Adda Namnama iti Baet, Dagiti Nakabutbuteng a Kasasaad
“AGPALPALLAYOG TI AMIN A PASDEK KEN GUMILGIL-AYAB TI APUY ITI AGLAWLAWKO. BAYAT NGA AGTARTARAYAK, AGSANGSANGIT, AGKARKARARAG, KEN AGPATPATULONG DAGITI TATTAO ITI AMIN A SIKIGAK. IMPAGARUPKO NO PANUNGPALAN IDIN TI LUBONG.”—G. R., NAKALASAT ITI GINGGINED.
KADA tawen, minilion a ginggined ti lumasat iti kanayon nga aggargaraw a planetatayo. Siempre, saan a madlaw ti kaaduan kadagitoy.a Kaskasdi, iti promedio, dandani 140 a ginggined ti nakaro unay isu a maibilang dagitoy a “napigsa,” “nakapigpigsa,” wenno “dakkel.” Iti intero a historia, dagitoy ti nakatayanen ti minilion ken nakadadaelan ti di magatadan a sanikua.
Makaipaay met dagiti ginggined iti nakaro nga emosional a rigat kadagiti nakalasat. Kas pagarigan, kalpasan ti dua a ginggined a nanggunggon iti El Salvador idi kattapog ti 2001, kinuna ti coordinator ti komite a mamalbalakad iti ahensia ti salun-at iti dayta a pagilian maipapan iti salun-at ti isip: “Mangrugrugi a maaddaan dagiti tattao kadagiti problema iti kababalin nga iparangarang ti kinaliday, pannakaupay ken panagpungtotda.” Di pakasdaawan nga impadamag dagiti mangtamtaming iti salun-at idiay El Salvador nga immadu iti 73 a porsiento ti bilang dagiti pasiente a madandanagan ken agsagsagaba iti depression. Kinapudnona, impamatmat dagiti surbey a kadagiti agnanaed iti kampo dagiti nagbakuit, ti pannakaagas dagidiay addaan iti sakit ti isip ti simmaganad laeng iti pannakasapul iti danum.
Ngem saan laeng nga ipapatay, pannakadadael, ken kasta unay a ladingit ti epekto dagiti ginggined. Kaaduanna, natignay dagiti tattao a mangipakita iti kasta unay a kinaimbag ken panagsakripisio gapu kadagitoy a didigra. Kinapudnona, kasla di mabambannog ti dadduma a nangtarimaan kadagiti nadadael a pasdek ken nangpabileg kadagiti nadadael ti panagbiagda. Nagrimat ti kasta a namnama iti baet dagiti nakabutbuteng unay a kasasaad, kas makitatayto.
[Footnote]
a Mairaman iti daytoy dagiti nakakapkapuy a ginggined, a rinibu kadagitoy ti mapasamak iti kada aldaw.
[Dagiti Ladawan iti panid 2, 3]
Panid 2 ken 3: Idiay Atenas, Grecia, naammuan ti mariribukan nga agtutubo a babai a di nakaruar ni nanangna iti maysa a narba a pasdek. Kabayatanna, naragsakan ti maysa nga ama a nakasarak iti lima ti tawenna nga anakna a babai a nakalasat
[Credit Line]
AP Photos/Dimitri Messinis