No Mais-stress ti Balasitangmo

TI PROBLEMA

Kuna ti balasitangmo a mais-stress. ‘Ngem 13-na pay laeng!’ nakunam iti bagim ta dimo patien dayta. ‘Ubing pay unay tapno ammona no ania ti stress!’ Ngem sakbaymo nga ibaga dayta iti anakmo, usigem ti dadduma a rason no apay a ti biag ket kasla makapa-stress iti balasitangmo.

DAGITI MAKAGAPU

Panagbalbaliw ti bagi. Ti napartak a panagbalasang ket makapa-stress iti maysa a tin-edyer, nangruna no isu ket maud-udi wenno umun-una kadagiti kaedadna. “Maysaak kadagiti kaunaan a balasitang a nag-bra isu a diak komportable,” kuna ni Annaa nga agtawen itan iti 20. “Panagriknak, abnormalak no ikomparak ti bagik kadagiti kaedadko!”

Panagbalbaliw ti emosion. Malagip ni Karen nga agtawen itan iti 17: “Masuronak unay ta diak ammo no apay a nagragsakak iti agmalem sa napalalo ti sangitkon no rabii. Diak ammo no apay a kastoy ti marikriknak. Kasla diak makontrol dagiti emosionko.”

Panangrugi ti regla. “Uray no naibagan ni Nanang no ania ti mapasamak, nakigtotak latta iti damo a panagreglak,” kuna ti balasang a ni Kathleen. “Namin-anoak a nagdigus iti maysa nga aldaw ta panagriknak, nakarugrugitak. Sa kanayondak pay a sutilen dagiti tallo a manongko. Siguro ti ammoda ket nakakatkatawa ti mapaspasamak kaniak a panagregla.”

Impluensia ti kakadua. Malagip ti agtawen itan iti 18 a ni Marie: “Idi agtawenak iti 12-14, nagkaro ti impluensia dagiti kakaduak. Paglolokuan dagiti kaeskuelaak ti asinoman a makitada a naiduma.” Kuna ti 14 anyos a ni Anita: “Iti edadko, nagpateg nga adda barkadam ta nagrigat no awan.”

TI MABALINMO NGA ARAMIDEN

Ipaestoriam iti anakmo ti pakais-stress-anna. Mabalin nga iti damo, mabain a makisarita. Ngem agan-anuska ken aramidem ti balakad ti Biblia a “nasiglat no iti panagdengngeg, nainayad no iti panagsao.”—Santiago 1:19.

Ibilangmo a serioso dagiti pakais-stress-an ti anakmo. Laglagipem a naiduma kenka ti kapadasanna iti biag isu nga awan unay ti pangikomparaanna kadagiti stress-na ken dina pay ammo no kasano a sanguen dagita.—Prinsipio ti Biblia: Roma 15:1.

Dimo ipalubos a madagsenan ti anakmo iti nagadu nga ekstrakurikular nga aktibidad. Sigun iti libro a Teach Your Children Well, dagiti agtutubo a napumpunno ti eskediulda ket “masansan a makita kadakuada ti seniales ti stress, kangrunaanna iti pisikal kas iti sakit ti ulo ken tian.”—Prinsipio ti Biblia: Filipos 1:9, 10.

Siguraduem a nasayaat ti turog ti anakmo. Ti turog ti masansan nga umuna a mabaybay-an dagiti tin-edyer. Ngem no napuyat, kumapuy ti abilidadna nga agpanunot ken uray ti abilidadna a manglaban iti stress.—Prinsipio ti Biblia: Eclesiastes 4:6.

Tulongam ti anakmo a mangkita iti nasayaat a pamay-an a mangbang-ar kenkuana iti stress. Para iti dadduma, mangkissay iti stress ti panagehersisio. Kuna ti Biblia a ‘ti panangsanay iti bagi makagunggona.’ (1 Timoteo 4:8) Nakatulong met iti dadduma ti panag-diary tapno maaddaanda iti umiso a panangmatmat iti stress. “Idi balasitangak pay,” malagip ti 22 ti tawenna a ni Brittany, “Isuratko dagiti problemak a diak talaga masolusionan. Dayta ti timmulong kaniak a mangtarus no kasano ti panagriknak iti maysa a problema isu a nalaklakak no kuan a solusionan wenno bay-an lattan dayta.”

Agbalinka nga ulidan. Kasano ti panangsangom iti stress? Ad-adu kadi ngem iti kabaelam ti iyeskediulmo a trabaho sa matarantakan no aramidem dagita? Mabambannogka kadi unay gapu iti napalalo a panagtrabahom isu a mabaybay-amon dagiti napatpateg a bambanag? “Ti kinanainkalinteganyo maammuan koma dagiti amin a tattao,” kinuna ti Filipos 4:5. Laglagipem a kitkitaen ti anakmo ti ulidanmo ket dayta ti tuladenna, nasayaat man wenno saan.