Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Nakaaramidak Kadi iti Din Mapakawan a Basol?

“IDI laeng a nagleddaangak iti kasta unay. Awanen ti aniaman a panagraemko iti bagik, ket patiek a ti Dios dinak idin a mapakawan.”​—Marco.a

“Naupayak unay. Ti rikna a nakabasolak ti nanglapunos iti pusok. Impagarupko no nakaaramidak iti sumagmamano a biddut a din mapakawan.”​—Alberto.

“Awan ti tao a di makabasol,” kuna ti Biblia. (1 Ar-ari 8:46) Ngem no maminsan mabalin a marikna ti maysa nga agtutubo a nadagsen unay ti dina inggagara a kamali. Kas ken Marco ken Alberto, mabalin nga isut’ sidsidiren ti riknana nga isut’ nakabasol. Mabalin a mariknana a nagdakes ti naaramidanna, nakadakdakes, isu a din mapakawan ti Dios.

Kasano ngay no kastoy ti mariknayo? Dikay maupay. Adda namnama ti kasasaadyo.

No Apay a Riribukennatay ti Konsiensiatayo

Natural laeng a madit’ rikriknayo no nakaaramidkayo iti minamaag a kamali. Nayanaktay amin nga addaan pakultad nga awagan ti Biblia a “konsiensia.” Daytat’ makin-uneg a pannakarikna iti naimbag ken dakes, maysa a makin-uneg nga alarma a masansan a mangiparikna a nakaaramidtayo iti dakes. (Roma 2:14, 15) Usigenyo ni Ari David, kas pagarigan. Isut’ nakikamalala iti asawa ti sabali a lalaki. Idi agangay, siniertona ti pannakapapatay ni lakayna a ni Uria. (2 Samuel 11:2-17) Ti epektona ken David?

Binigbig ni David nga “aldaw ken rabii ta imam [ti Dios] sibabantot a naiparabaw kaniak.” Wen, nariknana ti kinadagsen ti di pananganamong ti Dios. Kinuna pay ni David: “Awan ti pia a pulos kadagiti tultulangko gapu iti basolko. Ta dagiti kinakillok lapunosenda ti ulok; kas nadagsen nga awit nalaus ti bantotda kaniak. . . . Silaladingitak nga agmalmalem.” (Salmo 32:4; 38:3-6) Ni David ket nagtultuloy a binuribor ti konsiensiana agingga nga isut’ nagtignay a sipopositibo ken nagbabawyanna ti biddutna.

Iti umasping a pamay-an, no sinursuruannakay dagiti Kristiano a nagannakyo sakay umikay kadagiti pagalagadan ti Biblia, riribukennakayto ti rikriknayo. Daytoy a rikna ti panangsidir-iti-bagi ket normal, makapasalun-at. Paregtaenna ti tao a mangatur iti bagina wenno agpatulong sakbay a mairuam iti dayta a nagbiddutanna. Iti kasumbangirna, ti tao a patinayon nga agbasol dangdangranna ti konsiensiana. Inton agangay, dinton makarikna dayta, kas iti kimmalio a kudil. (1 Timoteo 4:2) Sigurado a sumaruno ti pannakadadael iti moral.​—Galacia 6:7, 8.

Nadiosan a Kinaladingit

Saan ngarud a nakaskasdaaw a saritaen ti Biblia ti “basol nga agbanag iti ipapatay.” (1 Juan 5:16; idiligyo ti Mateo 12:31.) Ti kasta a basol ket saan laeng a pagkapuyan ti lasag. Daytat’ inaramid nga inggagara, sisusubeg, sisusukir. Ti kasasaad ti puso ti managbasol ti mamagbalin iti basol a din mapakawan, saan a ti kinadagsen ti basol.

Nupay kasta, ti kinapudno a nasaktankayo ken maldaang iti salungasingyo ti mangipamatmat a saankayo a nakaaramid iti din mapakawan a basol. Kuna ti Biblia a “ti kinaliday iti nadiosan a pamay-an parnuayenna ti panagbabawi nga agturong iti pannakaisalakan.” (2 Corinto 7:10) Kinaagpaysuanna, anagenyo ti naipaay a pammalakad idiay Santiago 4:8-10: “Dalusanyo dagiti imayo, dakayo a managbasol, ket guguranyo dagiti pusoyo, dakayo a di makapangeddeng. Agladingit ket agleddaang ket agsangitkayo. Ti panagkatawayo mapagbalin koma a panagleddaang, ket ti panagrag-oyo panagliday. Agpakumbabakayo iti imatang ni Jehova, ket itan-oknakayto.”

Pudno, mabalin a nadagsen unay ti biddutyo. Kas pagarigan, ni agtutubo a Julie ket nakiraman iti pannakiinnapungol ken pannakilinnailo iti nobiona. “Idi damo, mariknak a nakabasolak unay,” ipudnona, “ngem iti panaglabas ti tiempo, nairuamakon iti dayta. Dina unayen binuribor ti konsiensiak.” Idi agangay, dagiti narugit nga aramidna nagtun-oy iti seksual a pannakidenna. “Madi unay ti riknak,” kuna ni Julie. “Kimmapuy ti konsiensiak agingga a namin-ano a daras a napasamak dayta.”

Awan kadin ti namnama ti kasta a kasasaad? Saan met ketdi. Komusta ngay ni Manases, maysa kadagiti ari ti Juda? Nakas-ang unay dagiti naaramidanna a basol, a nakairamanan ti espiritismo ken panangidaton iti ubing. Kaskasdi nga isut’ pinakawan ti Dios gapu iti napudno a panagbabawina. (2 Cronicas 33:10-13) Ni met ngay Ari David? Gapu ta nagbabawyanna dagiti nadangkes nga aramidna, nasarakanna a ni Jehova ket Dios a ‘naimbag ken sisasagana a mamakawan.’​—Salmo 86:5.

Adda daytoy a pangnamnamaan dagiti Kristiano itatta: “No ipudnotayo dagiti basoltayo, isu matalek ken nalinteg tapno pakawanennatayo kadagiti basoltayo ken tapno dalusannatayo manipud iti amin a kinakillo.” (1 Juan 1:9) Siasinot’ rumbeng a pagpudnuan ti maysa a tao? Kangrunaanna, ni Jehova a Dios. “Ibukbokyo ti pusoyo iti sanguananna.” (Salmo 32:5; 62:8) Mabalin a maamirisyonto a makatulong ti panangbasa iti sibababawi a panagpudno ni David idiay Salmo 51.

Mainayon pay, idagadag ti Biblia kadagiti Kristiano a nakaaramid iti nadagsen a basol a makisaritada kadagiti panglakayen ti kongregasion. (Santiago 5:14, 15) Dagiti napasnek a balakad ken kararagda ti makatulong kadakayo a mangipasdek manen iti relasionyo iti Dios ken mapasubli manen ti nadalus a konsiensiayo. Maawatanda ti naggidiatan ti pagkapuyan ken kinadangkes. Siguraduenda met a maipaayankayo iti kasapulan a tulong tapno maliklikanyo ti pannakaulit manen ti nagbiddutanyo. Isingasing ni Julie, a situtured a nangaramid itoy nga addang: “Inkagumaak a ‘babalawen ti bagik,’ ken impagarupko no adda met maitulong dayta. Ngem kalpasan ti makatawen, naammuak a kamaliak gayam. Diyo marisut dagiti nakaro a problema no awan ti tulong dagiti panglakayen.”

Pannakariknat’ Basol Gapu Kadagiti Nalag-an a Basol

Ngem, no dadduma, ti maysa nga agtutubo ket “makaaramid iti sumagmamano a di umiso nga addang sakbay a maammuanna dayta.” (Galacia 6:1) Wenno itulokna a rumimbaw ti nainlasagan a tarigagayna. Mabalin nga agsagaba ti agtutubo iti daytoy a kasasad iti nakaro a rikrikna ti panagbasol​—nalabit nakarkaro a pannakariknat’ basol ngem iti aktual a maitutop iti nagbiddutanna. Agbunga dayta iti di-umno a panagladingit. Ti kasta a napalaus a pannakariknat’ basol ket mabalin a resulta ti nasalun-at ngem sensitibo unay a konsiensia. (Roma 14:1, 2) Laglagipenyo a no agbasoltayo, “addaantayo ti katulongan iti Ama, ni Jesu-Kristo, daydiay nalinteg.”​—1 Juan 2:1, 2.

Usigenyo manen, ti kaso ni agtutubo a Marco, a naadaw idiay pangrugian. Impapan daytoy Kristiano nga agtutubo a nakaaramid iti din mapakawan a basol. Sangkakunana iti bagina: ‘Ammok unay dagiti prinsipio ti Biblia, kaskasdi a diak maisardeng ti agbasol!’ Ti basolna? Ti problema ti masturbasion. ‘Kasano a mapakawannak ti Dios no diak isardeng ti nakairuamak?’ ti sangkarason ni Marco. Kinuna ni Alberto, a naaddaan met iti umasping a nakairuaman a panangabuso iti bagi: “Mariknak a nadagsen unay ti basolko gapu ta diak maruk-atan ti bagik manipud iti basol.”

Ti masturbasion ket maysa a narugit nga aramid. (2 Corinto 7:1) Nupay kasta, saan nga iraman ti Biblia dayta kadagiti nadagsen a basol kas ti pannakiabig. Kinapudnona, awan a pulos ti panangdakamatna iti dayta. Gapuna, ti pannakaigamer manen iti masturbasion ket mapakawan. Talaga a napeggad no matmatanyo dayta a din mapakawan; mabalin nga irason ti maysa nga agtutubo a din kasapulan a parmeken ti problema. Ngem ipamatmat dagiti prinsipio ti Biblia a rumbeng nga ikagumaan a naimbag ti maysa a Kristiano a parmeken daytoy.b (Colosas 3:5) Ammo ni Jehova a “maitibkoltayo amin iti adu a daras.” (Santiago 3:2) No maigamer manen iti dayta, rumbeng a di marikna ti maysa nga agtutubo nga isut’ nakondenar.

Pudno met dayta iti dadduma a salungasing ken biddut. Di kalikaguman ni Jehova a dusaentayo ti bagitayo iti napalaus a pannakariknat’ basol. Imbes ketdi, isut’ maay-ayo no mangaramidtay kadagiti addang a mangatur iti problema.​—2 Corinto 7:11; 1 Juan 3:19, 20.

Dagiti Gubuayan ti Tulong ken Liwliwa

Ngem, nalabit a kasapulanyonto ti personal a tulong iti panangaramid iti kasta. Masansan a dakkel ti maaramidan dagiti managbuteng-Dios a nagannak a mangtulong ken mangsaranay kadagiti annakda. Ket mangipaay ti kongregasion Kristiano iti dadduma a pamay-an ti panangsaranay. Malagip ni Marco: “Ti banag a talaga a nakatulong kaniak isut’ pannakisaritak iti maysa a panglakayen. Inturturedko ti nakisarita ken nangibaga kadagiti kaunggan ti panunotko. Ngem ti pannakisaritak kenkuana ti nanggutugot iti panagtalekko kenkuana, isu a nagpabalakadak.” Nagpabalakad met ni Alberto iti maysa a panglakayen. “Diak malipatan ti makaparegta a patigmaanna,” kuna ni Alberto. “Imbagana kaniak nga idi ubing pay, adda met kasdi a problemana. Kasla diak patien. Dimngegak kenkuana buyogen iti kasta unay a panangapresiar iti kinaprangkana.” Buyogen iti kasta a tulong ken panangsaranay, naparmek da Marco ken Alberto dagiti problemada. Adda itan akem a naitalek kadakuada iti bukodda a kongregasion.

Makatulong met ti napasnek a panagkararag. Kas ken David, maikararagyo ti “nadalus a puso” ken “maysa a baro nga espiritu, daydiay nasungdo.” (Salmo 51:10) Ti panagbasa iti Sao ti Dios ti sabali pay a gubuayan ti liwliwa. Kas pagarigan, mabalin a masarakanyo a makaparegta a maammuan a nagbimbinnusor met ti rikrikna ni apostol Pablo. Binigbigna: “No kayatko nga aramiden ti umiso, ti dakes ti adda kaniak.” (Roma 7:21) Nagballigi ni Pablo a nangtengngel kadagiti dakes a pagannayasanna. Mabalinanyo met. Mabalin a masarakanyo a makaliwliwa unay a basaen dagiti salmo, nangnangruna dagidiay mangibinsabinsa iti panangpakawan ti Dios, kas ti Salmo 25, 86, ken Sal 103.

Aniaman ti mapasamak, diyo iputputong ti bagiyo ken itulok a rimbawannakay ti pesimismo [naynay a panangpanunot kadagiti pannakapaay ken rigat ti biag]. (Proverbio 18:1) Gundawayanyo a naan-anay ti asi ni Jehova. Laglagipenyo nga isut’ ‘mamakawan a siwawadwad’ babaen ti subbot a daton ni Jesus. (Isaias 55:7; Mateo 20:28) Dikay tagibassiten dagiti nagbiddutanyo, ngem diyo met ipappapan a dinakayon mapakawan ti Dios. Pabilgenyo ti pammatiyo ken ti determinasionyo nga agserbi kenkuana. (Filipos 4:13) Inton agangay, maaddaankayton iti talna ti panunot ken ti makin-uneg a rag-o a makaammo a napakawankayon.​—Idiligyo ti Salmo 32:1.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 19]

Ti panangisarsarita iti bambanag iti kualipikado a Kristiano ti makaipaay kadakayo iti kabbaro a panangmatmat kadagiti bambanag