Baro a Nagan ti Kadaanan a Kinamanaglablabes

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY JAPAN

IDIAY Britania, sigagagar a linukatan ti 15-ti-tawenna a ni Ann ti maysa a sobre a kasangsangpetna iti koreo. Inuksotna ti maysa a card. Ti rabawna ket naarkosan iti nagpipintasan a puso. Ti unegna ket naglaon iti romantiko a mensahe, ket napirmaan: “Manipud iti maysa nga agrayo.” Buyogen iti rimmimat a matmata ken limmabaga a pingping, uray la immanges iti nauneg ni Ann. Nalawag a naragsakan, ngem kaskasdi a nasdaaw. ‘Asinot’ nangipatulod kaniak iti daytoy a valentine?’ pinampanunot ni Ann.

Idiay Japan, nangrugin nga agtrabaho ni Yuko iti maysa nga opisina. Umad-adanin ti Valentine Day. Ipakita dagiti pattapatta ni Yuko nga ag-20,000 a yen ($200, E.U.) ti magastonanto a gumatang iti babassit a kahon ti tsokolate agpaay iti tunggal maysa kadagiti lallaki a kaopisinaanna. Busbosen ni Yuko ti tiempo ti pangngaldaw a kaduana dagiti gagayyemna a babbai a gumatgatang iti aw-awaganda a giri-choco​—tsokolate a kapilitan a gatangen.

Pebrero 14 ti aldaw nga ur-urayen dagiti magagaran a makiinnayat iti intero a lubong a pakangngeganda iti “Ay-ayatenka” iti nadumaduma a pamay-an. Agpadpada da Ann ken Yuko a di makaammo no namunganayan daytoy a piesta. Nalabit maklaatda apaman a maammuanda.

Matunton ti nagtaudan ti maaw-awagan ita a Valentine Day idiay kadaanan a Grecia, a sadiay, nagraira idi ti panagdayaw ken Pan. Daytoy a namunganay iti sarsarita a tao ti kaguduana ken kalding ti kaguduana a dios ti kinabunga ket addaan iti narungsot, di mapakpakadaan a kababalin a makapasidduker iti tattao. Maitutop a ti Ingles a sao a “panic” literal a kaipapananna “ti Pan.”

Maipagarup a bantayan ni Pan dagiti arban bayat a pagun-unienna ti plautana. Nupay kasta, nalaka a masingsinga. Nakirelasion ni Pan iti adu a nimpa ken diosa. Ipakita ti maysa a kinitikitan ti panagsagsagana ni Pan a makidenna ken Aphrodite, ti diosa ti ayat. Agtaytayab ni Eros, ti dios ti ayat, iti ngatuenda nga agkaykayabkab ti payakna​—a kaar-arngi ni Cupido a masarakan kadagiti valentine ita.a

Idiay Roma, adu ti nagdayaw iti umasping a dios a nanaganan Faunus. Isut’ nailadawan met a kagudua a tao ken kagudua a kalding. Ti panagdayaw ken Faunus ket prominente iti Lupercalia, maysa a piesta ti panaglablabes a maselebraran iti kada tawen no Pebrero 15. Kabayatan daytoy a piesta dagiti gistay lamolamo a lallaki ti sipapardas nga agtaray iti aglawlaw ti maysa a turod a mangipalpallating kadagiti lalat-kalding a latigo. Agtakder dagiti babbai a mayat nga agsikog iti asideg ti desdes dagitoy a managtaray. Patien dagiti Romano a ti pannakaaplit ti maysa a babai iti latigo ti mangipasigurado nga adunto ti mayanakna.

Sigun iti The Catholic Encyclopedia, winaswas ni Papa Gelasius I ti Lupercalia idi arinunos ti maikalima a siglo K.P.b Ngem ita, masarakantayo a lumatlatak ti moderno-aldaw a katupagna iti sidong ti titulo a: “Saint Valentine’s Day.” Nadumaduma dagiti teoria maipapan ti namunganayan daytoy a “Nakristianuan” a nagan. Sigun iti maysa nga estoria, imparit ti maikatlo-siglo a Romano nga emperador a ni Claudius II ti panagasawa dagiti agtutubo a lallaki. Ni Valentine, maysa a padi, sililimed a kinasarna dagiti agtutubo nga agayan-ayat. Kuna ti dadduma nga isut’ napapatay idi Pebrero 14, agarup 269 K.P. Aniaman ti pudno, ti “nasantuan” a titulo dina mailimed ti naalas a namunganayan daytoy a selebrasion. Nagtaud ti Valentine Day kadagiti pagano a ritual isu a di selebraran dagiti pudno a Kristiano. (2 Corinto 6:14-18) Nasaysayaat nga amang ti panangipakita iti napudno a panagayat iti unos ti makatawen ngem iti apagbiit a kapritso ti maysa a sentimental a piesta.

[Dagiti Footnote]

[Kahon iti panid 27]

Tiempo a Dakkel a Negosio ni Ayat

MANGGUTUGOT iti nasged a rikrikna ti yaadani ti Valentine Day idiay Japan​—saan laeng nga iti romansa no di ket iti dakkel a negosio. Iti pinulpullon a tawen, indagadag ti industria ti tsokolate a mangted ti publiko kadagiti tsokolate kas panangipakita iti ayat no Pebrero 14. Kanayon a dimmakkel ti maganansia kadagiti nasaknap a panangyanunsio.

Saan a kas idiay Laud, ti kustombre dagiti Hapones isut’ panangisagut dagiti babbai kadagiti lallaki. Ngem ti negosio ti Valentine Day ket saan laeng nga agpatingga no Pebrero 14. Makabulan kalpasanna, no Marso 14, masapul nga agsubad dagiti lallaki​—iti puraw a tsokolate. Apay? Sumungbat ti The Daily Yomiuri: “Ti ipamatmat dagiti puraw a sagut lapdanna ti asinoman a naimut wenno nakirmet a lallaki manipud iti panangisublida kadagiti naawat ken naliwayanda a kinnan a tsokolate.”

[Picture Credit Line iti panid 26]

Old-Fashioned Romantic Cuts/Dover