Ti Panangmatmat ti Biblia

Apay nga Aywanantayo ti Aglawlaw?

NO IDILIG iti napalabas, nakarkaro itan ti pannakadadael ti nasayaat a kasasaad ti planetatayo gapu iti ar-aramid dagiti tattao. Bayat a dumegdegdeg dagiti parikut kas iti ibabara ti lubong, ad-adda met ti panagregget dagiti sientista, gobierno, ken nadumaduma nga industria a mangrisut iti dayta.

Kas indibidual, adda kadi responsabilidadtayo a tumulong iti pannakaaywan ti aglawlawtayo? No wen, kasano kadakkel dayta a responsabilidad? Mangipapaay ti Biblia kadagiti nagsayaat a rason no apay a rumbeng nga aywanantayo ti daga. Tulongannatayo met nga agbalin a rasonable kadagiti panagreggettayo.

Makitunostayo iti Panggep ti Namarsua Kadatayo

Ni Jehova a Dios inaramidna ti daga kas maysa a minuyongan a pagtaengan dagiti tattao. Indeklarana a “nasayaat unay” dagiti amin nga inaramidna ken dinutokanna ti tao a ‘mangtalon ken mangaywan’ iti daga. (Genesis 1:28, 31; 2:15) Ania ti rikna ti Dios maipapan iti agdama a kasasaad ti daga? Nalawag a maladingitan unay gapu iti pannakapaay ti tao a mangaywan iti dayta, yantangay impakpakauna ti Apocalipsis 11:18 a ‘dadaelenna dagidiay mangdaddadael iti daga.’ Gapuna, rumbeng a pakaseknantayo ti mapaspasamak iti daga.

Ipampanamnama kadatayo ti Biblia a ti daga a daddadaelen ti tao ket maisublinto iti sigud a nasayaat a kasasaadna inton ti Dios ‘pagbalinenna a baro ti amin a bambanag.’ (Apocalipsis 21:5) Nupay isublinto ti Dios ti sigud a nasayaat a kasasaad ti daga, ditay koma ipagarup nga awan aniamanna no ania ti ar-aramidentayo ita. Napateg no ania ti ar-aramidentayo! Kasanotayo a maipakita a tultuladentayo ti panangmatmat ti Dios iti planetatayo ken makituntunostayo iti panggepna a pagbalinenna a paraiso ti daga?

Dagiti Maitulongtayo Tapno Agtalinaed a Nadalus ti Daga

Tumaud ti basura gapu iti gagangay nga ar-aramid ti tao. Nupay kasta, nainsiriban a dinisenio ni Jehova dagiti natural a siklo ti daga tapno maproseso dagita a basura ket iti kasta madalusan ti angin, ti danum, ken ti daga. (Proverbio 3:19) Dagiti aramidtayo ket rumbeng a maitunos kadagita a proseso. Nasken ngarud nga agannadtayo tapno ditay makaited kadagiti kanayonan a parikut iti aglawlawtayo. No aramidentayo dayta, ipakpakitatayo nga ay-ayatentayo dagiti kaarrubatayo a kas iti bagitayo. (Marcos 12:31) Usigenyo ti maysa a makapainteres a pagarigan idi panawen ti Biblia.

Imbilin ti Dios iti nasion ti Israel nga ikalida dagiti ibleng ti tao “iti ruar ti pakarso.” (Deuteronomio 23:12, 13) Dayta ti mamagtalinaed iti kinadalus ti kampo ken mangpapartak iti pannakarunot dagita a banag. Umasping iti dayta, ikagkagumaan dagiti pudno a Kristiano nga ibelleng dagiti basurada iti napartak ken umiso a wagas. Ad-adda pay a naannadda no ibasurada dagiti makasabidong a banag.

Adu a basura ti mabalin a mausar manen wenno makomberte para iti sabali a pakausaran. No ipapaannurot dayta dagiti linteg iti pagilian, ti ngarud panagtulnog kadagita ket paset ti panangipaay ken “Cesar ti bambanag ni Cesar.” (Mateo 22:21) Kasapulan ti kanayonan a panagregget iti panangkomberte kadagiti basura para iti sabali a pakausaran, ngem dayta ti mangipakita a kayattayo a pagtalinaeden a nadalus ti daga.

Ditay Sayangen Dagiti Gameng ti Daga

Nasken nga usarentayo dagiti gameng ti nakaparsuaan tapno maaddaantayo iti kasapulantayo a taraon, pagtaengan, ken adu pay a banag a mangmantener iti biag. Ti panangusartayo kadagita a gameng ti mangipalgak no bigbigbigentayo met laeng a sagut ti Dios dagita. Idi makasidsida dagiti Israelita iti karne kabayatan ti kaaddada idiay let-ang, impaayan ida ni Jehova iti nakaad-adu a pugo. Ngem nakapungtot unay ni Jehova a Dios gapu iti nagaramugam a pannanganda iti dayta a sagutna. (Numeros 11:31-33) Saan a nagbalbaliw ti Dios. Maitunos iti dayta, dagiti manakem a Kristiano liklikanda ti panagsayang yantangay mabalin a maysa dayta a pagilasinan ti kinagaramugam.

Mabalin nga ibilang ti dadduma nga adda kalinteganda a manggastar iti koriente wenno mangusar iti dadduma pay a gameng ti nakaparsuaan sigun iti kayatda a kaadu. Ngem rumbeng a ditay sayangen dagiti gameng ti nakaparsuaan gapu laeng ta aglaplapusanan wenno kabaelantayo a gun-oden dagita. Kalpasan a simimilagro a pinakan ni Jesus ti nagadu a tattao, imbilinna a maurnong ti natda nga ikan ken tinapay. (Juan 6:12) Dina pulos sinayang ti impaay ni Amana.

Agbalintayo a Rasonable Kadagiti Panagreggettayo

Inaldaw a mangar-aramidtayo kadagiti desision a mangapektar iti aglawlawtayo. Masapul kadi a mangaramidtayo iti nalabes a pamuspusan, kas iti panagnaed iti lugar nga adayo iti komunidad, tapno maliklikantay ti aniaman a panangdadael iti aglawlawtayo? Saan nga isingsingasing ti Biblia a kasta ti aramidentayo. Usigenyo ti ulidan ni Jesus. Simple ti panagbiagna idi adda ditoy daga isu a naitungpalna ti inted-Dios a trabahona a panangasaba. (Lucas 4:43) Kanayonanna, saan a nakinamin ni Jesus iti politika kas pangsolbar kadagiti parikut ti kagimongan idi kaaldawanna. Silalawag a kinunana: “Ti pagariak saan a paset daytoy a lubong.”​—Juan 18:36.

Nupay kasta, no adda dagiti gatangentayo a kasapulantayo iti pagtaengan, transportasion, ken panaglinglingay, rumbeng nga ikabilangantayo dagiti epektoda iti aglawlaw. Kas pagarigan, dagiti dadduma gumatangda kadagiti produkto a napataud wenno mausar kadagiti wagas a saan unay a mangdadael iti aglawlaw. Adda met dagiti saan unay a makipaspaset kadagiti aktibidad a mangpataud iti polusion wenno agresulta iti pannakasayang dagiti gameng ti nakaparsuaan.

Saan a kasapulan a pilitentayo ti sabsabali a mangsurot kadagiti desisiontayo no mainaig iti aglawlaw. Agduduma dagiti personal a kasasaadtayo ken dagiti lugar a pagnanaedantayo. Kaskasdi, tunggal maysa kadatayo ket manungsungbat latta no maipapan kadagiti desisiontayo. Kas kuna ti Biblia, “tunggal maysa awitennanto ti bukodna nga awit.”​—Galacia 6:5.

Ti Namarsua intalekna kadagiti tattao ti responsabilidad a mangaywan iti daga. Ti panangapresiar iti dayta nga annongen ken ti napakumbaba a panangraem iti Dios ken iti parparsuana ti mangtignay koma kadatayo a siaannad a mangaramid kadagiti desision a makatulong iti pannakaaywan ti aglawlawtayo.

NAUTOBYO KADIN?

◼ Agtignayto ngata ti Dios tapno masolbar dagiti parikut ti aglawlaw?​—Apocalipsis 11:18.

◼ Ania a responsabilidad ti intalek ti Dios kadagiti tattao agpaay iti daga?​—Genesis 1:28; 2:15.

◼ Ania ti inyulidan ni Jesu-Kristo no iti panangliklik iti panagsayang?​—Juan 6:12.