No Sumken ti Aligaget

“Adda kutsiliok! Agulimekka, ta no saan patayenka!”

MAKAAY-AYO idi a malem ti kalgaw, ket agay-ay-ayam ti 17-anyos a ni Jane,a a maysa kadagiti Saksi ni Jehova, iti roller skating iti pangpubliko a parke idiay Virginia, E.U.A. Pagammuan la ta kellaat a kasla awanen ti tattao iti parke, isu nga inkeddengnan ti agawid. Idi a nagtugaw iti asideg ti minivan ti pamiliana a mangik-ikkat kadagiti skate-na, inasitgan ti maysa a ganggannaet. Babaen kadagiti makapakigtot a sasao nga adda iti ngato, kayatna ti makidenna, ginammatanna ni Jane, ket pinadasna nga iserrek iti minivan. Imkis ni Jane agingga iti kapigsaan a kabaelanna, ngem di simmardeng ti gandat a mangrames.

“Mariknak idi nga awan pulos ti gawayko,” kinuna ni Jane kamaudiananna. “Kaslaak la bassit nga insekto kontra iti maysa a higante. Ngem imkis ken naggulagolak latta. Kamaudiananna, immawagak iti Dios, ‘Apo Jehova, pangngaasim ta dimo ipalubos a mapasamak daytoy kaniak!’” Dayta ti kasla nangkigtot iti mangrames koma kenkuana, a kellaat a nangibbat kenkuana sa pimmanaw.

Idi simreken ti mangrames koma kenkuana iti luganna, agpigpigerger a tinulbekan ni Jane ti luganna. Ginaw-atna ti cell phone, ket pinilitna ti agkalma. Inawaganna ti polis ket intedna ti umiso a deskripsion ken numero ti plaka ti lugan ti suspek, isu a naaresto iti sumagmamano la a minuto.

Naragsak a Nagtungpalan?

Wen, ngem saan a dagus. Karugrugi pay la ti rigat ni Jane. Nupay indayaw ti polis ken dagiti periodiko ti nasiglat a panagdesision ken panagtignayna idi naraut, idi in-inut a napukawen ti damo nga aligagetna, saan a binigbig ni Jane a nasiglat ti panagdesisionna. “Kalpasan ti sumagmamano a lawas, maburiborak unayen,” kunana. “Kanayon a mabutbutengak, isu a diak makaturog. Kalpasan ti sumagmamano a lawas, diak makapagadal wenno maipamaysa ti panunotko. Kellaat met nga agdanagak. Idiay eskuelaan, adda lalaki a medio kaing-ingas ti mangrames koma idi kaniak a nangtapik iti abagak tapno damagenna ti oras, ket gistay naglusdoyak.”

Kinuna ni Jane: “Nakakaasiak. Diak makisarsaritan kadagiti gagayyemko, ket ad-adda a nagleddaangak. Sinidirko ti bagik ta impalubosko a napasamak ti gistay pannakaramesko, ket maladingitanak gapu ta saanakon a naragsak, managtalek a tao a kas idi sakbay a napasamak dayta. Panagriknak ket kasla napukawen dayta a kinataok.”

Mapaspasaran ni Jane ti dadduma kadagiti gagangay a sintoma ti post-traumatic stress disorder (PTSD). Ania ti PTSD, ket ania ti maitulong kadagidiay agsagsagaba iti nakaro a sintomana? Sungbatan ti sumaganad nga artikulo dagitoy a saludsod.

[Footnote]