo pudno nga iparangarangda ti panangidumduma a maibusor iti babbai? Iti ania a konteksto nga agaplikar dagiti sasao ni Pablo ken Timoteo, a naadaw nga immuna?

Dagiti Kredensial ni Pablo

Kadagiti 27 a libro iti Kristiano a Griego a Kasuratan, 14 ti mabigbig nga insurat ni Pablo. Ti mangipamatmat iti panagtignay ti nasantuan nga espiritu kenkuana isu ti namilagruan a kabaelanna nga agsao iti adu a pagsasao. Mainayon pay, pinatalgedanna dagiti di gagangay a sirmata. (1 Corinto 14:18; 2 Corinto 12:1-5) Ti managsakripisio, amin-kararua, ken naayat nga ulidanna gutugotenna ti nasinged a nabara a nainkabsatan a panagpipinnateg iti nagbaetanna ken dagiti Kristiano a kapatadanna. (Aramid 20:37, 38) Dagiti suratna, agraman ti kinunana maipapan kadagiti babbai, buklenda ti “amin a Kasuratan [nga] impaltiing ti Dios ken makagunggona iti panangisuro.”​—2 Timoteo 3:16.

Babbai Kadagiti Surat ni Pablo

Adda umdas a pammaneknek iti panangbigbig ken panagraem ni Pablo kadagiti babbai iti intero a sursuratna. Maulit-ulit, tinukoyna ida kadagiti nadumaduma a pasetda iti kongregasion ken iti pamilia. Iti maysa kadagiti suratna, impadisna dagiti makaay-ayo a kualidad ti maysa a Kristiano a pastor kadagidiay nga iparangarang ti maysa nga agpaspasuso nga ina.​—1 Tesalonica 2:7.

Adu kadagiti Kristiano a kakabsat a babbai ti apostol, a nainaganan kadagiti suratna, ket maipaayanda iti nabara a komendasionna. Nairaman iti panangkablaawna kadagiti miembro ti kongregasion ti Roma isu dagidiay nangnangruna a naiturong kadagiti dadduma a babbai nga “agtartrabaho a sipipinget iti Apo.” (Roma 16:12) No maipapan ken Euodia ken Sintique, pinaregtana dagiti kakabsat a lallaki idiay Filipos nga “itultuloyyo a tulongan dagitoy a babbai nga immagawa a nakidanggay kaniak iti naimbag a damag.” (Filipos 4:3) Iti suratna ken Timoteo, binigbig ni Pablo ti mapagulidanan a pammati ti apong a baket dayta nga agtutubo a lalaki a ni Loida ken ti inana a ni Eunice.​—2 Timoteo 1:5.

Kasta met, adda kadi aniaman a mangipamatmat no kasano ti panagrikna dagiti Kristiano a kakabsat a babbai ni Pablo maipapan kenkuana? Buyogen ti panagyaman, pinatalgedanna ti maipapan kada Aquila ken Prisca, agassawa a nasinged a nakilangenanna a mismo, ket saan laeng a ni Aquila no di ket ti asawana, ni Prisca, “a nangirisgo kadagiti bukodda a tengnged maipaay iti kararua[na].”​—Roma 16:3, 4.

Panangidumduma a Maibusor iti Babbai?

“Dika palaluan a dillawen ti maysa a lakay. Iti kasupadina, makipakaasika kenkuana a kas maysa nga ama, kadagiti ub-ubing a lallaki a kas kakabsat a lallaki, kadagiti babbaket a kas inna, kadagiti ub-ubing a babbai a kas kakabsat a babbai buyogen ti amin a kinadalus.” (1 Timoteo 5:1, 2) Saan kadi a dagitoy a sasao ni Pablo ken ni Timoteo iparangarangda ti nagsayaatan a panagraem kadagiti babbai? Nangipaay ni Pablo kadagiti lallaki ken babbai iti kongregasion Kristiano ti agpadpada a dayaw. “Awan ti Judio wenno uray Griego,” insuratna, “awan ti adipen wenno uray siwayawaya a tao, awan ti lalaki wenno uray babai; ta maymaysakayo amin a persona a naikaykaysa ken Kristo Jesus.”​—Galacia 3:28.

No maipapan kadagiti intuding-Dios a rebbengen[da] iti panagasawa, nagsurat ni Pablo: “Dagiti babbai agpasakopda koma kadagiti assawada a kas iti Apo, agsipud ta ti lalaki isu ti ulo ti asawana a kas met ti Kristo isu ti ulo ti kongregasion, yantangay isu ti manangisalakan iti daytoy a bagi.” (Efeso 5:22, 23; idiligyo iti 1 Corinto 11:3.) Wen, agduma dagiti rebbengen ti asawa a lalaki ken babai. Ngem di isingasing daytoy a nababbaba ti maysa. Agtinnulong dagiti rebbengen[da], ket ti pannakatungpal ti tunggal maysa mangipaay iti karit a mangparang-ay iti pagimbagan ti pamilia no masaranget ti karit. Kasta met, ti panangwatwat ti lalaki iti kinaulona ket saan koma a makaparigat wenno di naayat. Intuloy pay a kinuna ni Pablo: “Rebbeng a dagiti lallaki ayatenda dagiti assawada a kas kadagiti bukodda a bagi,” a situtulok a mangaramid kadagiti kangrunaan a panagsakripisio agpaay kadakuada. (Efeso 5:28, 29) Dagiti annak masapul nga agtulnogda agpadpada iti ama ken ina.​—Efeso 6:1, 2.

Masapul met a bigbigen dagiti sasao ni Pablo maipapan iti kinasinged ti agassawa. Nagsurat ni Pablo nga awan ti panangidumdumana: “Ipaay koma ti lalaki iti asawa[na] ti karbenganna; ngem ti babai aramidenna met koma ti isu met laeng iti asawa[na]. Ti babai dina alagaden ti kinaturay iti bukodna a bagi, no di ti asawana; kasta met, ti lalaki dina alagaden ti kinaturay iti bukodna a bagi, no di ket ti asawana.”​—1 Corinto 7:3, 4.

“Ti Babai . . . Agulimek Koma”

No maipapan kadagiti sasao ni Pablo idiay 1 Timoteo 2:12, a naadaw iti panglukat a parapo, ti kadi panangitandudona iti “panagulimek” ti babai rimsua manipud iti panangidumduma a maibusor iti babbai? Saan! Ti “panagulimek” a matuktukoy ket mainaig iti panangisuro ken panangwatwat iti naespirituan nga autoridad iti kongregasion, a daytoy ket saan a gapu iti di panangikankano iti nadakamaten nga immuna nga imbaga ti Dios a relasion ti lalaki ken babai.a

Di kaipapanan daytoy a ti babai ket saan a mabalin a mangisuro iti nadibinuan a kinapudno. Pinaregta ni Pablo dagiti babbaket nga agbalinda a “mannursuro iti naimbag” kadagiti agtutubo a babbai. Iti panangsurot iti ulidan da Eunice ken Loida, a nangisuro ken Timoteo, dagiti Kristiano nga inna masapul a sanayenda dagiti annakda kadagiti nadiosan a pamay-an. (Tito 2:3-5; 2 Timoteo 1:5) Itatta, kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova, ginasut a ribo kadagiti Kristiano a babbai ti makasarak iti naespirituan a pannakapnek iti panangsurot kadagiti ulidan da Euodia ken Sintique iti panangikasaba ti naimbag a damag kadagiti tattao ken iti panangaramid ti adalan a lallaki ken babbai.​—Salmo 68:11; Mateo 28:20; Filipos 4:2, 3.

Gapuna, ania ti panangipatoyo? Dagiti kadi surat ni Pablo, no matmatan nga interamente, patalgedanda ti pammabasol a panangidumduma a maibusor iti babbai?

[Dagiti Footnote]