Dagiti Nataraki, Makaparurod a Loro ti Australia
MABALIN a mapakawan ti maysa a gagangay a bisita ti Australia iti panangipagarup a nakabulos manipud iti maysa a lokal a zoo wenno kulongan ti maysa nga arban dagiti naisangsangayan a tropikal a tumatayab. Dagiti parsua nga iti dadduma a pagilian ket masarakan laeng kadagiti tangkal, ti agtaytayab iti aglawlaw ti minuyongan. Nangnangruna a pudno daytoy iti loro ti Australia—ket kaipapanan dayta ti nadumaduma a pamilia ti nakaad-adut’ kolorna, naariwawa a tumatayab.
Adda agarup 330 a kita ti loro, ket masarakanda kadagiti amin a kangrunaan a daga malaksid ti Antarctica, iti abagatan ti 20 degrees north latitude. Nupay saan nga amin a kita ket masarakan idiay Australia, addada umdas iti dayta a daga a mangipadlaw iti kaaddada! Ti pamilia ti loro iramanna dagiti budgerigar (a pagaammo dagiti dadduma a bullilising), dagiti cockatoo, ken dagiti mannangan iti nektar, dagiti lorie. Idiay Australia no dadduma arigna adda dagitoy nagdudumat’ kolorna a tumatayab iti sadinoman.
Pudno a kastat’ panangmatmatmi iti panagbisita idiay New South Wales. No dadduma adda nakaad-adu a budgerigar a mangmangan kadagiti arubayan, nangruna no bigbigat ken iti naladawen a malem. Kadagiti kanayon a pagnaan a lansangan, nakitami dagiti rosas ken dapuen a galah, a pagaammo met a ti roseate cockatoo. Ti naariwawa nga arakiakda ket talaga a saan a musika. Dagitoy ti maysa kadagiti kankanayon a makita a loro idiay Australia, ket dadakkel nga arban ti agdisso kadagiti ili ken siudad. Agbatayda kadagiti barut ti telepono ken koriente ket pagaammon a mangpataudda iti pannakaperdi ti komunikasion iti away. Agparis ti kalakian ken kabàyan ingganat’ tungpal-biag ket situtured a salaknibanda ti umokda kadagiti abut ti kayo kadagiti rumaut. Daksanggasat, “immaduda unayen ta naibilangdan a kas peste ti agrikultura.”—The Cambridge Encyclopedia of Ornithology.
Iti maysa a parke a publiko, addaankami kadagiti nalabaga a rosella a mangan kadagiti imami. Naan-anay a dida kabuteng dagiti nakaad-adu a turista, nalawag nga ammoda no sadino ti pakagun-odanda ti maipadawat. Kasla addakami iti maysa a paraiso iti kaadda dagita a naamo a tumatayab iti aglawlawmi.
Nalabit ti kadadakkelan a pakasdaawanmi isu ti pannakakita iti dakkel a sulfur crested cockatoo a sumeppeg kadakami. Ti naisalsalumina a duyaw a tuktokda paneknekanna ti naganda. Ilawlawag ti The Illustrated Encyclopedia of Birds: “Bayat a mangmangan ti arban iti daga, sumagmamano a tumatayab ti agbambantay iti asideg a kaykayo ket mamakdaarda iti peggad babaen iti napigsa, naariwawa nga arakiak.” Dagus a maammuanyonto nga adda cockatoo iti sangakaarrubaan!
Aniat’ mangiduma unay kadagiti loro? Iti adun a siglo, inapresiaren ti tao ti abilidadda a mangtulad iti timek ti tao. Ngem tuladenda met aya dagiti dadduma a tumatayab? Kuna ti naadaw iti ngato nga encyclopedia ti Cambridge: “Nupay no natagari ti arban dagiti atap a loro, pagaammo a saanda a tuladen dagiti dadduma a kita ket iti kasta saan a nalawag no apay a kabaelan dagiti loro ti ‘agsao.’” No usigen dagiti managtulad a tumatayab, ti mockingbird iti Norte America ti kalaingan pay laeng nga agtulad.
Masarakan dagiti tumatayab iti dandani sadinoman iti intero a lubong—ngem madmadlawyo kadi ida? Palpaliiwenyo kadi ida? Ammoyo kadi dagiti tumatayab a kanayon nga adda iti sangakaarrubaanyo? Mailasinyo kadi dagiti nadumaduma a disenio ti kolor, kiak, ken kantada? Nadlawyo kadi dagiti nadumaduma a padron ti panagtayabda? Amin dayta ket pudno nga agbalin a tema ti makaay-ayo a panagadal.
Babaen iti nasurok a 9,300 a kita ti tumatayab nga adalen, ken kasta met dagiti amin a dadduma a pagsidsiddaawan iti aglawlawtayo, asinot’ mangikuna a makapasikorto ti biag nga agnanayon? Nakaad-adu ti adalen, nakaad-adu ti pakaigapuan ti panangidayaw iti Namarsua! Anian a panagyamantayo ta nakita ti Dios a nasayaat ti panangiramanna kadagiti “nagpayak a tumatayab” iti panamarsuana.—Genesis 1:20-23; Job 39:26, 27; Apocalipsis 4:11.
[Dagiti ladawan iti panid 15]
Galah ken (ngato) rosella
[Credit Line]
Impaay ti Australian International Public Affairs
[Ladawan iti panid 16]
Sulfur-crested cockatoo
[Credit Line]
Impaay ti Australian International Public Affairs