Pagbalinenyo ti Pamiliayo a Natalged a Pagkamangan

“AWANAN nainkasigudan a panagayat.” Dagita a makapasennaay a sasao ti pinangdeskribir ti Biblia kadagiti adu a tattao iti tiempotayo, ti panawen a naawagan iti ‘maudi nga al-aldaw.’ (2 Timoteo 3:1, 3, 4) Ti panagraira ti seksual a panangmolestia kadagiti ubbing iti uneg ti pamilia ket nabatad a pammaneknek a pudno dayta a padto. Kinapudnona, ti orihinal a Griego a sao nga aʹstor·gos, a naipatarus kas “awanan nainkasigudan a panagayat,” ket ipasimudaagna ti kinaawan ti kita ti ayat a rumbeng koma nga adda iti uneg ti pamilia, nangruna iti nagbaetan ti nagannak ken dagiti annak.a Ngem masansan nga iti uneg ti pamilia ti pakamolestiaan dagiti ubbing.

Kuna ti dadduma a managsirarak a kaaduanna, ti ama wenno pannakaama ti agar-aramid iti seksual a panangabuso. Masansan met nga ar-aramiden dayta ti dadduma a kabagian a lallaki. Nupay babbai ti kaaduan a mabikbiktima, adu met nga ubbing a lallaki ti mamolmolestia. Saan a kas iti pagarupyo, adda met dagiti babbai a manangmolestia. Nalabit a ti saan unay a maipadpadamag a kita ti panangabuso ket isu ti insesto a mapaspasamak kadagiti agkabsat a dita, ti in-inauna wenno napigpigsa butbutngenna wenno gargarienna ti nakapkapuy a kabsatna tapno makiseks kenkuana. Kas nagannak, sigurado a karimonyo amin dagita nga aramid.

Ania ti aramidenyo tapno saan a rumsua dagiti kasta a problema iti pamiliayo? Nabatad a tunggal kameng ti kada pamilia masapul nga adalen ken ipategna dagiti prinsipio a manglapped kadagiti kababalin a mangituggod iti panangmolestia. Ti Biblia a Sao ti Dios ti kasayaatan a gubuayan ti kasta a kita ti panangiwanwan.

Ti Sao ti Dios ken ti Panagkakabagian

Tapno ti pamilia ket agbalin a natalged a pagkamangan, masapul nga annurotenna ti pagalagadan ti Biblia maipapan iti moralidad. Saan a liniklikan ti Biblia ti tema mainaig iti sekso. Nadayaw ngem prangka ti panangilawlawagna maipapan iti dayta. Isursurona a ti seksual a panagdenna ket sagut ti Dios a tagiragsaken laeng ti agassawa. (Proverbio 5:15-20) Kondenarenna ti aniaman a seksual nga aramid dagiti saan nga agassawa. Kas pagarigan, ti insesto ket silalawag nga iparit ti Biblia. Iti Levitico kapitulo 18, maiparit ti nagduduma a kita ti seksual a panagdenna ti agkabagian. Amirisenyo a nangnangruna dagitoy a sasao: “Dikay dumenna, asinoman a tao kadakayo, iti asinoman a nasinged a nainlasagan a kabagianna tapno iduyayyat ti kinalamolamo [tapno makidenna]. Siak ni Jehova.”—Levitico 18:6.

Dagiti aramid a maibilang nga insesto ket karaman kadagiti impaisurat ni Jehova a “nakarimrimon a banag,” a ti dusana ket ipapatay. (Levitico 18:26, 29) Nabatad a nangato dagiti pagalagadan ti Namarsua iti daytoy a banag. Kasta met la ti panangmatmat ti adu a gobierno ita, nga iparitda ti seksual a panangabuso kadagiti ubbing iti uneg ti pamilia. Ti seksual a pannakidenna ti maysa nga adulto iti maysa nga ubing ket masansan nga ibilang ti linteg kas panangrames. Apay a maibilang a panangrames dayta idinto ta awan met ti nairaman a pisikal a panangpuersa?

Nabigbigen ti adu nga autoridad nga agpayso ti nabayagen nga imbaga ti Biblia maipapan kadagiti ubbing—a saanda a makapagrason kas iti panagrasrason dagiti nataengan. Kas pagarigan, kuna ti Proverbio 22:15: “Ti kinamaag naisinggalut iti puso ti maysa nga ubing.” Napaltiingan met ni apostol Pablo a nangisurat: “Idi ubingak, . . . nagpampanunotak a kas ubing, nagrasrasonak a kas ubing; ngem ita ta nataenganakon, inidiakon dagiti kababalin ti maysa nga ubing.”—1 Corinto 13:11.

Saan a matarusan ti maysa nga ubing ti naan-anay a kayulogan dagiti seksual nga aramid, ket dina met maamiris no kasano a makaapektar dagita kenkuana iti masanguanan. Gapuna, nabatad nga umanamong ti kaaduan a dagiti ubbing saanda pay a kabaelan nga ikeddeng a bukbukkodda no umiso wenno saan ti seksual a pannakidenna. Iti sabali a pannao, no ti maysa nga adulto (wenno in-inauna nga agtutubo) ket nakidenna iti maysa nga ubing, dina mabalin a pagpambar a saan a nagkedked ti ubing wenno dayta ket nagayatan ti ubing. Nakabasol dayta nga adulto iti panangrames. Krimen dayta, a masansan a pannakaibalud ti dusana. Ti tao a nangrames ti mapabasol, saan ket a ti awan gawayna a biktima.

Ngem nakalkaldaang ta iti panawentayo, saan a dusdusaen dagiti autoridad ti kaaduan nga agar-aramid kadagiti kasta a krimen. Kas pagarigan, napattapatta nga idiay Australia, 10 a porsiento laeng kadagiti nakabasol ti nabista, ket manmano ti nasentensiaan. Kasta met laeng ti mapaspasamak iti dadduma a pagilian. Nupay adda met maaramidan dagiti gobierno tapno masalakniban dagiti Kristiano a pamilia, dakdakkel nga amang ti maitulong ti panangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia.

Bigbigen dagiti pudno a Kristiano a ti Dios a nangipaisurat kadagita a prinsipio iti Saona ket saan a nagbalbaliw. Makitkitana amin nga ar-aramidentayo, uray dagidiay saan a makita ti kaaduan a tao. Kuna ti Biblia: “Amin a bambanag lamolamoda ken sipapanayagda a naiparang kadagiti mata daydiay pagidatagantayo.”—Hebreo 4:13.

Manungsungbattayo iti Dios no labsingentayo dagiti bilinna ken no dangrantay ti sabsabali. Iti kasumbangirna, bendisionannatayo no tungpalentayo dagiti makagunggona a bilinna maipapan iti biag ti pamilia. Ania ti sumagmamano kadagitoy?

Pamilia a Pinagkaykaysa ti Ayat

Ti “ayat,” sigun iti Biblia, “ket naan-anay a singgalut ti panagkaykaysa.” (Colosas 3:14) Kas nadeskribir iti Biblia, ti ayat ket saan la a basta emosional a kasasaad wenno reaksion. Nailadawan dayta babaen iti wagas a pananggutugotna—babaen kadagiti kababalin a parnuayenna ken ar-aramid nga ipawilna. (1 Corinto 13:4-8) Iti uneg ti pamilia, ti panagayat kaipapananna ti nadayaw, narespeto, ken naasi a panangtrato iti tunggal maysa. Kaipapananna ti panagbiag a maitunos iti panangmatmat ti Dios iti tunggal miembro ti pamilia. Tunggal maysa ket impaayan ti Dios iti nadayaw ken napateg nga annongen.

Kas ulo ti pamilia, masapul a ti ama ti mangidaulo iti panangipakita iti ayat. Ammo ti Kristiano nga ama nga awan karbenganna nga agbalin a diktador. Kas asawa ken ama, saan koma nga aglablabes ti panangusarna iti autoridadna. Imbes ketdi, tuladenna ti kinaulo ni Kristo. (Efeso 5:23, 25) Gapuna, isut’ rumbeng a nadungngo ken naayat kenni baketna, sa naanus ken naalumamay kadagiti annakna. Sisusungdo a salaknibanna ida ket aramidenna ti amin a kabaelanna tapno mapaksiat ti aniaman a pagannayasan a mangdadael iti kinatalna, kinasin-aw ti panunotda, wenno ti panagtalek ken kinatalgedda.

Umasping iti dayta, ti asawa a babai ken ina ket addaan iti nakapatpateg ken nadayaw nga annongen. Us-usaren ti Biblia ti nainkasigudan a kababalin dagiti kabaian nga animal a mangsalaknib kadagiti annakda tapno iladawanna ti naalibtak a panangsalaknib da Jehova ken Jesus. (Mateo 23:37) Pagreggetan met koma ti maysa nga ina a salakniban dagiti annakna. Kas panangipakita iti ayatna kadagiti annakna, ad-adda nga iyun-unana ti kinatalged ken pagsayaatanda, imbes a ti bagina. Rumbeng a saan nga ipalubos dagiti nagannak a rumsua ti kinaulpit, kinauyong, wenno panangbutbuteng iti nagbaetanda nga agassawa wenno iti pannakilangenda kadagiti annakda. Dida met koma ipalubos a rumsua dagita a kababalin iti nagbabaetan dagiti annakda.

Ad-adda a sumayaat ti komunikasion no agririnnaem ken agpipinnadayaw amin a kameng ti pamilia. Kinuna ti autor a ni William Prendergast: “Inaldaw, naynay, ken nasinged koma ti pannakikomunikar ti amin a nagannak kadagiti babassit ken tin-edyeren nga annakda.” Innayonna: “Agparang a dayta ti kasayaatan a solusion iti problema a nainaig iti seksual a panangabuso.” Kinapudnona, talaga nga ibalbalakad ti Biblia ti kasta a naynay ken naayat a komunikasion. (Deuteronomio 6:6, 7) No mayaplikar dayta a balakad, ti pagtaengan ket agbalin a lugar a sadiay, amin a kameng ti pamilia ket nawaya nga agsao ken saanda a bumdeng a mangyebkas iti riknada.

Pudno a nadangkes ti lubong a pagbibiagantayo ket ditay malapdan ti amin a kita ti panangabuso. Kaskasdi, dakkel ti maitulongna no addaantayo iti natalged a pagtaengan. No ti maysa a kameng ti pamilia ket nadangran iti ruar ti pagtaengan, sigurado nga ammona no sadino ti pagkamanganna a pakagun-odanna iti liwliwa ken simpatia. Ti kasta a pagtaengan ket pudpudno a sarikedked ken natalged a pagkamangan iti daytoy nariribuk a lubong. Sapay koma ta bendisionan ti Dios dagiti panagreggetyo a mamagbalin a kasta iti pamiliayo!