Nupay ti Dadakkelko Binaybay-andak—Ti Dios Inayatnak
KAS INSALAYSAY NI BERNADETTE FINN
Kaduak ti tallo a manangko nga imbatida iti kombento idi agarup uppat pay laeng ti tawenko. Malagip dagiti manangko a da Birdie a 12 anyos idi, ni Phyllis, 8 anyos, ken ni Annamay, 7 anyos, dagiti lawas a kanayon nga um-umkisak nga agsapsapul kadagiti dadakkelko. Apay nga imbatidakami sadiay?
NAIPASNGAYAK iti dakkel a pamilia a Katoliko idi Mayo 28, 1936. Agnanaedkami a sangapamiliaan iti bassit a balay idiay Duncormick, County Wexford, Ireland. Siak ti maikawalo nga anak, ket kaiddak ti pito a manong ken manangko iti maysa a dakkel a kama. Dagiti uyosen ti tokadormi ti nagturogan dagiti adiek a lalaki ken babai a naipasngay idi agangay.
Nagaget ni tatangko nga obrero iti talon. Nagbassit ti mateggedanna; isu a limitado ti taraonmi a sangapamiliaan. Manmano a maisaganaan ni Nanang iti bassit a balon a pangaldaw dagiti manong ken manangko idiay eskuelaan. Direkta a naapektaran ti kasasaadmi gapu iti pangkaaduan idi a kinapanglaw iti intero nga Ireland ken iti nadangkok a panagturay ti Iglesia Katolika.
Kanayon idi a makimisa ti pamiliami, ngem saan unay nga interesado ni Nanang kadagiti naespirituan a banag. Nupay kasta, malagip da manangko a nakitada idi nga agbasbasa iti sumagmamano a narelihiosuan a literatura bayat nga agtugtugaw iti paginuduan. Inkagumaanna met nga inlawlawag kadakami ti dadduma kadagiti nabasana.
“Sadino ti Ayan ni Nanangko?”
Diakto pulos malipatan ti aldaw idi impandak idiay kombento. Agtaktakder idi ti dadakkelko iti koridor ket seriosoda a makisarsarita iti maysa a madre, isu a siraragsak a nakiay-ayamak iti dadduma nga ubbing a babbai sadiay, nga awan man la ti ammok iti pagsasaritaanda. Pagammuan ta idi tumaliawak, awanen da Nanang ken Tatangko. “Sadino ti ayan ni nanangko?” inyikkisko. Kas nadakamatko itay, adu a lawas nga inaramidko daytoy.
Naliwliwaak ta uray kaskasano, kaduak ti tallo a manangko. Ngem sabali a paset ti kombento ti ayanda isu a manmano a makasaritak ida. Tangay dua nga oras a maladladawda a maturog ngem dakami nga ub-ubing, diak naturog agingga a nangngegko a napandan iti pagturoganda. Kalpasanna, naglibasak manipud iti kamak ket immuliak iti agdan tapno makapagpayapay kaniak dagiti manangko. Inaldaw a pinadpadaanak daydi a nagpateg a kanito.
Kasla di imparegta ti kombento ti pannakisaritami iti dadakkelmi, isu a manmano a nakitami ti dadakkelmi. Nakaro ti epekto kaniak dayta a pannakaisina. Kinapudnona, iti kakaisuna a malagipko nga isasarungkar ti dadakkelko, diak ida inasitgan, ket didak met inasitgan. Nupay kasta, malagip dagiti manangko ti sumagmamano a panangsarungkarda kadakami.
Idi agangay, imbilangko ti kombento a pamiliak ken lubongko. Iti 12 a tawen a kaaddak sadiay, namindua laeng a naituredko ti rimmuar. Makaparagsak unay dagidiay a panagpasiar iti kabangibang nga away, tangay adu a kayo ken animal ti nakitami. Dakami nga ubbing a babbai ket saan pay a pulos a nakakitkita idi kadagiti kotse, bus, wenno tiendaan, ket gapu iti dayta, manmano a makakitakami iti lallaki, malaksid iti padi.
Biag iti Kombento
Nadumaduma ti kasasaad ti panagbiag iti kombento—makaay-ayo ti sumagmamano, adu ti saan. Inkagumaan ti maysa a nasingpet a madre a suruannakami maipapan iti Dios. Imbagana kadakami a ti Dios ket naayat nga ama. Naragsakanak iti dayta, ket inkeddengko nanipud idi nga aldaw nga ibilangko ti Dios kas amak agsipud ta nadungdungngo ken naas-asi ngem iti pudno nga amak. Nanipud idin, masansan a nakisaritaak iti Dios babaen kadagiti simple a kararag ti maysa nga ubing. Mailiwak iti daydi a madre idi pimmanaw iti kombento.
Agyamanak unay ta naturposko ti pamunganayan nga edukasion. Nupay kasta, malagipko ti nadakamat idi a “pang-aldaw nga ubbing a babbai,” a naipakitaan iti nasaysayaat a pannakatrato no umayda ageskuela iti kombento. Annak ida ti babaknang a pamilia, ket no umayda, masapul a rummuarkami kadagiti siled a pageskuelaanmi. Masansan a palagipandakami dagiti madre nga ulilakami laeng isu a masapul a laglagipenmi a nanumo ti kasasaadmi.
Adu ti pagannurotan iti kombento. Nainkalintegan ti dadduma, isu a naawatan ti kaaduan kadakami no apay a kasapulan dagitoy. Adda dagiti makagunggona a leksion maipapan iti kababalin, aw-awid, ken dadduma pay. Diak pulos nalipatan dagitoy, ket nakatulongda iti intero a panagbiagko. Ngem awan ti kaes-eskan ken kasla di nainkalintegan ti dadduma a pagannurotan, idinto ta makariro ken makapasuron ti dadduma. Ti maysa a kasta a pagannurotan isu ti di panagisbo iti pagiddaan no rabii; ket ti sabali, isu ti kapilitan nga ipapan idiay kasilias no rabii.
Maysa nga aldaw bayat nga umul-uliak iti agdan, kinasaritak ti sumarsaruno kaniak a padak nga ubing. Adda madre a nangayab kaniak, ket nadusaak gapu iti pannakisaritak. Ti pannusa? Kapilitan a nagkawesak iti pangkalgaw a badok iti intero a tiempo ti makapaketter a kalam-ekna idiay Ireland! Managsakitak nga ubing ken masansan nga agangkit ken lumteg ti tonsilko. Nagsakitak iti grabe ken nakaptanak iti tuberculosis (TB), kas iti adu pay nga ubbing a babbai iti kombento. Nupay pinagnaeddakami iti naisina a dormitorio, didakami impadoktor isu nga adda sumagmamano a natay, a nakairamanan ti kadekketan a gayyemko.
Nakaro ti pannakabaut ti sumagmamano kadakami gapu iti bassit la a pananglabsingmi kadagiti pagannurotan. Kabayatan ti maysa a pormal a panaguummong ti amin nga estudiante, binuyami ti maysa nga ubing a babai a dua nga oras a binaut ti maysa a madre. Agsangsangitkami amin. Siempre, saan met ketdi a nauyong unay ti amin a madre ta adda met dagiti nasingpet. Ngem ti pakasdaawak agingga ita ket no apay nga adda dagiti nakaul-ulpit kadagiti awan gawayda nga ubbing. Diak pulos maawatan dayta.
Idi agangay, pimmanawen da Birdie ken Phyllis iti kombento. Imbatidakami ken ni Annamay. Imbilangmi ti relasionmi a napatpateg ngem iti aniaman. Liniwliwanak ni Annamay babaen kadagiti estoria nga addanto aldaw nga umay ti dadakkelmi ket ipanawdakami manipud iti kombento ken ipandakami iti lugar a didakam makita dagiti madre. Nasakit ti nakemko idi pimmanaw ni Annamay iti kombento. Nagtalinaedak sadiay iti tallo pay a tawen.
Panagsursuro nga Agbiag iti Ruar
Nakaam-amak a kapadasan ti ipapanawko iti kombento idi agtawenak iti 16. Awan ti ammok maipapan iti biag iti ruar ti kombento, ket talaga a makariro. Idi nagluganak iti bus, dinawatda ti pasahek, ngem diak ammo ti makuna a pasahe. Tangay awan met a talaga ti kuartak, indissaagdak isu a masapul a magnaak agingga iti papanak. Iti sabali a gundaway, kayatko ti aglugan iti bus ngem awan ti dimteng a bus. Diak ammo a masapul gayam a mapanka iti maysa a disso a pagsardengan ti bus tapno makaluganka.
Nupay kasta, in-inut a naawatak ti rumbeng nga aramidek gapu ta nagintuturedak. Nakastrekak iti simple a trabaho, ngem kalpasan ti panagtrabahok iti sumagmamano a bulan, inkeddengko ti agawid tapno makitak ni nanangko. Idi ti damo a pannakakitak kadagiti adingko. Addaanak idin iti 14 a kakabsat. Tangay awan lugarko idiay balaymi, inkeddeng ti dadakkelko a mapanak idiay Wales ket makipaggianak ken ni manangko nga Annamay. Kinuyognak ni tatangko sadiay ngem pimmanaw met la a dagus.
Nakapangpanglawak ngem naisakadko ti panagbiagko. Idi 1953, immakarak idiay London, England. Sadiay a nakikaduaak iti Legion of Mary. Maysa dayta nga organisasion dagiti Romano Katoliko a tumultulong kadagiti nakurapay ken ordinario a tattao. Nupay kasta, naupayak unay a nakipagtrabaho kadakuada, tangay impagarupko no magunggonaanak iti naespirituan iti pannakipagtrabahok kadagiti kasta a tattao. Pagay-ayatko ti makisarita maipapan kadagiti naespirituan a banag, ngem nailubongan ti trabahok iti Legion of Mary, ket kasla awan ti aniaman nga oras tapno pagsasaritaan dagiti naespirituan a banag.
Bayat nga agnanaedak idiay London, naam-ammok ni Patrick a gayyem dagiti kakabsatko a lallaki. Naginnayatkami isu a nagkallaysakami idi 1961. Naipasngay sadiay ti immuna a dua nga annakmi a da Angela ken Stephen. Kalpasanna, idi 1967, immakarkami ditoy Australia, a nakaipasngayan ti maikatlo nga anakmi a ni Andrew. Nagnaedkami iti ili ti Bombala ditoy New South Wales.
Adda met Laengen Naespirituan a Taraon
Kalpasan ti isasangpetmi ditoy Australia, adda agtutubo a lalaki nga agnagan Bill Lloyd a simmarungkar kadakami ditoy Bombala tapno ilawlawagna ti Biblia. Naragsakanak tangay nasungbatan dagiti saludsodko manipud iti mismo a Biblia. Ngem uray no nadlawkon a pudno dagiti ibagbaga ni Bill, imbaybayagko ti nakirinnason kenkuana, tapno saan pay la nga agawid ken ad-adu ti mailawlawagna manipud iti Biblia. Kalpasanna, inikkannak ni Bill iti Biblia ken sumagmamano a magasin a basaek.
Nagustuak unay dagiti magasin, ngem nasdaawak idi naamirisko a di mamati iti Trinidad dagiti mangipabpablaak kadagitoy. Gapuna, inlemmengko dagiti magasin gapu ta amkek a madadael ti pammati ni Patrick no basaenna ida. Inkeddengko nga isubli dagitoy iti simmaganad nga iyaay ni Bill, ngem iti simmaruno nga isasarungkarna, impakitana kaniak a direkta a maikontra kadagiti pannursuro ti Biblia ti doktrina maipapan iti tallo a persona a mangbukel iti Kinadios. Di nagbayag, bimmatad kaniak a ni Jesus ket Anak ti Dios, ket isut’ pinarsua ti Amana a ni Jehova a Dios. No kasta, adda nangrugianna ken dakdakkel ti Ama ngem ken ni Jesus.—Mateo 16:16; Juan 14:28; Colosas 1:15; Apocalipsis 3:14.
Idi agangay, naammuak a di umiso ti dadduma pay kadagiti naisuro kaniak kas Katoliko. Kas pagarigan, saan nga isursuro ti Biblia nga adda di matay a kararua dagiti tattao wenno adda umap-apuy nga impierno a pagtutuokan. (Eclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4) Nabang-aranak unay idi naammuak dayta! Maysa nga aldaw, nagsalaak iti kosina gapu ta maragsakanak unay a nakaam-ammo iti Ama a tartarigagayak unay idi a maam-ammo ngem ita laeng a naam-ammok. Nangrugin a napnek ti naespirituan a bisinko. Ad-adda pay a naragsakanak idi nagustuan ken pinati ni Patrick dagitoy kabbaro a patpatiek.
Inawisnakami ni Bill a tumabuno iti kombension dagiti Saksi ni Jehova idiay Temora a sabali pay nga ili. Nupay adayo, siraragsak a pinatganmi ti awis ket simmangpetkami idiay Temora iti sardam ti Biernes. Iti agsapa ti Sabado, naguummong ti adu a grupo iti pagasambleaan tapno agsaganada a mangasaba. Naragsakankami ken ni Patrick iti dayta a gundaway, tangay nabayag metten a kayatmi ti makipaset. Ngem imbaga ni Bill a saan a mabalin a makipasetkami iti daytoy a trabaho agsipud ta agsigsigariliokami pay laeng. Nupay kasta, idi pimmanaw ni Bill, nakikaduakami ken ni Patrick iti sabali a grupo. Impagarupda a Saksikami isu nga inkuyogdakami.
Di nagbayag, naammuanmi dagiti Nainkasuratan a pagannurotan tapno maikarikami a mangasaba iti naimbag a damag. (Mateo 24:14) Insardengmin ti nagsigarilio ket insimbolomi ken ni Patrick ti dedikasionmi ken Jehova a Dios babaen ti panagbautisarmi idi Oktubre 1968.
Dagiti Nakasuotan ti Pammatimi
Bayat a rumangrang-ay ti pannakaammomi iti Biblia ken simminged ti relasionmi ken Jehova, bimmileg ti pammatimi kadagiti kari ti Dios. Kalpasan ti sumagmamano a panawen, nadutokan ni Patrick kas panglakayen iti maysa a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova idiay Canberra, ti siudad a kabesera ti Australia. Inkagumaanmi a pinadakkel ti annakmi iti panangiturong-panunot ni Jehova, ket dinaeranmi amin a gagangay a karit ti panangpadakkel kadagiti tin-edyer.—Efeso 6:4.
Nakalkaldaang ta natay ti anakmi a ni Stephen idi agtawen ti 18 gapu iti aksidente iti kotse. Nupay nagladingitkami, talaga a naliwliwakami iti kinapudno a nagbalin ni Stephen a managdaydayaw ken Jehova. Segseggaanmi ti pannakakitami manen kenkuana inton pagungaren ni Jehova dagiti adda kadagiti pakalaglagipan a tanem. (Juan 5:28, 29) Iti simmaganad a tawen, 1983, kinaduak ti balasangmi a ni Angela iti amin-tiempo a ministerio ket nagtalinaedak iti dayta a ministerio sipud idin. Ti panangiranudmi kadagiti naibasar iti Biblia a namnamami iti sabsabali ti nakatulong kaniak tapno agtalinaed a positibo ti panangmatmatko iti biag, ket nakatulong tapno mailiwliwagko ti panagladingitko. Napalalo ti ragsakko idi naammuak itay nabiit pay a ni manangko nga Annamay ket makipagad-adalen iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova idiay Wales.
Idi 1984, adda karkarna a sakit a timmaud ken ni Patrick. Idi agangay, nadayagnos dayta kas chronic fatigue syndrome. Isu a masapul idin nga isardengnan ti mangged ken umikkat kas Kristiano a panglakayen. Makaparagsak ta medio immimbag ket agserserbi manen kas nadutokan nga adipen iti kongregasion.
Disiplina ken panagsakripisio ti nasursurok idi ubingak, ket gapu iti dayta, nasursurok no kasano ti agbiag a simple ken mapnek iti sumagmamano a banag. Ngem sangkapanunotko pay laeng no apay a naipankami nga 4 nga ubbing a babbai iti kombento idinto ta ti 11 a dadduma pay a kakabsatko ket nabati iti denna ti dadakkelko. Liwliwaek laengen ti bagik babaen ti panangpanunot nga inaramid dagiti pimmusayen a dadakkelko ti amin a kabaelanda iti sidong dagidi a kasasaad a nalabit diak pulos naan-anay a maawatan. Narigat idi ti kasasaad isu a kasapulan ti panagaramid kadagiti narigat a desision. Nupay kasta, agyamanak kadagiti dadakkelko gapu iti biag nga inyallatiwda kaniak ken ti panangikagumaanda a mangaywan kaniak iti kasayaatan a pamay-an nga ammoda. Kangrunaanna, pagyamanak ni Jehova gapu iti naamaan a panangaywanna.
[Ladawan iti panid 22]
Idi kakaskasarmi
[Ladawan iti panid 23]
Idi ubbing pay ti annakmi
[Ladawan iti panid 23]
Dakami ita ken ni Patrick