“Pinataud Dagiti Kadadalusan a Gubuayan”
BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY BRAZIL
TI ASIN ket nabayagen a nailadawan a “pinataud dagiti kadalusan a gubuayan, ti init ken ti baybay.” Talaga nga agpayso dayta iti asin a napataud babaen ti panagalingasaw ti danum ti baybay gapu iti init.
Ti Rio Grande do Norte nga estado ti Brazil ket nalatak gapu kadagiti pagaramidanna iti asin. Masarakan dayta nga estado iti makin-amianan a kosta dayta a pagilian. Gapu iti nabara a paniempo, manmano a tudo, ken kanayon a panaganginna iti nabara, maitutop a lugar dayta a pagaramidan iti asin babaen ti panagalingasaw ti danum iti baybay a gapuanan ti init. Dita ti pagtaudan ti agarup 95 a porsiento iti nagurdo ken pino nga asin ti Brazil. Ti maysa kadagitoy a pagaramidan iti asin ket adda iti ili ti Aeia Branca, maysa a bassit a siudad iti kosta.
Panagpasiar iti Pagaramidan iti Asin
Masansan a nalawa ti pagaramidan iti asin. Kasta ti pagaramidan iti asin iti Areia Branca. Bayat a sumungsungad dagiti sangaili iti Areia Branca nga adda iti igid ti haywey, masansan a masdaawda iti kalawa dayta. Bin-ig amin a kinelleng dayta agingga iti madanon iti panagkita. Iti agsapa, aganninaw ti init iti danum a nalakub kadagiti kinelleng. Dandani 90 a porsiento iti daytoy nalakub a disso ti maus-usar iti panangpaalingasaw. Dadduma ti maus-usar met iti proseso a crystallization, a babaen iti dayta, ti asin ket agbalin a tinukel a kristal.
Bin-ig nga asin ti makitam nga aggilapgilap no mainitan. Masapul nga agantipara dagiti agpasiar tapno dida masisirap. Maaramid ti damo a pannakaurnong ti asin no mayayus ti danum ti baybay iti agsasaruno a narabaw a kinelleng a nasinasina babaen kadagiti tambak ken nabalandraan iti kayo kas pannakaruanganna. Innem a pulo ket pito ti dagup dagita a kinelleng. Babaen iti init ken angin iti tropiko, agalingasaw ti agarup 650 a litro a danum iti kada segundo! Nupay kasta, maaramid ti intero a proseso ti panangpaalingasaw iti uneg ti agarup 90 agingga iti 100 nga aldaw.
Nupay adda mabati a sodium chloride no agalingasaw, ti danum ti baybay ket addaan met iti bassit a calcium carbonate, calcium sulfate, magnesium sulfate, ken dadduma pay nga asin. Agarinsaed wenno sumina dagitoy nga asin manipud iti danum ti baybay iti nadumaduma a tiempo, isu a tumaud ti nadumaduma a katuon iti lansad dagiti agalingasaw a kinelleng.
Mapagayus ti naapgad a danum kadagitoy a kinelleng iti 20 pay a kinelleng a pagalaan iti asin. Iti dadduma kadagitoy, dandani naatiananen ti danumda a naggapu iti baybay. Ti laengen solido ken namuntuon nga asin ti nabati. Adda dakkel a makina a pagala iti asin sana aonen dayta ken ikarga kadagiti trak. Ti asin ket ipan dagitoy a trak iti dakkel a pasdek nga ayan dagiti makina a pagdalus iti asin. Kalpasan a maikkat ti rugit, mabelnasan ti asin iti danum ti tamnay.
Inton agangay, ti asin ket ibiahe dagiti barko a sumanglad iti artipisial nga isla nga agserbi kas puerto ti ili ti Areia Branca. Naibangon dayta iti tengnga a mismo ti baybay agarup 12 a kilometro manipud iti sentro ti pagilian. Rektanggulo ti sukog ti isla—agarup 92 a metro por 166 a metro—ken makaurnong iti 100,000 a tonelada dagiti binulto nga asin. Ti asin ket ipan ti conveyor belt iti terminal iti tengnga ti baybay a sadiay a maikarga kadagiti barko ken maibiahe iti dadduma a paset ti Brazil.
Adu ti Pakausaranna ken Napateg a Substansia
Nupay nagbassit la nga asin ti kasapulan ti bagitayo, napateg dayta iti biag ken salun-at ti tattao ken animal. Nalabit ibilangtayo dayta a pangpananam laeng iti taraon. Nupay kasta, adu pay ti pakausaranna, kas kadagiti industria ti kemikal, lupot, ken metalurhia (siensia ken teknolohia dagiti metal). Maus-usar met ti asin iti panagaramid iti adu a kemikal, pagpasileng, ken pangkalupkop nga enamel. Ita, naammuanen a nasurok a 14,000 ti pakausaran ti asin!
No ar-arigen, di maibus ti suplay nga asin. Ti laengen 100 a kilo a danum ti baybay ket addaanen iti agarup 3 a kilo a sodium chloride—ti us-usarentayo nga asin! Ngem iti napalpalabas, manmano ti magun-odan nga asin. Kas pagarigan, idiay China idi un-unana, ti laeng balitok ti naibilang a napatpateg ngem iti asin. Iti Biblia, namin-adu a nadakamat ti asin ken ti nadumaduma a pakausaranna.
No dadduma, dagiti maladaga ket maradradan iti asin no kaipaspasngayda, nalabit a gapu iti sumagmamano a makaagas a birtudna wenno gapu ta mapapatayna ti dadduma a mikrobio. (Ezequiel 16:4) Piguratibo met a nausar dayta iti Biblia. Kas pagarigan, imbaga ni Jesus a dagiti adalanna “ti asin ti daga,” a tuktukoyenna ti makapreserba nga impluensiada iti sabsabali gapu iti makaipaay-biag a mensaheda. (Mateo 5:13) Ti met asin ket nagbalin a simbolo ti kinatalged ken kinamanayon. Isu a ti “tulag ti asin” ket natarusan kas tulag a masapul a matungpal.—Numeros 18:19.
Ti panagpasiarmi iti pagaramidan ti asin iti Areia Branca ti nakatulong kadakami tapno ad-adda nga apresiarenmi ti kinapateg ken kinaadu ti pakausaran ti asin ken no apay a nakalatlatak dayta iti intero a pakasaritaan ti tao. Gapuna, agyamantayo ta nakawadwadwad dayta a produkto—a “pinataud dagiti kadadalusan a gubuayan—ti init ken ti baybay.”
[Ladawan iti panid 16]
Ti pagala iti asin manipud kadagiti kinelleng
[Ladawan iti panid 16]
Ti asin sakbay a mapapino
[Ladawan iti panid 16, 17]
Panangdalus, panangugas, ken panangipempen iti asin