Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Mataginayonko ti Aginnaddayo a Panaginnarem?

“Kaitultulodko ti maysa a grupo dagiti delegado a timmabuno iti internasional a kombension dagiti Saksi ni Jehova iti nagdagusanda a hotel. Idi agawidakon, simmangpet ti maysa pay a grupo. Isu a nagsardengak tapno makisarita, ket naam-ammok ni Odette. Idi ngudo dayta a lawas, nagranakami manen. Nagnumuanmi nga agsinnuratkami, ket kalpasan ti dua a tawen a panaginnammo babaen iti surat, naginnaremkamin.”​—Tony.

NABIBIIT itan a madanon ti nadumaduma a lugar iti lubong. Kadagiti kallabes a dekada, ti irarang-ay ti nalaka a panageroplano, ti sangalubongan a network dagiti telepono, napartak a panangitulod iti surat, ken ti Internet ti nanglukat kadagiti kabarbaro a posibilidad iti lubong ti panaginnayat. Ket iti adu a pamay-an, kasla makaay-ayo ti ideya a panangtaginayon iti aginnaddayo a panaginnarem iti ballasiw ti ginasut wenno rinibu pay ketdi a kilometro​—nangnangruna no kasla limitado dagiti pagpilian a pakiasawaan iti mismo a pagiliam.

Para iti dadduma a pareha, talaga a bendision ti aginnaddayo a panaginnarem. “Naragsakkami nga agassawa iti 16 a tawenen,” kuna ni Tony. Mabalin nga irason pay dagiti dadduma nga adda pagimbagan ti aginnaddayo a panaginnarem ta palubosanna dagiti pareha nga agin-innammo nga awan ti mangbulsek a pannakabalin ti pisikal a pannakaatrakar. Ngem aniaman dagiti pagimbaganna, adda sumagmamano a naisangsangayan a karit ti aginnaddayo a panaginnarem.

Panaginnammo

Nasayaat unay no am-ammuem a naimbag ti panggepmo a pakiasawaan. Nupay kasta, kas kuna ti maysa nga asawa a lalaki a ni Frank, manipud iti personal a kapadasanna, “saan a nalaka nga am-ammuen ti pudno a kinatao, ‘ti nalimed a kinatao ti puso.’” (1 Pedro 3:4) Bigbigen ni Doug, maysa pay a Kristiano a nagarem iti taga adayo: “No lagipek ti napalabas, maamirisko a dikam unay naginnammo.”

Talaga kadi a mabalin nga am-ammuen ti maysa nga agnanaed iti kaadayo a ginasut wenno rinibu pay ketdi a kilometro? Wen, ngem kasapulanna ti naisalsalumina a panagregget. “Awan kuartami tapno aginnawagkami babaen iti telepono, isu a nagsinnuratkami maminsan iti kada lawas,” kuna ni Doug. Nupay kasta, naamiris da Joanne ken Frank a kurang ti panagsinnurat. “Nagsinnuratkami idi damo ken naginnawag iti telepono,” kuna ni Joanne. “Kalpasanna, pinatulodannak ni Frank iti bassit a tape recorder. Nagrinnekordkami iti tape iti kada lawas.”

Panagpinnudno, ti Kakaisuna a Pamay-an

Aniaman a komunikasion ti usarenyo, napateg ti agbalin a napudno. “No agulbodka, maduktalanto met laeng ken apektaranna ti relasion,” kuna ti Kristiano nga asawa a babai nga agnagan Ester. “Agpinnudnokayo. Agbalinka a napudno iti bagim. No adda diyo pagtunosan, tamingenyo dayta. Pagsaritaanyo dayta.” Nasayaat ti ibalakad ni apostol Pablo: “Sawenyo ti kinapudno tunggal maysa kadakayo iti kaarrubana.”​—Efeso 4:25; idiligyo iti Hebreo 13:18.

Ania ti sumagmamano nga isyu a rumbeng a pagsaritaanyo? Rumbeng a pagsaritaan ti amin nga aginnarem dagiti banag a kas kadagiti kalat, annak, pinansial a banag, ken salun-at. Nupay kasta, adda bambanag a mabalin nga agkasapulan iti partikular nga atension. Kas pagarigan, maysa​—wenno duakayo​—ti rumbeng nga umakarto inton agkallaysakayo. Situtulok ken kabaelan kadi ti isip ken emosionyo? Kasanoyo a maammuan? Napadasanyo kadin ti immakar sakbayna wenno nayadayokayo kadin iti pamiliayo iti napaut a tiempo? Kayat idi ti agbalin nga asawa ni Joanne nga agkaduada nga agserbi kas boluntario a trabahador iti hedkuarter ti Watch Tower Society, ti agipabpablaak iti daytoy a magasin. “Dinamagna no kabaelak ti agnaed iti bassit a siled, ken bassit a makukuarta,” malagip ni Joanne. “Nagsaritaanmi dayta a naimbag.”

No agarem wenno makiinnaremka iti taga sabali a lugar, situtulokka kadi a makibagay iti sabali a kultura? “Inaldaw kadin a tagtagiragsakenyo ti kultura ti tunggal maysa?” iyimtuod ni Frank. “Pagsaritaanyo dagitoy a napapateg nga isyu iti rugrugi ti relasionyo. Nasaysayaat no nasapsapa a maammuanyo​—sakbay nga adun ti emosional wenno pinansial nga impuonanyo.” Wen, ti inaldaw a pannakipagnaed iti sabali a kultura ket naiduma iti panagbalin a turista iti sumagmamano nga aldaw. Kasapulanto kadi nga agsursuroka iti sabali a lenguahe? Kabaelamto kadi ti makibagay iti dadakkel a nakaidumaan dagiti kasasaad ti pagnaedam? Iti kasumbangirna, nakayawan kadi ti riknam iti kultura ken nalabit saan unay nga iti tao? Mabalin nga agkupasto ti kasta a panagrayo inton agangay. Ngem ti panagasawa ket permanente a mamagasmang iti dua a tao.​—Mateo 19:6.

Ilawlawag ni Tony: “Adda am-ammok a balasang manipud iti maysa a paset ti lubong a nakiasawa iti maysa a taga Caribbean. Ngem natakuatanna a narigat ti biag iti puro. Kanayon a napudot, isu nga agkarasakit. Naiduma ti taraon, ken mailiw iti pamiliana. Isu a pinadasda ti nagnaed iti pagilian ti asawa a babai. Ngem para iti asawa a lalaki, materialistiko unay ti estilo ti panagbiag sadiay, ket kailiwna ti kinadekket a dati a tagtagiragsakenna iti pamilia ken kakaarrubana. Ita nagsinadan; agnanaed ti asawa a lalaki idiay lugarna, ket agnanaed ti asawa a babai iti pagilianna. Mailiw ti dua nga annakda iti ayat ken atension ti ama ken inada.”

Mangted iti dadduma pay a karit ti pannakiasawa iti taga adayo, nalabit iti sabali a kultura. Sisasaganaka kadin iti dakdakkel a gastos ti panagbiahe ken pannakikomunikar? Malagip ni Lydia: “Pasaray iyangaw idi ni Phil a masapul nga agkallaysakamin ta nakanginngina ti baybayadanna iti telepono, ngem ita masapul nga agbayadkamin iti panagteleponok ken nanangko!” Kasano ngay no maaddaankayto iti annak? Dumakkel dagiti dadduma a bassit laeng ti ammoda maipapan kadagiti mismo a kabagianda, a dida man la makasarita ida iti telepono gapu ta nagduma ti lenguaheda! Dina kaipapanan daytoy a kasta ti kaadu dagiti parikut. Ngem rumbeng a kalkularen ti maysa dagiti magastos sakbay a sumrek iti kasta a pannakiasawa.​—Idiligmo iti Lucas 14:28.

Ania Ngata ti Agpayso a Kinataona?

Kasano a maammuam no napudno ken mapagpiaran ti gayyemmo? “Tunggal naimbag a kayo pataudenna ti nasayaat a bunga,” kuna ti Mateo 7:17. No kasta, ania ngay dagiti gapuananna? Pasingkedan kadi ti tigtignayna dagiti ibagbagana? Dagiti aya napalabas nga inaramidna ti mangpasingked kadagiti ibagbagana a kalatna iti masakbayan? “Dagiti damo a natakuatanmi iti maysa ken maysa ket dagiti naespirituan a kalatmi,” inlawlawag ni Ester. “Walo a tawenen nga agserserbi kas amin-tiempo a managebanghelio, ket daytat’ nangted kaniak iti panagtalek a napudno ti tarigagayna nga agtultuloy.”

Ngem kasanon no saan nga agipudno ti agar-arem wenno ar-armem? Dimo baybay-an dayta a banag ken basta mangnamnamaka a nasayaatto latta ti pagbanaganna. Palutpotem a naimbag! Damagem no APAY? Kuna ti maysa a proverbio: “Ti patigmaan iti puso ti tao kas nauneg a danum; ngem ti tao a mannakaawat maaonnanto.” (Proverbio 20:5) “Ti nanengneng patienna amin a sao, ngem ti manakem a tao matmatanna a nalaing ti papananna,” ti pakdaar ti maysa pay a proverbio.​—Proverbio 14:15.

Rupan-rupa

Kaskasdi nga adu ti maammuam iti kinatao ti maysa babaen iti surat wenno telepono. Makapainteres ta namin-adu a nagsurat ni apostol Juan kadagiti Kristiano a kakabsatna. Nupay dakkel unay ti naaramidan dagitoy a surat a nangpabileg iti singgalut ti panagiinnayatda, kinuna ni Juan: “Nupay adu ti bambanag nga isuratko kadakayo, diak tarigagayan nga aramiden ti kasta babaen ti papel ken tinta, no di ket namnamaek ti umay kadakayo ken makisao kadakayo iti rupan-rupa.” (2 Juan 12) Umasping iti dayta, awan ti makaartap iti panangbusbos iti tiempo a kaduam dayta a tao. Nalabit a praktikal pay ketdi para iti maysa kadakayo ti temporario nga umakar tapno as-asidegkayo iti maysa ken maysa. Daytoy ti mangipalubosto pay iti daydiay umakar a mapadasanna ti klima ken kasasaad ti panagbiag iti nalabit baro a pagtaengannanto.

Kasano ti kasayaatan a panangbusbosyo iti tiempo nga agkaduakayo? Aramidenyo dagiti banag a mangipalgak kadagiti kalidad ti tunggal maysa. Agkaduakayo nga agadal iti Sao ti Dios. Paliiwenyo ti tunggal maysa a makipaset kadagiti gimong iti kongregasion ken iti panangasaba. Regular nga agkaduakayo a mangaramid kadagiti trabaho iti balay a kas iti panagdalus ken pannakitienda. Makapabang-ar no makitam ti kababalin ti maysa a tao no madama a masikoran iti okupado nga eskediul.a

Masapul a mangbusboska met iti tiempo a kaduam dagiti agbalinto a katugangam. Ikagumaam ti mangipasdek iti nasayaat a relasion kadakuada. Ngamin, no agkallaysakayton, agbalindanton a pamiliam. Am-ammom kadi idan? Agkakatunosankayo kadi? Ibalakad ni Joanne: “No mabalin, nasayaat no aginnammo ti dua a pamilia.” Kuna pay ni Tony: “Ti wagas ti panangtrato ti gayyemmo iti mismo a pamiliana ti wagas ti panangtratonanto met kenka.”

Rupan-rupa man wenno babaen iti telepono ken surat ti panaginnaremyo, dikay agdardarasudos kadagiti pangngeddengyo. (Proverbio 21:5) No bumatad a saankayo nga agkabagayan nga agasawa, nainsiriban ngarud a pagsaritaanyo a gupdenyon ti panaginnaremyo. (Proverbio 22:3) Iti kasumbangirna, mabalin a kasapulan laeng ti ad-adu pay a tiempo para iti silulukat, napudno a komunikasion.

Mabalin a narigat ti aginnaddayo a panaginnarem, ngem makagunggona met. Iti aniaman a kasasaad, serioso a banag dayta. Dikay agdardaras. Aginnammokayo. Kalpasanna, no ikeddengyon ti agkallaysa, ti panaginnaremyo ket tiemponto a nakallalagip, saan ketdi a pagbabawyan.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 15]

Siguraduenyo a pagsaritaanyo dagiti isyu a kas kadagiti kalat, annak, ken pinansial a banag iti rugrugi ti relasionyo