No Mapaidaman Dagiti Ubbing

“Ti panagubing ket kangrunaan a natauan a kalintegan dagiti ubbing.”​—“The Hurried Child.”

MABALIN nga umanamongka a rumbeng a matagiragsak ti amin nga ubbing ti nawaya ken inosente a panagubing. Nupay kasta, nakalkaldaang ta adu nga ubbing ti mapapaidaman iti kasta a panagubing. Panunotem laengen ti pannakarpuog ti arapaap ti rinibu, nalabit minilion, nga ubbing a nagbalin a biktima ti gubat. Panunotem met dagiti ubbing a nadadael ti biagda gapu iti pannakatagabo wenno pannakaabusoda.

Para iti kaaduan kadatayo, narigat a panunoten no ania ti rikna ti maysa nga ubing a napilitan nga agnaed kadagiti lansangan gapu ta mariknana a nataltalged sadiay ngem no adda iti pagtaengan. No kaano a kasapulanda ti amin nga ayat ken pannalaknib a magun-odanda, masapul a sursuruen dagita nga ubbing a salakniban ti bagbagida tapno saan ida a ranggasan dagiti mananggundaway a tattao. Kadagitoy nariribuk a tiempotayo, masansan nga agsagaba dagiti ubbing.

“No Ubingak Pay la Koma”

Idi ubing pay, narigat ti kasasaad ni Carmen, nga agtawen itan iti 22.a Napilitanda ken ni manangna nga agnaed kadagiti lansangan tapno maliklikanda ti panangabuso ni tatangda ken gapu ta binaybay-an ida ni nanangda. Nupay napeggad ti kasta a panagbiag, agpada a naliklikanda ti dadduma kadagiti palab-og a pakaisagmakan ti nagadu a nagtalaw nga agtutubo.

Ngem maladingitan latta ni Carmen gapu ta saanna a natagiragsak ti panagubingna. Dina pay ketdi napuotan dayta. “Agtawenak itan iti 22 ngem diak man la napuotan a nagubingak,” maldaangan a kinunana. “Addaanakon iti asawa ken anak, ngem il-iliwek nga aramiden ti ar-aramiden dagiti ubbing, kas ti panagay-ayam kadagiti munieka. Kayatko a marikna ti ayat ken arakup dagiti nagannak. No ubingak pay la koma.”

Adu nga ubbing ti agsagsagaba a kas ken ni Carmen ken ni manangna. Agnanaedda kadagiti lansangan, isu a saanda a matagiragsak ti panagubingda. Adu kadagitoy ti agar-aramid iti krimen tapno adda pagbiagda. Ipakita ti damdamag ken dagiti estadistika a mairamraman dagiti agtutubo iti krimen uray no nakaub-ubingda pay. Adda pay mangpakpakaro iti dayta a problema: Adu a babbalasitang ti nagbalinen nga inna idinto ta talaga nga ubbingda pay laeng.

Di Madmadlaw a Parikut ti Kagimongan

Di pakasdaawan nga umad-adu dagiti ubbing nga ay-aywanan dagiti saan a pudno a dadakkelda. Impadamag ti maysa nga editorial a naipablaak iti periodiko a Weekend Australian: “Ditay mapupuotan ti panagadu dagiti ubbing nga ay-aywanan dagiti sabali a tattao. Umad-adu dagiti mabaybay-an nga ubbing a naggapu kadagiti nasinasina ken narakrak a pamilia.” Kinuna pay dayta a periodiko: “Ti dadduma nga ubbing nga ay-aywanan dagiti sabali a tattao ket saanda a pulos makalangen iti sumagmamano a bulan, tawen pay ketdi, dagidiay mangas-asikaso iti kasasaadda. Adda met dagidiay agsasabali ti agaywan kadakuada, a pulos a dida makasarak iti permanente a pagtaenganda.”

Naipadamag ti maipapan iti maysa a 13 ti tawenna a balasitang a naipan iti 97 a nagduduma a pagtaengan iti las-ud ti tallo a tawen​—a dagiti dadduma ket iti maysa laeng a rabii. Malaglagipna pay laeng ti nakaro a pannakabaybay-a ken kinaawan talged a napasaranna. Adu nga ubbing a kas kenkuana ti napaidaman.

Di ngarud pakasdaawan a madakdakamat ita dagiti eksperto ti kumarkaro a pannakabaybay-a dagiti ubbing. No maysaka nga ama wenno ina, mabalin a mapalpaliiwmo dagita a nakalkaldaang a kasasaad ket maikunam a nagasatka ta maipaayam dagiti annakmo iti pagtaengan ken kadagiti kasapulanda iti biag. Ngem adda sabali pay a peggad. Ditoy lubong ita, saan a kanayon a mapapaidaman dagiti ubbing iti panagubingda. No dadduma, nasapada laeng nga agmataengan. Kasano, ken ania dagiti epektona?

[Footnote]