Pannakaadikto ti Lubong iti Droga

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY ESPAÑA

AGIK-IKKIS ti kappasngay a maladaga iti maysa nga ospital idiay Madrid, España. Madandanagan a padpadasen ti nars a pagtalnaen ngem awan naaramidanna. Marigrigatan ti maladaga gapu iti pannakaipaidam ti heroin. Ti nakarkaro pay ket addaan iti HIV. Naadikto ti inana iti heroin.

Di inggagara ti taga Los Angeles nga ina a minaneho ti kotsena iti lansangan a kontrolado ti gang nga aglaklako iti droga. Isut’ namin-adu a napaltogan, a nakatayan ti maladagana a babai.

Idiay Afghanistan, a rinibu a kilometro ti kaadayona, adda bangkag ti maysa a mannalon a minulaanna iti poppy. Simmayaat ti apit iti dayta a tawen ta immadu iti 25 a porsiento. Adut’ makuartaan iti opium poppy, ket ikagkagumaan ti pamilia ti mannalon ti agtrabaho tapno agbiagda. Ngem dagitoy a napipintas a poppy mapagbalindanto a heroin, ket dadaelen ti heroin ti adu a biag.

Idiay Sydney, Australia, mapan ti managbabain a balasitang iti maysa a discotheque iti tunggal rabii ti Sabado. Isut’ marigatan idi a makipulapol, ngem nabiit pay a naaddaan iti baro a kompiansa gapu iti maysa a pildoras a naawagan ecstasy. Dagiti pildoras a tomtomarenna ket naipuslit idiay Australia a naggapu idiay Netherlands, nupay mangrugrugi metten dagiti lokal a laboratorio nga agilako kadakuada. Kas man la pasayaaten ti ecstacy ti musika, ket maikkatna ti panagbabainna. Panagriknana pumimpintas pay.

Para ken Manuel, maysa a naandur a mannalon nga ikarkarigatanna ti agbirok iti pagbiagna iti bassit a talonna idiay Andes, simmayaat bassit ti biag idi nangrugi a nagmula iti coca. Kayat koma nga isardeng ni Manuel ti panagapit, ngem agamak a daytoy mabalin a pagpungtotenna dagiti nadangkok a tattao a mangkonkontrol iti panagapit ti coca iti lugarna.

Dagitoy ket sumagmamano laeng kadagiti tattao nga adda iti likudan ti pannaplit ti droga a mangdaddadael iti planetatayo.a Agus-usar man, agap-apit, wenno inosente nga agpalpaliiw, agtultuloy a konkontrolen ti droga ti biag dagitoy a tattao.

Kasano Kasaknap ti Parikut iti Droga?

Kastoy ti kinuna ti Secretary-General ti UN a ni Kofi Annan: “Ti droga daddadaelennan dagiti kagimongantayo, pagtataudan ti krimen, mangisaksaknap kadagiti sakit a kas iti AIDS, ken patpatayenna dagiti agtutubotayo ken ti masakbayantayo.” Kinunana pay: “Itatta, addan napattapatta a 190 a milion a managdroga iti intero a lubong. Awan ti mailaksid a pagilian. Awan met ti pagilian a mangnamnama a mapasardengna a bukodna ti negosio a droga iti pagbeddenganna. Ti globalisasion ti panagnegosio iti droga kalikagumanna ti panagtignay ti intero a lubong.”

Ti mangpakaro pay kadagiti bambanag ket kadagiti nabiit pay a tawen dagiti designer drugsb naiserrekdan iti negosio. Dagitoy a sintetiko a kemikal nairantada a mangpasayaat ti rikna, wenno mangparagsak iti agusar. Tangay saan a nangina ti panangpataud kadagitoy a designer drugs iti dandani sadinoman a lugar, dandani awanan gaway dagiti polis a mangkontrol kadagitoy. Idi 1997, namakdaar ti United Nations Commission on Narcotic Drugs nga iti adu a pagilian, dagitoy a sintetiko a droga nagbalindan nga “agus-uso nga usaren a produkto” ket masapul a mamatmatanda a kas “mapagbutbutngan a pangta iti internasional a kagimongan iti sumaganad a siglo.”

Nasamay met dagiti kabarbaro a droga a kas kadagiti sinukatanda. Ad-adda pay a makaadikto ti crack cocaine ngem iti cocaine. Dagiti baro a kita ti cannabisc nakarkaro a makapaamangaw, ket ti kabarbaro a designer drug a naawagan nga ice nalabit karaman kadagiti makadangran unay.

Kuarta iti Droga ken Bileg ti Droga

Nupay mabalin a bassit dagiti managdroga, umdasen ti bilangda a mangipaay iti kasta unay a pannakabalin kadagiti natan-ok a negosiante ti maiparit a droga, tattao a mangorganisar iti pannakapataud ken pannakaiwaras ti droga. Babaen ti pasuksok dagitoy awan prinsipiona a tattao mangimatonda iti maiparit a negosio a nagbalinen a kasayaatan a panguartaan​—ken dandani kadakkelan​—a negosio ditoy daga. Dagiti mapastrek iti droga mabalin nga agarup 8 a porsiento ti amin nga internasional a mapaglakuan, wenno dandani $400,000,000,000 iti kada tawen. Bayat a mapagsisinnublatan ti kuarta iti droga iti intero a lubong, pabaknangenna dagiti butangero, pagbalinenna a dakes dagiti polis, pasuksokanna dagiti politiko, ken suportaranna pay ti terorismo.

Adda kadi aniaman a maaramidan a mamagpatingga iti parikut iti droga? Kasano ti kinakaro ti panangapektar ti negosio iti droga iti mateggedam, iti kinatalgedmo, ken iti biag dagiti annakmo?

[Dagiti Footnote]

[Mapa iti panid 4, 5]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

Sangalubongan a Panagpataud ken Panagnegosio iti Droga

DAGITI KANGRUNAAN A LUGAR NGA AGPATPATAUD:

Cannabis​—yerba (marihuana) ken resina (hashish)

Heroin

Cocaine

Dagiti arrow ipakitada dagiti kangrunaan a ruta ti panaglako.

[Credit Line]

Gubuayan: United Nations World Drug Report

[Picture Credit Line iti panid 3]

U.S. Navy photo