Awanan-Parikut a Paraiso—Arapaap Laeng Aya?
“NAKATALTALNA!” Ti buya iti kabakiran ti saleng iti ngatuen ti Danaw Redfish iti estado ti Idaho, E.U.A., ket pudno a natalna. “Kastat’ ar-arapaapek a kasasaad ti paraiso,” kinuna ti biahero.
Nakaranraniag ti silnag ti init iti makin-abagatan a kosta ti puro ti Cyprus iti Mediteraneo. Nakaal-alumamay a maisaplak dagiti allon iti aplaya. Nakatugaw iti restawran nga adda iti tuktok ti rangkis a mangtannawag itoy a buya, kinuna ti bisita: “Daytoyen ti Paraiso!”
Adu kadatayo ti mangipateg iti pakalaglagipan dagiti buya a kas kadagitoy. Ngem mabigbig dagiti agindeg a ti kas paraiso nga aglawlaw masansan a dina ipalgak dagiti nasaem a kinapudno iti inaldaw a panagbiag: dagiti uram iti kakaykayuan iti sakaanan ti turod iti Rocky Mountains, pannakamulit ti baybay a mangapektar iti ikan ken kamaudiananna kadagiti tao—malaksid ti mamagpeggad-biag nga internasional ken interkontinental a dangadang.
Paraiso—Ania Dayta?
Kasanoyo nga iladawan ti paraiso? Ipaay ti The New Shorter Oxford English Dictionary ti umuna a depinasionna: “Ti hardin ti Eden a nadeskribir idiay Gen[esis] 2, 3.” Tuktukoyenna ti deskripsion iti umuna a libro ti Biblia iti rehion a nangikabilan ti Dios iti umuna a tao, ni Adan. Iti dayta nga orihinal a Paraiso, naruay nga agtubo idi dagiti kayo a “makaay-ayo a makita ken naimbag a kanen.”—Genesis 2:9.
Ti maikadua a depinasion nga inlanad dayta a diksionario inaigna ti “paraiso” iti “Langit, iti teolohia ti Kristiano ken Muslim” ngem kalpasanna innayonna: “Itan [mai]dandaniw laengen.” Ngem, iti biahero ken bisitatayo, ti paraiso ket “maysa a rehion a nakapimpintas ken nakaragragsak,” ti maikatlo kadagiti depinasion ti diksionario.
Ti maika-16 a siglo nga estadista a Britano a ni Sir Thomas More insuratna ti maysa a libro a napauluan Utopia a sadiay dineskribirna ti mapampanunot a pagilian a sadiay naan-anay dagiti linteg, gobierno, ken kasasaad ti kagimongan. Kasla di nakapapati dayta ta itatta ti Webster’s New Collegiate Dictionary mangipaay iti maysa a depinasion iti “Utopia” a kas “maysa nga impraktikal a gakat a mangpasayaat iti kagimongan.”
Kadagiti pasurot ti pangulo iti sekta a People’s Temple a ni Jim Jones, ti Utopia ket maysa nga uma iti kabakiran iti Guyana. Nakalkaldaang ta idi 1978 daytoy a ninamnama a paraiso nagbalin a lugar ti ipapatay ti nasurok a 900 kadakuada—talaga a batibat! Kas resulta, no dadduma inaig dagiti tattao ti kapanunotan a paraiso kadagiti karkarna a sekta a makapaaligaget ken makariribuk dagiti aramidda.
Iti lubong a pagamkan ti krimen ken kinaranggas, a sadiay ti sakit pagpeggadan nga agpadpada dagiti nataengan ken ubbing, ken sadiay ti gura ken panagduduma ti relihion bingbingayenda dagiti komunidad, dagiti napintas nga aglawlaw ket masansan a pangallilaw laengen a buya. Di ngarud pakasdaawan a pagarupen dagiti tattao nga arapaap laeng ti paraiso! Ngem daytoy dina pinasardeng ti dadduma a tattao a mangikagumaan a mangsapul wenno mangaramid pay ketdi iti paraiso nga agpaay kadakuada a mismo. Kasano ti kaballigida?