Napanunotyo Kadin?

ANIA a talaga ti kunaen ti Biblia maipapan ken ni Maria, ti ina ni Jesus? Patien unay ti kaaduan a manamati iti Kakristianuan ti doktrina a Dios ti Ama, Dios ti Anak, ken Dios ti Nasantuan nga Espiritu ngem kaskasdi a saanda a tallo a dios, no di ket tallo iti maysa. Iti sabali a pannao, ti Trinidad. Iti dakkel a paset ti Kakristianuan (Katoliko, Anglican, ken Orthodox), daytoy a pannursuro ti lohikal a mangituggod iti panamati a ni Maria, ti ina ni Jesus, isu ngarud ti “Ina ti Dios.” Talaga kadi a kasta? Kasano ti panangmatmat idi ni Jesus iti inana? Kasanot’ panangmatmat idi dagiti adalan kenkuana? Kitaentayo no kasanot’ isusungbat ti Biblia:

1. Kaano ti damo a pannakadakamat ni Maria iti Biblia?​—Mateo 1:16.

2. Ania a relihion ti inalagad ni Maria idi tiempo ti pannakaipasngay ni Jesus?​—Lucas 2:39, 41.

3. Nagidaton kadi ni Maria agpaay kadagiti basolna?​—Lucas 2:21-24; idiligyo ti Levitico 12:6, 8.

4. Birhen kadi ni Maria idi inyinawna ni Jesus? Apay a napateg dayta?​—Mateo 1:22, 23, 25; Lucas 1:34; Isaias 7:14; Hebreo 4:15.

5. Kasano a nagsikog ni Maria?​—Lucas 1:26-38.

6. Kasano idi ti reaksion ni Maria kadagiti naisangsangayan a kasasaadna?​—Lucas 1:46-55.

7. Kasano nga impakita ni Maria nga isut’ maseknan nga ina?​—Lucas 2:41-51.

8. Idi agangay, naaddaan kadi ni Maria iti dadduma pay nga annak?​—Mateo 13:55, 56; Marcos 6:3; Lucas 8:19-21; Juan 2:12; 7:5; Aramid 1:14; 1 Corinto 9:5.

9. Kasanotay nga ammo a dagiti kakabsat a lallaki ken babbai ni Jesus ti saan a talaga a kakasinsinna?​—Idiligyo ti Marcos 6:3; Lucas 14:12; ken Colosas 4:10.

10. Minatmatan kadi ni Jesus ni Maria kas ti “Ina ti Dios”?​—Juan 2:3, 4; 19:26.

11. Minatmatan kadi ni Maria ti bagina kas ti “Ina ti Dios”?​—Lucas 1:35; Juan 2:4, 5.

12. Nangipaay kadi ni Jesus iti inana iti aniaman nga espesial a nalabes a dayaw wenno panagrukbab?​—Marcos 3:31-35; Lucas 11:27, 28; Juan 19:26.

13. Kasanot’ panangmatmat ni Maria iti akemna kadagiti panggep ni Jehova?​—Lucas 1:46-49.

14. Ni Maria kadi ti mangibabaet iti Dios ken tao?​—1 Timoteo 2:5.

15. Mano kadagiti 66 a libro ti Biblia ti nakadakamatan ni Maria?

16. Intan-ok kadi dagiti Kristiano a mannurat ni Maria kadagiti libro ken suratda?​—Juan 2:4; 2 Corinto 1:1, 2; 2 Pedro 1:1.

17. Namin-ano a nainaganan ni Maria iti 21 a libro nga insurat da Pablo, Pedro, Santiago, Juan, ken Judas?

18. Ania ti namnama ni Maria kas pasurot ni Jesus?​—1 Pedro 2:5; Apocalipsis 14:1, 3.

19. Ni Maria kadi ti babai a nadakamat idiay Genesis 3:15 ken Apocalipsis 12:3-6?​—Isaias 54:1, 5, 6; Galacia 4:26.

20. Ania ti agdama a kasasaad ni Maria?​—2 Timoteo 2:11, 12.

Dagiti Sungbat ti Biblia

1. “Ni Jacob nagbalin nga ama ni Jose nga asawa ni Maria, a kenkuana naiyanak ni Jesus, a maawagan Kristo.”​—Mateo 1:16.

2. “Idi natungpalda aminen a bambanag sigun iti linteg ni Jehova, nagsublida idiay Galilea iti bukodda a siudad a Nazaret. Ita dagiti nagannakna naiyugalida ti mapan a tinawen idiay Jerusalem maipaay iti piesta ti paskua.” (Lucas 2:39, 41) Kas Judio, tinungpalda ti Linteg ni Moises.

3. “Idi a dagiti aldaw a pananggugor kadakuada sigun iti linteg ni Moises dimtengda iti pannakaan-anay, impanda idiay Jerusalem tapno iparangda ken Jehova, kas iti adda a naisurat iti linteg ni Jehova: ‘Tunggal lalaki a manglukat iti aanakan maawaganto iti nasantuan ken Jehova.’” (Lucas 2:22, 23) “No masungpot dagiti aldaw a panagdalusna maipaay iti anakna a lalaki wenno babai iyegnanto iti padi ti maysa a kordero a tumawenen kas daton a mapuoran ken maysa nga urbon a kalapati wenno maysa a pagaw a daton gapu iti basol agingga iti ruangan ti tolda ti gimong. Ngem no awan ti umanay nga igatangna iti maysa a kordero, mangalanto ngarud iti dua a pagaw wenno dua nga urbon a kalapati, ti maysa agserbi a daton a mapuoran ket ti kaduana agserbi a daton gapu iti basol, ket ti padi aramidennanto a pakaabbonganna, ket nadalusto.”​—Levitico 12:6, 8.

4. “Di nakidenna [ni Jose] kenkuana agingga nga impasngayna ti maysa nga anak a lalaki; ket pinanagananna iti Jesus.” (Mateo 1:25) “Ni Maria kinunana iti anghel: ‘Kasanonto daytoy, yantangay diak makidendenna iti lalaki?’” (Lucas 1:34) “Ni Jehova met laeng ikkannakayonto iti maysa a pagilasinan: Adtoy! Maysa a birhen agsikogto, ken mangipasngayto iti maysa nga anak a lalaki, ket maigaladto iti naganna nga Immanuel.” (Isaias 7:14) “Addaantayo kas nangato a padi, saan a ti maysa a dina mabalin ti makipagrikna kadagiti kinakapuytayo, no di ket ti maysa a nasuboken kadagiti amin a banag kas kadatayo, ngem awanan basol.”​—Hebreo 4:15.

5. “Kinuna ti anghel kenkuana: ‘Ti nasantuan nga espiritu umayto kenka, ket ti pannakabalin ti Kangatuan salinongannakanto. Iti dayta met a rason ti maiyanak maawaganto iti nasantuan, Anak ti Dios. . . . Iti Dios awan ti deklarasion a saanto a mabalin.’”​—Lucas 1:35, 37.

6. “Ni Maria kinunana: ‘Ti kararuak itan-okna ni Jehova, ket ti espirituk dina maliklikan ti agrag-o iti napalalo iti Dios a Manangisalakanko . . . Daydiay a nabileg inaramidna a maipaay kaniak dagiti naindaklan nga ar-aramid, ket nasantuan ti naganna.’”​—Lucas 1:46, 47, 49.

7. “Itan idi nakitada nagsiddaawda unay, ket ni inana kinunana kenkuana: ‘Anak, apay a kastoy ti panangtratom kadakami? Adtoy ni amam ken siak a mariribukan ti panunotna sinapsapuldaka.’ Ngem kinunana kadakuada: ‘Apay a kasapulan a sapulendak? Dikay aya ammo a masapul nga addaak iti balay ni Amak?’”​—Lucas 2:48, 49.

8. “Saan aya nga isu daytoy ti anak ti allawagi? Saan aya a ni inana naawagan Maria, ket dagiti kakabsatna a lallaki isu da Santiago ken Jose ken Simon ken Judas? Ket dagiti kakabsatna a babbai, saan aya a kaduatayo amin ida?” (Mateo 13:55, 56) “Isu ken ti inana ken dagiti kakabsatna [Griego, a·del·phoiʹ] ken dagiti adalanna [Griego, ma·the·taiʹ] simmalogda idiay Capernaum, ngem dida naggian sadiay iti adu nga aldaw.”​—Juan 2:12.

9. Adda dagiti masinunuo a Griego a sasao para iti kabsat a lalaki ken kasinsin. “‘Saan kadi nga isu daytoy ti allawagi nga anak ni Maria ken kabsat [Griego, a·del·phosʹ] da Santiago ken Jose ken Judas ken Simon? Ket saan aya a dagiti kakabsatna a babbai [Griego, a·del·phaiʹ] addada ditoy a kaduatayo?’ Gapuna nangrugida a maitibkol kenkuana.” (Marcos 6:3) “Dika ayaban . . . dagiti kakabagiam [Griego, syg·ge·neisʹ].” (Lucas 14:12) “Ni Marcos a kasinsin [Griego, a·ne·psi·osʹ] ni Bernabe . . .” (Colosas 4:10)​—Kitaenyo ti The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures.

10. “Ni Jesus kinunana kenkuana: ‘Ania ti pakaibiangak kenka, babai? Ti orasko saan pay a dimteng.’” “Ni Jesus, idi makitana ni inana ken ti adalan a dinungdungngona nga agtaktakder iti asideg, kinunana ken inana: ‘Babai, kitaem! Ti anakmo!’” (Juan 2:4; 19:26) Ti panangusar ni Jesus iti “babai” dina kaipapanan ti di panagraem sigun iti pannakausarna idi a tiempo.

11. Awan ti teksto iti Biblia a mangus-usar iti balikas nga “Ina ti Dios.”

12. “Maysa a babai manipud iti bunggoy impigsana ti timekna ket kinunana kenkuana: ‘Naragsak ti aanakan a nangawit kenka ken dagiti suso a sinusuam!’ Ngem kinunana: ‘Saan, imbes ketdi, Naragsak dagidiay dumdumngeg iti sao ti Dios ken mangsalsalimetmet iti dayta!’”​—Lucas 11:27, 28.

13. “Ni Maria kinunana: Ti kararuak itan-okna ni Jehova . . . agsipud ta kinitana ti nababa a kasasaad ti adipenna a babai. Ta, adtoy! manipud ita amin a kaputotan kunaendanto a naragsakak.’”​—Lucas 1:46, 48.

14. “Ta adda maymaysa a Dios, ken maymaysa a manangibabaet iti Dios ken kadagiti tattao, maysa a tao, ni Kristo Jesus.”​—1 Timoteo 2:5.

15. Lima​—Mateo, Marcos, Lucas, Juan, ken Aramid. Agparang kas “Maria” iti 19 a daras, kas “ina” ni Jesus iti 24 a daras, ken kas “babai” iti namindua.

16. Malaksid iti uppat a mannurat ti Ebanghelio, pulos a di nadakamat ni Maria​—uray man iti pakauna dagiti apostoliko a sursurat. “Ni Pablo, maysa nga apostol ni Kristo Jesus babaen ti pagayatan ti Dios . . . Maaddaankay koma iti di kaikarian a kinamanangaasi ken talna manipud iti Dios nga Amatayo ken ni Apo Jesu-Kristo.” (2 Corinto 1:1, 2) “Ni Simon Pedro, maysa nga adipen ken apostol ni Jesu-Kristo, . . . babaen ti kinalinteg ti Diostayo ken ti Manangisalakan a ni Jesu-Kristo.”​—2 Pedro 1:1.

17. Awan uray naminsan.

18. “Dakayo met a mismo kas sibibiag a batbato maibangbangonkayo a maysa a naespirituan a balay maipaay iti panggep ti nasantuan a kinapadi, tapno mangidatonkayo kadagiti naespirituan a sakripisio a maawat iti Dios baeten ken Jesu-Kristo.” (1 Pedro 2:5) “Ket nakitak, ket, adtoy! ti Kordero nga agtaktakder iti Bantay Sion, ket kaduana ti sangagasut uppat a pulo ket uppat a ribo nga addaan iti naganna ken ti nagan ni Amana a naisurat kadagiti mugingda. Ket agkankantada iti kasla maysa a baro a kanta iti sanguanan ti trono . . . , ket awan makabael a mangadal a nalaing iti dayta a kanta no di dagiti sangagasut uppat a pulo ket uppat a ribo, a nagatang manipud iti daga.”​—Apocalipsis 14:1, 3.

19. “‘Agkantaka, o lupes, sika a di naganak! Pumgaakka iti panagkanta ken iyikkismo, sika a di nagpasikal, ta ad-adda pay dagiti annak ti nabaybay-an ngem dagiti annak ti babai a naasawaan,’ kuna ni Jehova. ‘Ta ti Nangaramid kenka isu ti asawam a lalaki, Jehova dagiti buybuyot ti naganna; ket ti Santo ti Israel isu ti Mannubbotmo. Ti Dios ti sangalubongan ti pangnagananto kenkuana.’” (Isaias 54:1, 5) “Ti Jerusalem sadi ngato siwayawaya, ken isu ti inatayo.” (Galacia 4:26) Maidilig ti simboliko a babai ti Dios, ti nailangitan a Sion, ti nailangitan nga organisasion ni Jehova, iti asawa ken ina, ket isu ti “babai” kadagitoy a teksto.

20. “Matalek ti pagsasao: Pudno unay a no nataytayo a sangsangkamaysa, agbiagtayto met a sangsangkamaysa; no agtultuloytayo nga agibtur, agturaytayto met a sangsangkamaysa kas ar-ari; no ilibaktayo, ilibaknatayto met.” (2 Timoteo 2:11, 12) No nagtalinaed a matalek ni Maria agingga ken patay, agturturay itan idiay langit a kadua ti sabsabali kadagiti 144,000 a makipagturay ken Kristo.​—Apocalipsis 14:1, 3.