Dagiti Agkarabaliw nga Eskultura iti Namibia
BABAEN TI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY SOUTH AFRICA
AGKARABALIW ti estilo ti artist, ngem kaskasdi a makaay-ayo ti epektona. Ti darat ti material nga us-usarenna. Siasino ti artist? Isu ti angin, a mangpataud iti nadumaduma a sukog kadagiti agkarabaliw a binunton a kadaratan. Nalabit ti kangrunaan nga agdindinamag ket ti marasagaysay a sukog. Medio bimmangkirig ti bangir ti “eskultura” a kanayon a maanginan. Napaspasdok ken ab-ababa ti bangkirig a saan unay a maanginan. Kasla nagtadem a labahas ti makinngato a pannakaturod ti bunton, nupay nalaka a madadael no makugtaran.
Ti Namib Desert iti abagatan a laud ti Africa ket nasayaat a lugar a pangbuyaan kadagitoy nga agkarabaliw nga eskultura. Addaan dayta iti sumagmamano kadagiti kangangatuan a binunton a kadaratan iti lubong, a makadanon iti kangato a nasurok nga 400 a metro. Ngem no iti kalawana, basbassit ti Namib ngem kadagiti nalalawa a desierto iti lubong. Manipud iti Taaw Atlantico, saklawenna ti kalawa nga agingga iti agarup 160 a kilometro iti uneg ti Namibia ken 1,900 a kilometro ti kaatiddogna.
Ti Dadduma Pay nga Artist a Madama nga Agtartrabaho
Saan laeng a ti angin ti kakaisuna nga artist nga agtartrabaho iti daytoy a nasulinek a ‘galeria ti arte.’ No usigem a naimbag ti binunton a kadaratan, makitam dagiti nagpaiduma a disenio nga inaramid ti dadduma pay nga artist. Kas pagarigan, mabalin a makitam ti kasla atiddog, pino a kadena a pasaray agsikkosikko iti intero a kadaratan. No makaurayka, mabalin a makitam dagiti artist a madama nga agtartrabaho. Mapataud ti “kadena” babaen kadagiti tugot dagiti abal-abal bayat a bumalballasiwda iti kadaratan no rabii. Di unay pangadaywen manipud iti “kadena” ti agsasaruno a linia a kasla babassit nga abut iti kadaratan. Tugot met dagitoy ti sangio a managan elephant shrew nga aglagtolagto a mapan iti destinasionna. Pagammuan ta maamirismo a daytoy a nasulinek, kasla langalang a galeria ti arte ket nagpupuniponan gayam ti adu a sibibiag a parsua.
Iti amianan, iti igid ti Skeleton Coast, mabalin a makitam ti gapuanan ti dadduma pay nga artist iti desierto. Saan a naurnos ti panagtrabahoda iti kadaratan, isu a medio nakirokiro ti resultana. Kitaem! Adtoydan a nagaaripuno iti rabaw ti bunton a kadaratan. Maysa a banag ti sigurado, pagay-ayatda ti agpartuat. Nakaskasdaaw ti kapartak dagitoy a dadakkel a parsua nga agtaraytaray iti kadaratan iti amin a direksion. Tangay saanda a mapnek iti panagtaraytarayda, aguyas-uyasda met, sada guyoden dagiti kamaudi a gurongda isu a makaaramidda kadagiti kanal iti kadaratan. Agdardarasda a mapan iti asideg a danum, tumpuakda sadiay, sada aglagtolagto a kas iti nararagsak nga ubbing. Tunggal maysa kadagitoy nga artist, dagiti elepante ti Africa, ket agtimbang iti agarup innem a tonelada!
Ti maysa pay a karkarna ti kinausiosona nga artist ket ti uleg a managan Péringuey’s adder. Ti nalaka a madlaw a diseniona iti kadaratan ket kasla agsasaruno a killo a ruting. Ti uleg ti makinggapuanan kadagitoy a lamma bayat nga aguyas nga agsikkosikko. Pagammuan ta agpatinggan ti lammana, ket saanmon a makita ti adder. Napananna ngay? No kitaem a naimbag, mabalin a makakitaka iti dua a kusipet a matmata a mangpalpaliiw kenka iti kadaratan. Nailumlom iti kadaratan ti intero a bagi ti uleg. Tangay nakalemmeng, siaanus nga ur-urayenna ti kanenna—masansan a ti lumabas nga alibut.
Adda disenio iti kadaratan a nalabit saan unay a napintas. Makita dagiti akaba a lamma ti goma ti tallo ti pilidna a motorsiklo a nangnangruna a nadisenio nga agbiahe iti daytoy a lugar. Nangibati met ti tao iti lammana.
Agbaliwbaliw nga Artist
Adu pay, a nakaad-adu no madakamat, ti mangibati iti lammada kadagitoy a kadaratan. Dagitoy ramanenna dagiti rhino, leon, giraffe, ken chakal, a mabalin a makita iti Skeleton Coast a pakasalsalakniban dagiti atap nga animal ken iti dadduma pay a lugar.
Ngem ti angin ti kangrunaan nga artist. Dayta ti mangikeddeng iti pangkaaduan a buya ti galeria ken urnosenna manen dagiti sukog sigun iti kayatna nga urnos. Dayta ti kanayon a mangaramid kadagiti panagbalbaliw. No agsublika iti daytoy a galeria kalpasan ti makatawen manipud ita, mabalin a madlawmo a sumagmamano a paset ti kadaratan ti nayakaren iti kaadayo a 30 a metro nanipud idi kaawanmo! Dayta ti maaramidan dagiti angin ti Namibia.
[Mapa iti panid 27]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
AFRICA
NAMIBIA
[Ladawan iti panid 26]
Elephant shrew
[Picture Credit Line iti panid 26]
Des ken Jen Bartlett