Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Apay a Masapul nga Agbiagak nga Awan Dagiti Nagannak Kaniak?

“Kasanon ti biag no awan dagiti nagannak kaniak? Makunak a talaga a naladingit gapu iti adu a rason. Nagrigat ti dumakkel nga awan ti panangipateg ken panagayat dagiti nagannak kenka.”​—Joaquín.

“Ti kangrunaan a karit a sinarangetko ket dagiti aldaw a masapul koma nga umay dagiti nagannak kaniak tapno pirmaanda ti kard ti gradok idiay eskuelaan. Nakalidliday ken nakaladladingitak. Kasta pay laeng ti mariknak no dadduma.”​—16 anyos a ni Abelina.

TRAHEDIA dayta iti kaaldawantayo​—minilion nga agtutubo ti dumakkel nga awanan iti nagannak. Idiay Makindaya a Europa, rinibu ti naulila gapu iti gubat. Idiay Africa, ti epidemia ti AIDS ti makagapu iti umasping a pannakadadael. Dadduma nga ubbing ti basta binaybay-an dagiti nagannak kadakuada. Dagiti pamilia ket pinagsisina ti gubat wenno natural a didigra.

Gagangay dagiti kasasaad a kas kadagitoy uray idi panawen ti Biblia. Kas pagarigan, maulit-ulit a nadakamat iti Kasuratan ti sasaaden dagiti ulila. (Salmo 94:6; Malakias 3:5) Dagiti gubat ken dadduma pay a nakalkaldaang a kasasaad ti namagsisina met kadagiti pamilia kadagidi a panawen. Isu a saritaen ti Biblia ti maysa a balasitang a naisina kadagiti nagannak kenkuana idi innala dagiti tulisan a buyot dagiti Siriano.​—2 Ar-ari 5:2.

Nalabit maysaka kadagiti minilion nga agtutubo nga awanan met iti nagannak. No kasta, ammom no kasano karigat ti kasta a kasasaad. Apay a napasamak daytoy kenka?

Saanmo a Basol

Pampanunotem kadi a kasla dusdusaennaka ti Dios? Wenno makaungetka kadagiti nagannak kenka agsipud ta natayda​—a kas man la inggagarada dayta. Umuna iti amin, manginanamaka a saannaka a kagura ti Dios. Saan met nga inggagara dagiti nagannak kenka a panawandaka. Ti ipapatay ket nakalkaldaang a naganab ti imperpekto a sangatauan, ket no dadduma dumteng dayta kadagiti nagannak bayat nga ubbing pay dagiti annakda. (Roma 5:12; 6:23) Nabatad a napasaran a mismo ni Jesu-Kristo ti ipapatay ti ing-ingungotenna a pannakaama a ni Jose.a Sigurado a daytat’ saan a gapu iti aniaman a basol ni Jesus.

Bigbigem met nga agbibiagtayo iti “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.” (2 Timoteo 3:1-5) Awan pilpilien ti kinaranggas, gubat, ken krimen a nangpapatay iti minilion a tattao iti daytoy a siglo. Dadduma ket nagbalin a biktima ti “panawen ken di mapakpakadaan a pasamak,” nga umapay iti siasinoman. (Eclesiastes 9:11, NW) Nupay nasaem ti ipapatay dagiti nagannak kenka, saanmo a basol dayta. Imbes a sidirem ta bagim wenno malapunoska iti liday, maliwliwaka koma iti inkari ti Dios a panagungar.b Impadto ni Jesus: “Dikay agsiddaaw iti daytoy, agsipud ta um-umayen ti oras nga amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timekna ket rummuardanto.” (Juan 5:28, 29) Kuna ni Abelina a nadakamat itay: “Dakkel a tulong ti panagayatko ken Jehova ken ti namnama ti panagungar.”

Ngem kasanon no sibibiag pay laeng dagiti nagannak kenka ngem binaybay-andaka? Kalikaguman ti Dios a padakkelen ken biagen dagiti nagannak ti annakda. (Efeso 6:4; 1 Timoteo 5:8) Nupay kasta, nakalkaldaang ta dadduma a nagannak ket di mangipakpakita iti “nainkasigudan a panagayat” kadagiti annakda. (2 Timoteo 3:3) Para kadagiti dadduma, ti panangbaybay-a ket bunga ti nakaro a kinapanglaw, panagdroga, pannakaibalud, wenno panagbartek. Wen, adda pay nagannak a nangbaybay-a kadagiti annakda gapu iti kinaagum. Aniaman ti gapu, nasaem ti maisina kadagiti nagannak ti maysa. Ngem dina kaipapanan nga adda depektom wenno masapul a sidirem ta bagim. Kinaagpaysuanna, dagiti nagannak kenka ti manungsungbat iti Dios no kasano ti pannakatratom. (Roma 14:12) Siempre, no kapilitan a naisina dagiti nagannak kenka gapu kadagiti kasasaad a dida makontrol, kas iti natural a didigra wenno sakit, awan siasinoman a mapabasol! Kanayon nga adda namnama nga agkakaduakayto manen, nupay kasla imposible daytan a namnama no dadduma.​—Idiligmo ti Genesis 46:29-​31.

Nasaem a Kapadasan

Kabayatanna, mabalin a sarangtem ti sumagmamano a nakaro a problema. Ipalgak ti maysa a panagadal nga indauluan ti United Nations Children’s Fund, a naawagan Children in War: “Dagiti minor de edad nga annak ti nangnangruna a marigatan​—dagidiay . . . mangsarsaranget iti kakas-angan a tubeng tapno makapagbiagda, kinaawan suporta tapno tumanorda a normal, ken maab-abuso. Mabalin a ti pannakaisina kadagiti nagannak ti maysa kadagiti kasaeman a pukaw ti ubing.” Nalabit masarakam ti bagim a mangmedmedmed iti panagleddaang ken pannakaupay.

Lagipem ni Joaquín, a nadakamat itay. Nagsina dagiti nagannak kenkuana ket kalpasanna binaybay-anda ida nga agkakabsat. Makatawenna pay laeng idi ken pinadakkel dagiti manangna. Ilawlawagna: “Sangkadamagko idi no apay nga awan nagannak kadakami idinto ta adda nagannak dagiti gagayyemko. Ket no makakitaak iti ama a makiay-ay-ayam iti barona, ar-arapaapek nga isu koma ni tatangko.”

Agpatulongka

Nupay narigat ti dumakkel nga awanan iti nagannak, dina kaipapanan nga awanen namnamam. Babaen iti tulong ken saranay, saanka laeng a makalasat no di ket rumang-ayka pay. Kasla narigat daytoy a patien, nangnangruna no madama nga agladladingit ken agsensennaayka. Nupay kasta, bigbigem a normal dagita a rikna ket didakanto tutuoken iti agnanayon. Mabasatayo iti Eclesiastes 7:2, 3: “Naim-imbag ti mapan iti balay a pagdudung-awan ngem iti mapan iti balay a pagrarambakan . . . Ti ladingit naim-imbag ngem iti katawa; ta gapu iti liday ti rupa mapasayaat ti puso.” Wen, normal ken makapasalun-at ti agsangit ken agladingit no dumteng ti nakaro a trahedia. Mabalin a maamirismo met a makatulong no ipeksam ken saritaem iti mannakaawat a gayyem wenno nataengan a miembro ti kongregasion ti saem a marikriknam.

Pudno, mabalin nga agduyoska nga agputputong. Ngem mamakdaar ti Proverbio 18:1: “Ti suminsina birukenna ti tarigagayanna met laeng, ket karungsotna ti amin a natarnaw a kinasirib.” Nasaysayaat ti agpatulong iti tao a naasi ken mannakaawat. Kuna ti Proverbio 12:25: “Ti bantot ti puso ti maysa a tao mamagdumog kenkuana; ngem ti naimbag a sao paragsakenna.” Magun-odam laeng dayta a “naimbag a sao” no adda pangibagaam iti ‘bantot ti pusom.’

Siasino ti mabalin a kasaritam? Agpatulongka iti uneg ti kongregasion Kristiano. Ikarkari ni Jesus a sadiay masarakam “dagiti kakabsat a lallaki ken kakabsat a babbai ken inna” a mangayat ken maseknanto kenka. (Marcos 10:30) Malagip ni Joaquín: “Ti pannakitimpuyogko kadagiti Kristiano a kakabsat ti nangipaawat kaniak a naiduma ti biag. Ti regular a pannakigimong ti nakatignayak a mangayat a lallalo ken Jehova ken kayatko ti agserbi kenkuana. Nangipaay dagiti nataengan a kakabsat iti naespirituan a tulong ken pammalakad iti pamiliak. Ita, amin-tiempon a ministro ti sumagmamano kadagiti kakabsatko.”

Laglagipem met a ni Jehova ket “ama dagiti ul-ulila.” (Salmo 68:5, 6) Idi panawen ti Biblia, pinaregta ti Dios ti ilina a makilangenda a siaasi ken siuumiso kadagiti ulila. (Deuteronomio 24:19; Proverbio 23:10, 11) Ket kasta met laeng ti pannakaseknanna ita kadagiti agtutubo nga awanan iti nagannak. Isu nga umadanika iti Dios babaen ti kararag, buyogen ti pananginanama a maseknan kenka ken sungbatannakanto. Insurat ni Ari David: “No da ama ken ina baybay-andak, ni ngad Jehova pidutennakto. Paturaymo ni Jehova: bumilegka, ket tumured koma ta pusom.”​—Salmo 27:10, 14.

Nupay kasta, adu ti inaldaw a karit a sarsarangten ti agtutubo nga awanan iti nagannak. Pagnaedamto ngay? Kasano a mabiagmo ti bagim? Salaysayento ti masanguanan nga artikulo no kasano a mapagballigiam ti sumagmamano kadagitoy a karit.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 24]

No dadduma, malapunoska iti liday

[Ladawan iti panid 24]

“Dakkel a tulong ti panagayatko ken Jehova ken ti namnama ti panagungar”

[Dagiti ladawan iti panid 25]

Iti kongregasion, adda gagayyem a makatulong ken makaparegta kenka