Sangapulo a Milion a Libro iti Sarming a Pasdek

Sangapulo a Milion a Libro iti Sarming a Pasdek

BABAEN TI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY FRANCIA

NO SUMAGPAT ti maysa a bisita iti naangin a pasilio babaen iti agdan a kayo, mabalin a maallukoy wenno masdaaw pay ketdi iti uppat a sarming a torre a nakangatngato no tangadenna. Daytoy ket saan nga ordinario a pasdek. Daytoy ti moderno unay a National Library ti Francia a naisaad iti takdang ti Seine. Adu a siglo ti nabusbos iti pannakapapintasna.

Dagiti Damo a Nangrugian

Idi 1368, nakaurnong ni Charles V iti dandani 1,000 a manuskrito iti maysa a torre ti sarikedked ti Louvre idiay Paris. Ngem kinapudnona, kalpasan laeng ti Sangagasut a Tawen a Gubat a nangrugi dagiti ari ti Francia a nagurnong iti permanente a koleksion. Dagiti regalo ken patawid dagidiay nagtarigagay a manggun-od iti pabor ti ari ti nangpaadu kadagiti libro ti libraria, ken kasta met ti inyawid dagiti biahero ken embahador a naggapu kadagiti pagilian iti Europa ken iti Daya wenno sinamsam dagiti soldado kadagiti gubat. Kalpasanna idi maika-16 a siglo, nangipaulog ni Francis I iti linteg ken sistema a pannakaibati ti maysa a kopia ti tunggal libro a maipablaak para iti Libraria ti Ari.

Kalpasan a naipempen iti nadumaduma a pagtaengan ti Ari kadagiti probinsia, nayakar manen ti Libraria ti Ari idiay Paris, ngem nadadael laeng kabayatan ti Gubat ti Relihion (1562-98). Naaddaan ti libraria iti ad-adda a permanente a lugarna idi 1721. Kalpasan ti pannakakompiskar dagiti narelihiosuan ken aristokratiko a koleksion dagiti libro idi Rebolusion Dagiti Pranses, nakaawat ti libraria kadagiti ginasut a ribu a libro, manuskrito, ken nayimprenta a pagbasaan. Nupay nakapatpateg dagitoy, ti pannakagun-od kadagitoy impasimudaagna met a kurang ti lugar a pakaipempenanda kadagiti agdama idi a pasdek.

Aglaplapusanan ti Kaaduna

Idi 1868, naibangon ken nainagurasionan ti kuarto a pagbasaan a naatepan iti siam a bakkug a sarming. Dinisenio daytoy ti arkitekto a ni Henri Labrouste, ket makalaon iti 360 a managbasa ken nakaikabilan ti agarup 50,000 a libro. Dagiti estante iti kabangibang a pagipempenan ket addaan pay iti espasio para iti sangamilion a tomo. Ngem iti las-ud ti innem a pulo a tawen, nasuroken a tallo a milion ti bilang dagiti libro iti daytoy a libraria!

Uray namin-adu a natarimaan ken napalawa, dina latta magebgeban ti tallo pay a kilometro nga estante a kasapulan iti kada tawen para kadagiti agsangpet a libro ken magasin. Kamaudiananna idi 1988, inyanunsio ni Presidente François Mitterrand ti maysa a proyekto a mangibangon nalabit iti “kadadakkelan ken kamomodernuan a libraria iti lubong.” Ti panggepna ket “saklawen ti amin a tay-ak ti pannakaammo, nalaka a papanan ti siasinoman, pakausaran ti kamomodernuan a teknolohia a mangyallatiw iti impormasion, mapagkonsultaan uray dagiti adda iti adayo, ken maikonekta iti sabsabali a libraria iti Europa.”

Tapno maikeddeng ti disenio ti baro a libraria, naaramid ti maysa nga internasional a salisal. Dandani 250 a disenio ti naisumite. Kamaudiananna, napili ti disenio ti di unay nalatak nga arkitekto a Pranses nga agnagan iti Dominique Perrault. Ti planona ket maysa a nagdakkel a kuadrado a bloke a naaramid iti bato nga agserbi a base a pakaisaadan ti torre iti tunggal suli a ti sukogna ket kasla nakaukrad a naipatakder a libro. Inumsi dagiti kritiko ti kapanunotan a mangipempen kadagiti libro iti sarming a torre—pugon a papudoten ti init, kunada—a pakabilagan ken pakarasiran dagiti libro. Tapno makapagnunumoda, naikeddeng a dagiti likudan ti tawa ket maikkan kadagiti kayo a tabing tapno masalakniban dagiti libro ket dagiti kapatgan a dokumento ti maipempen kadagiti estante iti kuadrado a bloke a naaramid iti bato nga agserbi a base.

Nakarigrigat a Panagyakar

Maysa pay a nakarigrigat a trabaho ti panangyakar iti nasurok a sangapulo a milion a libro, nga adu kadagitoy ti narasi ken manmano, kas iti dua a kopia ti Biblia ni Gutenberg a kukua ti libraria. Adda dagiti napasamak a problema kadagiti napalabas a panagyakar. Sigun iti maysa a nakasaksi iti panagyakar a naaramid idi 1821, adu a libro iti kariton ti natinnag iti pitak iti kalsada. Itatta, organisadon ti panagyakar ken agusardan kadagiti mas sientipiko a pamay-an.

Idi 1998 adda grupo dagiti propesional a nangirugi iti nagdakkel a trabaho a panagyakar kadagiti minilion a libro. Tapno malapdan ti pannakadadael, pannakatakaw, wenno pannakapukaw, naibiahe dagiti libro kadagiti aparador a saan a mastrek ti danum, saan a mauram, ken masalakniban iti pannakadayyeg. Iti dandani makatawen, sangapulo a trak, a di mailasin a dagitoy ti nausar a pagibiahe kadagiti libro kas kanayonan a panagannad ti nagbiahe kadagiti natrapik unay a kalsada ti Paris tapno ipanda ti 25,000 agingga iti 30,000 a tomo iti kada aldaw iti baro a pagtaenganda.

Maysa a Pasdek nga Ayan iti Gameng ti Pannakaammo

Nabingay iti nagkadua a benneg ti baro a libraria. Ti haut-de-jardin (makinngato a hardin) ket addaan 1,600 a tugaw nga agpaay iti kaaduan a tattao ken nairanta a nalaka a pakagun-odan kadagiti 350,000 a libro. Ti rez-de-jardin (makimbaba a hardin) addaan iti 2,000 a tugaw, a naireserba para kadagiti agsuksukisok.

Naibangon ti libraria iti aglawlaw ti bassit a kabakiran. Dagiti arkosna a nalabaga nga alpombra ken kayo a diding ken muebles ket makaipaayda iti naimeng ken natalna nga atmospera a nagsayaat para iti konsentrasion ken panagadal. Adda kuarto a pagbuyaan kadagiti pelikula a mabalin a pagkonsultaan dagiti bisita kadagiti CD-Rom, ken audio recording, ken rinibu a nairekord a ladawan ken liblibro.

Ti Libraria iti Francia ket addaan iti umdas nga estante a makalaon kadagiti baro a libro para iti dandani 50 a tawen. Talaga nga agsiddaaw ti maysa a tao no panunotenna ti panangikagumaan a nangibangon ken nangitalimeng iti kasta a pasdek nga ayan iti gameng ti pannakaammo!

[Ladawan iti panid 24]

Ti siled a pagbasaan idi 1868

[Credit Line]

[Picture Credit Line iti panid 25]