Nasaknap a Programa ti Panangisuro
“Dagiti laeng de adal ti siwayawaya.”—Epictetus, c. 100 C.E.
IDI maika-19 a siglo, patien ti aktibista a mangbusor iti panangtagabo a ni William H. Seward a “ti intero a namnamat’ idudur-as ti tao agpannuray iti bumilbileg nga impluensia ti Biblia.”
Napalalo met ti panagraem dagiti Saksi ni Jehova iti Biblia. Kombinsidoda a dagidiay mangyaplikar kadagiti prinsipiona agbalinda a nasaysayaat nga assawa a lallaki ken babbai, nasaysayaat nga annak—wen, dagiti kasayaatan a tattao iti lubong. Isu a tungtungpalenda ti bilin ni Jesu-Kristo nga: ‘Inkayo ngarud ket mangaramidkayo iti ad-adalan kadagiti tattao iti amin a nasion, . . . nga isuroyo kadakuada.’—Mateo 28:19, 20.
Tapno maibanag daytoy a kalat a panangisuro iti Biblia kadagiti tattao, nangyusuat dagiti Saksi ni Jehova iti kampania ti panangisuro a mabalin a kasaknapan iti pakasaritaan ti tao. Kasano kasaknap dayta?
Sangalubongan a Trabaho a Panagipablaak
Iti ministerioda iti publiko, usaren dagiti Saksi ti patarus ti Biblia a magun-odan iti ginasut a lenguahe. Ngem pinataudda met ti New World Translation of the Holy Scriptures iti 21 a lenguahe ken ti New World Translation of the Christian Greek Scriptures (a maaw-awagan Baro a Tulag) iti 16 pay a lenguahe. Kasta met, madama nga ipatpatarusda daytoy a Biblia iti 11 pay a lenguahe. Agpatpataud met dagiti Saksi iti literatura a mangpauneg iti panangapresiarda iti Biblia ken makaipaay ti nasaysayaat a pannakaawat iti dayta.
Kas pagarigan, daytoy pagiwarnak nga Agriingkayo! ket maipabpablaak iti 82 a lenguahe. Iti tunggal ruar, adda promedio a mayimprenta a nasurok a 20,380,000 a kopia. Ti kaduana a magasin a Ti Pagwanawanan, ket addaan promedio a mayimprenta a 22,398,000 a kopia iti tunggal ruar iti 137 a lenguahe. Adda nasurok a sangabilion a kopia dagitoy a magasin a mayimprenta iti kada tawen! Maysa pay, aggigiddan a mayimprenta Ti Pagwanawanan iti 124 kadagitoy a lenguahe, ket ti Agriingkayo! iti 58 a lenguahe. Isu nga iti intero a lubong, dagiti tattao iti adu a pagsasao aggigiddan a mabasada ti impormasion kadagitoy a magasin iti bukodda a lenguahe.
Mainayon pay, kadagiti kallabes a dekada, nakapatauden dagiti Saksi ni Jehova iti ginasut a milion a kopia ti katulongan iti panagadal iti Biblia. Adda nasurok a 107 a milion a kopia a nayimprenta idi a Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana. Kalpasanna, nasurok a 81 a milion a kopia ti nayimprenta a Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga, ket iti nabiit pay, nasuroken a 75 a milion a kopia ti Pannakaammo a Mangiturong iti Biag nga Agnanayon ti nayimprenta iti 146 a lenguahe. Nasurok met a 113 a milion a kopia ti 32-panid a broshur nga Ania ti Kalikaguman ti Dios Kadatayo? ti nayimprentan iti 240 a lenguahe.
Napataud ti dadduma pay a libro a mangipaay kadagiti partikular a kasapulan. Adda nasurok a 51 a milion a nayimprenta a Ti Librok dagiti Estoria ti Biblia, a nairanta nga agpaay kadagiti ubbing. Dua a libro ti naisagana nga agpaay a nangnangruna kadagiti agtutubo, Ti Kina-agtutubo—Pananggun-od ti Kasayaatan iti Dayta ken Dagiti Saludsod nga Iyimtuod ti Agtutubo—Dagiti Sungbat nga Epektibo, ti addaan iti napagtipon a bilang iti nayimprenta a nasurok a 53 a milion. Ket nakatulongen iti minilion a pamilia a mangsaranget kadagiti parikutda, Ti Sekreto ti Kinaragsak iti Pamilia, a nayimprentan iti 115 a lenguahe.
Uppat pay a publikasion a nairuar nanipud idi 1985 ti mangpabileg a nangnangruna iti pammati iti Namarsua, iti Anakna, ken iti Biblia, ti nayimprenta iti nagupgop a bilang a nasurok a 117 a milion a kopia. Dagitoy ti Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?, Ti Katan-okan a Tao a Nagbiag Pay Laeng, Ti Biblia—Saot’ Dios wenno iti Tao?, ken Is There a Creator Who Cares About You?
Itatta, magun-odanen iti 353 a lenguahe dagiti publikasion a naibatay-Biblia a pinataud dagiti Saksi ni Jehova, ket iti mabiiten, mairuarto ti dadduma kadagitoy iti 38 pay a lenguahe. Kinapudnona, nasurok a 20 a bilion a libro, bokleta, broshur, ken magasin ti nayimprentan dagiti Saksi ni Jehova nanipud idi 1970! Kasta met, dandani innem a milion a mannursuro ti okupado a mangiranranud iti pannakaammo iti Biblia iti nasurok a 230 a pagilian. Ngem kasano a naaramid amin dagitoy, ken kasano a naapektaran ti biag dagiti tattao?
No Apay a Mayimprenta iti Bukodda a Pagsasao
No amirisem a naimbag, masapul ti kasta unay a panagtutunos ken panangikagumaan tapno aggigiddan a mapataud ti de kalidad a literatura iti nasurok a sangagasut a lenguahe. Adu a grupo dagiti agipatarus, ti nangiboluntario iti tiempo ken laingda, ti mangus-usar kadagiti computer tapno maragpat ti kasayaatan a kalidad, kinaumiso, ken kapartak. Isu nga uray kadagiti lenguahe a manmano dagiti agipatarus, dagus a magun-odan dagiti publikasion. Itatta, adda nasurok a 1,950 a lallaki ken babbai iti intero a lubong a makipaspaset iti trabaho a panagipatarus a saan a panguartaan. Ngem apay a maaramid ti kasta a panangikagumaan? Talaga aya a makagunggona dayta, tangay makasao met iti nalatak a pagsasao ti nagadu kadagiti agsasao iti di unay nalatak a pagsasao?
Natakuatan dagiti Saksi ni Jehova a talaga a makagunggona ti panangikagumaan gapu iti naamiris ni William Tyndale, maysa a mabigbigbig a nagipatarus iti Biblia idi maika-16 a siglo. Insuratna: “Naamirisko babaen ti kapadasan nga imposible a maimula kadagiti gagangay a tattao ti aniaman a kinapudno, malaksid no silalawag a maidatag kadakuada ti kasuratan iti nakayanakanda a pagsasao, tapno maawatanda ti kababagas, urnos, ken kaipapanan ti teksto.”
Agpayso a saan a kanayon a magun-odan dagiti tattao ti adu a publikasion a naibatay iti Biblia iti pagsasaoda. Ngem, inton magun-odanen dagitoy, nabibiit ken lallalo a matignay ti pusoda kadagiti kinapudno ti Biblia. Kastoy ti napaliiw kadagiti pagilian iti dati nga Union Soviet a sadiay, ti agduduma a puli ti tattao ket agsasao iti adu a nakayanakanda a pagsasao. Idi kattapog ti napalabas a siglo, adu kadagitoy a tattao ti naitipon iti Union Soviet ket naisuroda—ken naikalikagum nga agsaoda—iti pagsasao a Ruso. No kasta, agbasa ken agsuratda iti Ruso ken, kasta met nga agsaoda iti bukodda a pagsasao.
Kayat ti adu kadagitoy a tattao ti agsao iti bukodda a pagsasao, nangnangruna idi narbek ti Union Soviet idi 1991. Agpayso daytoy kadagidiay agsasao iti Adyghe, Altai, Belorussian, Georgian, Kirghiz, Komi, Ossetian, Tuvinian, wenno adu pay a sabsabali. Nupay kaaduan ti makapagsao iti Ruso, ti pusoda ket saan a dagus a matignay kadagiti literatura ti Biblia a nayimprenta iti Ruso. Iti kasumbangirna, dagiti literatura a nayimprenta iti pagsasaoda addaan iti naisangsangayan nga epekto kadakuada. “Nagsayaat ta rugrugianyon ti mangpataud kadagiti literatura iti pagsasaomi,” kuna ti maysa nga immawat iti tract a naibatay iti Biblia a nayimprenta iti pagsasao nga Altai.
Ti sabali pay a pagarigan daytoy ket ti Greenland, maysa a puro iti Arctic nga addaan iti populasion nga 60,000 laeng a tattao. Agpadpada a mayimprenta Ti Pagwanawanan ken Agriingkayo! iti Greenlandic, ket talaga a nalatak dagitoy a magasin— kas iti dadduma a publikasion nga iyim-imprenta dagiti Saksi ni Jehova iti lenguahe a Greenlandic. Kinapudnona, masarakan dagita a magasin iti adu a pagtaengan kadagiti kasusulinekan a purok iti puro.
Idiay South Pacific, ag-7,000 a tattao ti agsasao iti Nauruan, 4,500 iti Tokelauan, ken 12,000 iti Rotuman. Agim-imprentan dagiti Saksi kadagiti tract ken broshur a naibatay iti Biblia kadagita a lenguahe agraman ti binulan nga edision Ti Pagwanawanan iti Niuean, a pagsasao ti agarup 8,000, ken iti Tuvaluan, a pagsasao ti agarup 11,000. Kinapudnona, dagiti Saksi ni Jehova ti maysa kadagiti kadakkelan nga agipabpablaak iti nayimprenta a pagbasaan kadagiti saan unay a maus-usar a pagsasao. Agim-imprentada kadagiti literatura ti Biblia iti adu a pagsasao a kas iti Bislama, Hiri Motu, Papiamento, Mauritian Creole, New Guinea Pidgin, Seychelles-Creole, Solomon Islands Pidgin, ken dadduma pay.
Masansan a no basbassit ti agsasao iti lenguahe, nasulsulinek ken napangpanglaw ti komunidad. Ngem, mabalin nga adu ti nakaadal kadagita a rehion. Ket ti Biblia a nayimprenta iti pagsasaoda ti masansan a maysa kadagiti sumagmamano a publikasion a magun-odan dagiti agnanaed kadagita a lugar. Kinapudnona, awan pay ketdi ti periodiko a magun-odan kadagitoy a pagsasao, ta lugi ti agimprenta kadagitoy.
Apay a Maapresiar ti Trabaho
Adu a tattao ti nangidayaw iti panangikagumaan dagiti Saksi ni Jehova nga agipatarus, agsipud ta mangipapaayda iti literatura a mangpasayaat iti panagbiag dagiti tattao. Kinuna ni Linda Crowl, maysa kadagiti agtartrabaho iti Institute for Pacific Studies, nga adda iti University of the South Pacific idiay Suva, Fiji, a ti panagipatarus dagiti Saksi ti “makapagagar unay a mapaspasamak iti Pacifico.” Irekomendarna dagiti publikasionda gapu iti nagsayaat a kalidadda.
Idi narugian ti maminsan iti kada tallo a bulan nga edision ti Agriingkayo! iti lenguahe a Samoan, impadamag dayta dagiti lokal a periodiko ken kasta met ti TV iti nasion. Bayat a maipadpadamag, naipakita ti akkub ti Agriingkayo!, ken naukag ti tunggal artikulo ti magasin. Saggaysa ngarud a naiparang dagiti artikulo.
Makapainteres ta iti dadduma a pagilian, dagiti agipatpatarus iti publikasion dagiti Saksi ti regular a pagkonsultaran dagiti organisasion nga agisursuro iti pagsasao iti dayta a lugar, maipapan iti gramatika, ortograpia wenno urnos dagiti sasao, itataud dagiti baro a termino, ken dadduma pay. Nabatad a saan la a dagidiay aktibo a miembro ti kongregasionda no di ket adu pay a tattao ti naimpluensiaan ti biagda iti libre a panangyadal nga inaramid dagiti Saksi ni Jehova.
Kaskasdi, kas naibaga iti immuna nga artikulo, agarup sangabilion nga adulto—dandani kakanem iti populasion ti lubong—ti dina ammo ti agbasa ken agsurat. Ania ti naaramid a tumulong kadagita a tattao tapno magunggonaanda iti nagpateg nga impormasion a magun-odan babaen iti panagbasa ken panagadal?
Panangipaay iti Kangrunaan a Kasapulan iti Panagadal
Iti adu a pagilian, nangorganisar dagiti Saksi kadagiti libre a klase tapno isuroda dagiti tattao nga agbasa ken agsurat. Nangpataudda pay kadagiti bukodda a broshur a pagsursuruan, kas iti publikasion nga Apply Yourself to Reading and Writing, a maipabpablaak iti 28 a lenguahe. Rinibu a tattao, agraman dagiti babbai, babbaket, ken lallakay ti nakasursuron nga agbasa ken agsurat babaen kadagitoy a klase.
Idiay Burundi, nagidaulo dagiti Saksi ni Jehova kadagiti klase a nakatulong iti ginasut a tattao a makasursuro nga agbasa ken agsurat. Kalpasan ti panangrepaso kadagiti nagimbagan daytoy a programa, ti National Office of Adult Literacy iti dayta a pagilian ket nangted iti premio kadagiti uppat nga instruktor a Saksi, idi International Literacy Day, idi Setiembre 8, 1999.
Inawatmi ti sumaganad a report maipapan kadagiti klase ti panagbasa ken panagsurat iti agarup 700 a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova idiay Mozambique: “Iti napalabas nga uppat a tawen, nagraduaren ti 5,089 nga estudiante, ket ita, addaankami iti 4,000 nga estudiante.” Insurat ti maysa nga estudiante: “Kayatko nga iyebkas ti napasnek a panangapresiarko iti eskuelaan . . . Maysaak idi a nengneng a tao. Agyamanak iti eskuelaan ta makabasaakon, ket nupay kasapulan nga agensayoak pay, makasuratakon.”
Nanipud 1946, idi maiduldulinen dagiti rekord idiay Mexico, nasuroken a 143,000 a tattao ti naisuro nga agbasa ken agsurat kadagiti espesial nga eskuelaan a naipasdek nga agisuro kadagitoy a paglaingan. Insurat ti maysa a 63 anyos a baket: “Agyamanak unay kadagiti Saksi ni Jehova, a nangisuro kaniak nga agbasa ken agsurat. Nakapimpiman idi ti biagko. Ngem ita, mabasakon ti pammalakad iti Biblia, ket maragsakanak iti mensahena.”
Idiay Brazil a pagilian ti Abagatan nga America, rinibu met ti sinursuruan dagiti Saksi nga agbasa ken agsurat. “Ti pannakasursuro nga agbasa ket kaasping ti pannakawayawaya kalpasan iti adu a tawen a pannakabalud,” kinuna ti maysa a 64 anyos a baket. “Ita, maammuakon ti amin a kita ti impormasion. Ngem ti kapatgan, ti panagbasa ken panagadal iti Biblia winayawayaannak kadagiti ulbod a pannursuro.”
Dagiti Saksi ni Jehova a mannursuro iti Biblia masansan nga agsolsolo nga isuroda nga agbasa ti estudiante. Iti Pilipinas, nasuroken a 80 ti tawen ni Martina idi sinarungkaran ti maysa a Saksi. Kayat ni Martina ti regular a mayadalan iti Biblia, ngem dina ammo ti agbasa. Babaen ti tulong ti mangisursuro kenkuana iti Biblia, rimmang-ay ni Martina, ket babaen iti kanayonan a tulong ti lokal a kongregasion, nagbalin a kualipikado a mangisuro iti Biblia iti sabsabali. Ita, makabasa ken makasuraten, ket mangisursuron iti Biblia iti amin-tiempo.
Nabatad a kabaelan ti amin a tattao ti agadal. Ngem mabalin a saludsodentayo, Talaga kadi a ti pannakaammo iti Biblia maipapan iti Dios ken kadagiti panggepna magunggonaanna dagiti tattao? Dayta a saludsod ket sungbatan ti maudi nga artikulo iti daytoy a serye.
[Kahon/Ladawan iti panid 9]
“Diak Mayebkas iti Sasao . . . ”
Napaliiw dagiti agtuturay iti gobierno, akademiko, ken kadawyan a tattao ti panangikagumaan dagiti Saksi ni Jehova a maparang-ay ti edukasion dagiti tattao iti intero a lubong. Adtoy ti sumagmamano kadagiti komentoda:
“Nangnangruna a maragsakanak ken ti gobiernok gapu ta daytoy a libro [Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga, a nayimprenta iti Tuvalu] ket maysa manen a baro ken napateg a nayon kadagiti kangrunaan a ‘gameng’ iti Tuvalu. Maragsakankay koma iti nagapuananyo, maysa a nagsayaat a gapuanan a mangparang-ay iti espiritualidad dagiti tattao iti daytoy a pagilian. Patiek a maisuratto daytoy a gapuanan iti historia ti Tuvalu maipapan iti panagimaldit kadagiti edukasional a libro.”—Dr. T. Puapua, dati a primero ministro idiay Tuvalu, South Pacific.
“Addaan dagiti Saksi ni Jehova iti aktibo unay a programa ti panagipablaak, a mangus-usar iti kaaadelantaduan a teknolohia iti South Pacific. . . . Nakaskasdaaw unay daytoy a naisangsangayan a kinalaing iti panagipablaak no utoben ti maysa dagiti panagbalbaliw iti komunikasion . . . kadagiti isla ti Pacifico.”—Linda Crowl, University of the South Pacific, Suva, Fiji.
“Anian a nakaskasdaaw ken makaimpluensia a libro Ti Sekreto ti Kinaragsak iti Pamilia a naimaldit iti pagsasao nga Isoko! Agyamankami kadagiti boluntario a grupo dagiti agipatpatarus iti Isoko gapu ta tinulongandakami a naan-anay a mangtarus iti libro.”—C.O.A., Nigeria.
“Diak mayebkas iti sasao ti kasta unay a panagyamanko iti daytoy nalaka a maawatan a patarus ti Biblia [ti New World Translation iti Serbian]. Pinadasko idi a binasa ti intero a Biblia, ngem kanayon a maisardengko a dagus agsipud ta diak maawatan ti lenguahena. Ita, mabasak ken maawatakon daytoy naisangsangayan a patarus!”—J. A., Yugoslavia.
“Agyamanak iti nagsayaat, makaisuro, ken makapabileg a publikasion a naipatarus iti lenguahe a Tiv. Kinapudnona, di mayebkas iti sasao ti amin a pagimbagan ken pammaregta a magun-odan kadagitoy a libro ken broshur. Rinibun ti nakagun-od kadagitoy a publikasion.”—P.T.S., Nigeria.
[Ladawan]
36 a milion a kopia iti 115 a lenguahe
[Dagiti ladawan iti panid 4, 5]
Nasurok a 100 a milion a kopia ti “New World Translation” ti nayimprenta iti 37 a lenguahe
[Dagiti ladawan iti panid 7]
Dandani 2,000 ti makipaspaset iti pannakaipatarus ti adu a publikasion dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong. (Grupo dagiti agipatpatarus iti Zulu idiay South Africa, kannigid; ken maysa nga agipatpatarus a Hapon, baba)
[Ladawan iti panid 7]
Nasurok a maysa a bilion a magasin a “Pagwanawanan” ken “Agriingkayo!” ti mayimprenta iti kada tawen
[Dagiti ladawan iti panid 8]
Mangidadaulo dagiti Saksi ni Jehova kadagiti klase ti panagbasa ken panagsurat iti intero a lubong. (Mexico, kannawan; ken Burundi, baba. Naipakita ti Ghana iti akkub)