Makatawen iti Biag Dagiti Pastor Idiay Wales

ITI intero a lubong, nasurok a maysa a bilion a karnero ti tartaraknen dagiti pastor. Nadumaduma a karit ti pakaipasanguanda iti tunggal sabali a panawen. Inyestoria da Gerwyn, Ioan, ken Rhian ti trabaho ti pastor iti kabambantayan ti Wales, a sadiay mamitlo nga ad-adu ti bilang ti karnero ngem iti tao.

Primavera—Tiempo ti Panagpaanak

Iti bulbulan ti Marso-Mayo, aldaw ken rabii a tumulong dagiti pastor kadagiti aganak a karnero.

Gerwyn: “Nupay ti pannakayanak dagiti kordero ti kababannogan a paset ti tawen, sigurado a dayta met ti kararagsakan. Nakapatpateg met iti dayta a tiempo ti aso a nasayaat ti pannakasanayna. No marigatan ti karnero nga aganak, siaannad a kemmegen dayta ti asok sana tenglen tapno matulongak nga aganak.”

Ioan: “Uray no mamin-adu nga agpaanakak iti karnero, diak mauma a mangkitkita kadagiti kappasngay a kordero!”

Kalgaw—Tiempo ti Panagpukis

Iti bulbulan ti Hunio-Agosto a pukisan dagiti pastor ti dutdot dagiti karnero. Mabalin nga agingga iti 10 a kilo ti kadagsen dayta, depende iti puli. Makapukis ti pastor iti 250 a karnero iti agmalem.

Rhian: “Ikkatek nga umuna dagiti narugit a dutdot iti aglikmut ti ipus sakbay a mapukisan ti karnero. Babaen ti de koriente a pagpukis, kabaelan ti nasigo a mammukis nga ikkaten ti amin a dutdot iti dua a minuto. Tumulongak met a mangdalus iti dutdot, kalpasanna siaannad a lukotek sa isakok dagita tapno mailako.”

Kadagiti nababbaba a disso, manginanama dagiti pastor a saan nga agtudo iti dua a lawas tapno makaurnongda iti ruot nga agbalin a napintas ti klasena a garami. Daytanto ti ipakanda iti arban bayat ti kalam-ekna. Pagtitinnulongan ti agkakapamilia ken aggagayyem nga ipempen dagita.

Ioan: “Ti maysa kadagiti kararagsakan a tiempo ket ti panagpagnapagnak iti tay-ak iti sumaganad nga agsapa kalpasan a natabas ken naipempenen dagiti garami.”

Otonio—Tiempo ti Panagummong

Tapno maisina dagiti kabaian a karnero kadagiti mapusoten a korderoda, maummongen dagiti arban iti nangato a disso sa maisalog.

Ioan: “Uray no awan alad wenno pader iti kabambantayan, manmano nga adda karnero a mayaw-awan wenno agdakiwas iti daga ti kaarrubami. Iti rantsomi, dagiti beddeng ket ammo ti ina a karnero. Yantangay nasursurona dayta iti inana wenno iti pastor, isurona met dayta kadagiti kabaian a korderona. Ngem no dadduma, adu nga oras—wenno aldaw pay ketdi—a birokenmi ti sumagmamano a nayaw-awan.”

Mapan met agpili dagiti pastor kadagiti kalakian a karnero sada gatangen ken isagana para kadagiti kabaian. Maysa a kalakian ti kasapulan iti kada 25-50 a kabaian. Maibilang dagita kas puonan para iti masakbayan ti arban.

Iti maika-10 agingga iti maika-12 a lawas kalpasan a nadakayan dagiti kabaian, agusar ti pastor iti ultrasound scanner tapno maammuanna no siasino ti masikog ken no mano ti iyanak ti tunggal maysa kadagita inton primavera. Mailako dagiti di agsikog. Mapagkakadua dagiti maysa laeng ti sikogda. Dagiti dua wenno tallo ti sikogda ket maasikaso a naimbag ken mapakan iti ad-adu.

Panagpakan no Kalam-ekna

Bayat ti ababa nga aldaw iti panawen ti lam-ek, dandani amin nga oras ti pastor ket mabusbos iti panagpakan kadagiti masikog. Aniaman ti paniempo, kanayon nga umassi-assibay ti pastor iti arbanna tapno masierto a nawadwad ti taraonda no napuskol ti nagbalay a linnaaw.

Gerwyn: “Kadagita a tiempo, kasapulan dagiti karnero ti pastorda ken agpannurayda kenkuana iti taraon ken proteksionda.”

Rhian: “Makaparagsak a makita ti panagbalbaliw ti kasasaad ti mulmula ken an-animal iti tunggal panagrikus ti panawen. Makagunggona dayta bayat nga itultuloyko ti trabaho a pagay-ayatko unay, ti panangaywanko iti arban.”

[Mapa iti panid 12]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

NORTHERN IRELAND

IRELAND

SCOTLAND

WALES

ENGLAND

[Ladawan iti panid 14]

Suksukimaten ni Ioan ti kalakian a karnero

[Ladawan iti panid 14]

Ni Gerwyn ken ti maysa a nasanay nga aso