Naggapu iti Law-ang

BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY TANZANIA

NAKAKITAKAYO kadin iti raya ti lawag iti namituen a langit? Nalabit awagam dayta iti matnag a bituen. Kinapudnona, dagita ti siuumiso a makuna a layap.

Kaaduan a banag a sumrek iti atmosperatayo ti naan-anay a mauram iti law-ang sakbay pay a makadanon dagitoy iti rabaw ti daga. Ngem no dadduma, adda dagiti tipping ti bato wenno metal a di marunaw iti tangatang no matnagda ditoy daga. Maawagan dagitoy iti tipping ti layap. Babassit ti kaaduan kadagitoy, ngem dadduma ti agtimbang iti adu a tonelada. Maysa kadagiti tipping ti layap idiay Namibia, Africa, ti napattapatta nga agtimbang iti agarup 60 a tonelada.

Pasiarentayo ti tipping iti Mbozi, Tanzania, a maikawalo kadagiti kadakkelan ditoy daga. Dayta ket adda iti turod ti Marengi iti distrito ti Mbozi iti makin-abagatan a Tanzania. Asideg daytoy iti beddeng iti Malawi ken Zambia. Daytoy a banag a tallo a metro ti kaatiddogna ken maysa a metro ti kalawana ket agtimbang iti agarup 16 a tonelada. Buklen daytoy ti 90 a porsiento a landok, agarup 9 a porsiento a nickel, ken sumagmamano a cobalt, gambang, asupre, ken phosphorus.

Awan ti makaammo no kaano a natnag daytoy a tipping ti layap, ngem mabalin a nabayagen ta awan dagiti lokal a sarsarita maipapan iti dayta. Ni W. H. Nott, a maysa nga agrimensor iti Johannesburg, ti nangipadamag a nasarakanna dayta idi Oktubre 1930. Sipud idin, nakali ti maysa a kanal iti aglikmut ti tipping ti layap, isu nga agparang a kasla naital-o ken naikabil iti maysa nga altar a bato. Gapuna, nagtalinaed ti tipping ti layap iti sigud a nagdissuanna.

Pinadas ti dadduma a putdan wenno ragadien ti rabaw ti tipping ti layap tapno makaalada iti sobenir, ngem nakarigrigat a trabaho dayta. Idi Disiembre 1930, ni Dr. D. R. Grantham iti Geological Society, sangapulo nga oras a rinagadina daytoy tapno matabasna ti agarup sangapulo a sentimetro iti dayta! Daytoy ti makita itan a karaman kadagiti koleksion ti tipping ti layap iti British Museum idiay London.

Nayurnosen a mabalin ti bumisita iti disso nga ayan ti tipping ti layap iti Mbozi. Adda bassit a balay a pagawatan iti bisita nga addaan kadagiti bangko ken maysa a lamisaan. Ti agay-aywan, nga agnanaed iti bassit a balay a naaramid iti pitak nga agarup 50 a metro ti kaadayona manipud iti tipping ti layap, ti siaasi a nangkiddaw nga agpirmakami iti listaan dagiti bisita. Nadlawmi a rinibu manipud iti intero a lubong ti bumisbisita ditoy. Inukagmi ti bassit a polieto a nangdeskribir iti tipping ti layap, sa rinetratomi.

Kinalay-at ti dadduma nga ubbing ti tipping ti layap ket inarapaapda a nakaluganda iti lugan iti law-ang. Bayat a nagpipiknikkami iti asidegna, ken tinagiragsakmi ti natalna nga aglawlaw, masmasdaawkami a nakakita iti daytoy naisangsangayan a banag a naggapu iti law-ang agingga iti Mbozi.

[Ladawan iti panid 15]

Dagiti naragadi iti rabaw ti tipping ti layap