Nadisenio Kadi?
Ti Blubber Dagiti Mamalia iti Baybay
● Adun a dekada a di maawatan dagiti sientista no kasano a makalangoy dagiti dolphin iti kapartak a dandani 40 a kilometro kada oras ken dagiti Dall’s porpoise iti 56 a kilometro kada oras. Nasdaawda ta di umdas ti masel dagita. Ngem adda sekreto dagitoy a mamalia. Ti maysa a rason ket adda iti blubber-da—komplikado a substansia nga adda met iti uneg ti kudil dagiti yo, balyena, ken dadduma pay a mamalia iti baybay.
Usigem: “Ti blubber ket nabengbeng, nasedsed a katuon dagiti agkakamang a tisyu a napno iti selula ti taba,” kuna ti New World Encyclopedia. Gistay naipalikmut dayta iti intero a bagida, ken “naidekket a naimbag iti amin a masel ken tulangda babaen ti nakaur-urnos, sinan paypay nga agkakamang a pennet.” Dagita ket buklen met dagiti elastic fiber ken collagen, maysa a protina a masarakan iti kudil ken tultulang. Ti blubber ket saan la ngarud a katuon ti taba a mangpaimeng. Nakakomkomplikado dayta a kombinasion ti nadumaduma a sibibiag a tisyu.
Ngem kasano a makatulong ti blubber dagiti dolphin ken dadduma pay a mamalia iti baybay iti nakaparpartak a panaglangoyda? Umuna, gapu iti blubber, napimpintas ti sukog ti pammagi dagita a mamalia. Maikadua, ti blubber nga adda iti baet ti pigar ken nagbisngayan ti ipus ket nailaga iti nasedsed a collagen ken elastic fiber. Gapu iti dayta a disenio, nalap-it ken napigsa ti ipusda. No ngarud aggaraw ti masel ti ipus iti maysa a direksion, ti blubber ket kas iti spring a mamagsubli iti dayta isu a naparpartak ken laklakaenda ti aglangoy.
Agserbi met ti blubber kas patapaw ken pangpaimengda. Ti taba iti dayta ti pamigsada uray no bassit ti pagtaraonda. Gapu kadagita, ti adu ti usarna a blubber ket paginteresan unay dagidiay mangikagkagumaan a mangpasayaat ken mangpapartak kadagiti lugan iti baybay.
Ania ti makunam? Naiparna la kadi ti itataud ti blubber, agraman ti adu a nakaskasdaaw a kalidadna? Wenno nadisenio dayta?
[Diagram iti panid 17]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Naintar a binggas
Uneg dagiti nailaga a collagen ken elastic fiber