NGUMINNGINA TI GAGATANGEN—ANIA TI ARAMIDEM?

Usarem a Naimbag ti Kuartam

No ngumina dagiti gagatangen, marigatantayo amin. Ngem saanmo koma a marikna nga awanen ti maaramidam. Adda dagiti mabalinmo nga aramiden tapno sumayaat ti situasionmo.

NO APAY A NAPATEG

No awan a pulos ti aramidem tapno mausarmo a naimbag ti kuartam, mabalin nga ad-adda nga agproblemaka iti kuarta. Kas resultana, mas madanagan ken maburiboranka. Uray no awan unay makukuartam, adda latta dagiti mabalinmo nga aramiden tapno mayan-anaymo dayta.

TI MABALINMO NGA ARAMIDEN

Saanka nga aggasto iti nalablabes ngem iti adda a kuartam. No aramidem dayta, mas kalmadoka ken adda usarem no adda di ninamnama a paggastuam.

Tapno saanka nga aggasto iti nalablabes ngem iti adda a kuartam, agbadyetka. Ilistam dagiti sumsumrek ken rumrummuar a kuartam. Bayat nga ar-aramidem dayta, panunotem a naimbag no ania a talaga dagiti kasapulam, sa surotem a naimbag ti inlistam a badyetmo. Mabalinmo a baliwan dayta depende iti panagbaliw dagiti presio wenno iti sumsumrek a kuartam. Siempre, no adda asawam, duakayo nga agaramid iti badyet.

Padasem daytoy: No gumatangka, bayadam a dagus dayta iti cash no posible, imbes nga utangem wenno agusarka iti credit card. Nakita ti dadduma a no kasta ti aramidenda, nasaysayaat ti panangusarda iti kuartada ken maliklikanda pay ti umutang. Kitaem met a naimbag dagiti transaksionmo iti banko, no mano ti idepdepositom ken iruruarmo iti kada bulan. No ammom no mano a talaga ti nabati a kuartam, saanka unay nga agaburido ta ammom no mano laeng ti gastuem.

Mabalin nga adda rigrigatna no iyan-anaymo ti adda a kuartam. Ngem no agaramidka iti praktikal ken naiplano a naimbag a badyet, dakkel ti maitulongna dayta kenka. Mabalin a saanka pay unay no kuan nga agdanag ta umdas ti kuartam.

‘Kuentaem ti magastos.’—Lucas 14:28.

Protektaram ti pagsapulam. Ania dagiti mabalinmo nga aramiden tapno saanka a maawanan iti trabaho? Dagitoy ti sumagmamano: Liklikam ti sumrek a naladaw. Enjoy-em ti trabahom. Aggaggagetka ken agboluntarioka. Agbalinka a nadayaw. Surotem dagiti linteg, ken ikagumaam a pasayaaten dagiti abilidadmo.

Dimo gastuen ti kuartam kadagiti awan serserbina. Isaludsodmo iti bagim, ‘Dakkel kadi ti magasgastosko kadagiti awan serserbina a banag wenno bisio?’ Kas pagarigan, adu a tattao ti mangib-ibus iti kuarta a nagrigrigatanda iti panagdroga, panagsugal, panagsigarilio, wenno panagbartek. Mabalin a dagita met a bisio ti rason nga agsakit ken maawananda iti trabaho.

“Naragsak ti tao a makasarak iti sirib . . . Nasaysayaat . . . dayta ngem ti pananggun-od iti pirak.”—Proverbio 3:13, 14.

Agurnongka para kadagiti emerhensia. No posible, mangilasinka iti kuarta para kadagiti di ninamnama a paggastuan wenno emerhensia. Makatulong dayta tapno saanka a madanagan no sika wenno ti kapamiliam ket bigla nga agsakit, maawanan iti trabaho, wenno adda di mapakpakadaan a pasamak.

“Dumteng [kadatayo] amin ti tiempo ken di ninamnama a pasamak.”—Eclesiastes 9:11.

No Kasano ti Agtipid

Sansanem ti agluto iti balay.

Mabalin a nagastos no kanayonka a mangan iti ruar wenno gumatang iti inumen ken naluton a makan. Agpayso a makabannog ken nabaybayag no aglutoka, ngem dakkel ti matipidmo. Masiguradom pay a nadalus ken nasustansia ti kanem.

Agplanoka nga umuna.

Ilistam dagiti gatangem, ken surotem dayta. Saanmo a gatangen no saan a naiplano.
No kalaka ti maysa a produkto, iyad-adum ti gatangem no adda paggatangmo. Ngem siguraduem nga adda nasayaat a pagidulinam kadagiti nalaka a madadael tapno di masayang.
Padasem ti gumatang kadagiti nalaklaka a produkto basta mayat met ti kalidadna.
No adda iti lugaryo, padasem ti gumatang online tapno makitam ti kalakaan a presio ken nalaklaka a mamonitormo dagiti naggastuam. Maliklikam pay ti gumatang lattan uray dimo kasapulan no addaka iti paggatangan.
Agbirokka iti sale, ken usarem dagiti discount coupon no adda. Pagkokomparaem ti presio dagiti produkto, agraman ti makonsumo a koriente, danum, ken dadduma pay.

Agpanunotka a naimbag sakbayka nga agpabaro.

Kanayon nga agiruar dagiti kompania ti selpon ken ti dadduma pay a produkto kadagiti kabaruan a modelo tapno umadu ti ganansiada. Isu nga isaludsodmo iti bagim sakbay a gumatangka: ‘Pagsayaatak kadi no kabaruan a modelo ti gatangek? Kasapulan kadin nga agsukatak? No wen, masapul kadi a ti kabaruan?’

Agtarimaan ken gumatangka iti nausaren.

Annadam dagiti gamitmo tapno agpautda. No madadael, tarimaanem no nalaklaka ti magastos. Padasem met ti gumatang iti segundamano.

Agmulaka.

Padasem ti agmula iti nateng ken prutas. Malaksid a maksayan ti gastosmo, adda pay ilakom, isukatmo, wenno ipadawatmo.

“Sigurado nga agballigi dagiti plano ti nagaget.”—Proverbio 21:5.

“Kanayon a kitkitaenmi ti presio dagiti masansan a gatgatangenmi, ken konkontrolenmi ti panag-credit card-mi.”—Miles, England.

“Sakbay nga ag-grocery-kami, kanayon nga ilistami a sangapamiliaan dagiti kasapulanmi.”—Jeremy, U.S.A.

“Kanayon a kitaenmi ti badyet ti pamiliami tapno bumagay iti presio dagiti magatgatang ken iti masapsapulanmi. Mangilaslasinkami met iti kuarta para kadagiti di mapakpakadaan a paggastuanmi.”—Yael, Israel.

“Imbes a gumatangkami iti baro, sinuruanmi dagiti annakmi nga agtarimaan no adda madadael, kas iti lugan ken kadagiti gamit iti balaymi. Likliklikanmi met ken ni baketko ti gumatang kadagiti kabaruan a modelo.”—Jeffrey, U.S.A.

“Tapno makatipidak, nagmulaak kadagiti nateng ken nagtarakenak kadagiti manok. Nakaipadawatak pay iti dadduma kadagiti natengko.”—Hono, Myanmar.

Lalaki nga agburburas iti agduduma a nateng iti bangkagna.