Kapitulo 3
Petpetan a Naimbag ti Sao ti Dios
1. (a) Kasano a napasaran ti kadaanan nga Israel ti kinapudno ti Sao ti Dios? (b) Apay a makapainteres dayta kadatayo?
“AMMUENYO iti amin a pusoyo ken amin a kararuayo nga awan ti uray maysa a nagkurang kadagiti amin a naimbag a ni Jehova a Diosyo insaona a maipanggep kadakayo. Isuda amin natungpalda kadakayo.” Isu daytoy ti pammalagip nga inted ni Josue kadagiti panglakayen ti Israel kalpasan ti panagpermidan idiay Naikari a Daga. Ngem kadagiti tawtawen a simmaruno saanda nga impampamaysa nga impapuso ti Sao ti Dios ken saanda nga inyaplikar dayta. Aniat’ resultana? Nabatad ti panangipakita ti Biblia a no kasano a napagtalkan dagiti karkari ni Jehova a bendision, kasta met, tinungpalna ti kunana a bungbunga ti panagsukir. (Jos. 23:14-16) Dayta a rekord, agraman amin a paset ti Biblia, naitalimengda nga agpaay a pakasursuruantayo—tapno “maaddaantayo koma ti inanama” ken tapno ditay koma agaramid ti aniaman a mangibunga ti pannakapukawtayo iti dayta a namnama.—Roma 15:4.
2. (a) Iti ania a pannakaawat a ti Biblia ket “impaltiing ti Dios”? (b) Ti pannakaammo iti daytoy, aniat’ responsabilidad nga adda kadatayo?
2 Nupay adda agarup 40 a natauan a “sekretario” ti nausar a nangilanad ti Biblia, ni Jehova mismo ti Autorna. Kayat kadi a sawen dayta nga isut’ aktibo a direkta ti pannakaisurat ti isuamin nga adda iti dayta? Wen. Kas sipupudno a kinuna ni apostol Pablo, “Isuamin a Surat impaltiing ti Dios.” Gapu ta kumbinsidotayo iti dayta, igunamgunamtayo kadagiti tattao iti uray sadino nga ipangagda koma dayta ken ibangon ti panagbiagda iti aglawlaw dagiti linaonna, kas ti pagregreggetantayo nga aramiden.—2 Tim. 3:16; 1 Tes. 2:13.
Aniat’ Makatulong Kadagiti Dadduma a Mangapresiar iti Dayta?
3. Aniat’ kasayaatan a pamay-an a pangtulong ti adu kadagidiay di kumbinsido a ti Biblia ket Sao ti Dios?
3 Siempre, adu kadagidiay pakisarsaritaantayo ti duma ti riknada kadatayo a ti Biblia ket pudno a Sao ti Dios. Kasano a matulongantay ida? Masansan, ti kasayaatan ket isut’ panangilukat iti Biblia ket ipakita kadakuada no ania dagiti linaonna. “Ta ti sao ti Dios nabiag ken napigsa ket natadtadem ngem uray ania a kampilan a dua ti tademna . . . ket nasiglat nga agilasin kadagiti panunot ken panagem ti puso.” (Heb. 4:12) “Ti sao ti Dios” ket isut’ sao ti karina, a nailanad iti Biblia. Daytat’ saan a natayen a historia no di ket sibibiag ken di magawidan nga agturturongen ti pannakatungpalna. Bayat nga ar-aramidenna dayta, ti pudpudno a nakatignayen iti puso dagiti tattao a naidenna iti dayta ti maipanayag no naragpatna met laeng dagiti kondision. Ti impluensiana ti napigpigsa ngem aniaman a personal a sasawentayo.
4. Ania a simple a panangilawlawag kadagiti kinapudno ti Biblia ti namagbalbaliw ti kababalin ti dadduma a tattao maipapan iti Biblia? Apay?
4 Ti basta pannakakitada iti nagan ti Dios idiay Biblia ti maysan a kangrunaan a punto iti adu a tattao. Ti dadduma naikeddengda nga agadal ti Biblia idi maipakita kadakuada ti ibagbagana maipapan ti panggep ti biag, no apay a pinalubosan ti Dios ti kinadakes, ti kaipapanan dagiti agdama a paspasamak wenno ti realistiko a namnama a naisentro iti Pagarian ti Dios. Kadagiti dagdaga a sadiay ti narelihiusuan nga ar-aramid ti nangisarang kadagiti tattao iti panangrirriribuk dagiti dakes nga espiritu, ti panangilawlawag ti Biblia kadagiti makagapu iti daytoy ken no kasano ti pannakawayawaya iti dayta ti nangpataud met ti interes. Apay a dagitoy a punto ti nakariing kadakuada? Ngamin ta ti Biblia laeng ti kakaisuna a gubuayan ti mapagtalkan nga impormasion kadagitoy nasken a bambanag.—Sal. 119:130.
5. No kunaen ti maysa a tao nga isut’ di mamati ti Biblia, aniat’ mabalin a rason? Kasano ti mabalin a panangtulongtay kenkuana?
5 Nupay kasta, kasanon no direkta nga ibaga ti maysa a tao kadatayo a di mamati iti Biblia? Pagpatinggaen kadi daytan ti panagpapatang? Saan no la ket isut’ mayat pay a makirinnason. Rebbeng a mariknatay ti responsabilidad nga agsao a sipapasnek maipaay iti Sao ti Dios. Mabalin a matmatmatanna ti Biblia kas libro ti Kakristianuan. Ti rekord ti Kakristianuan ti kinamanaginsisingpet ken pannakibibiangna iti politika, agraman ti masansan a panagdawdawatna ti kuarta, ti makagapu iti negatibo a reaksionna iti Biblia. Apay a dikay imtuoden no daytat’ makagapu? Ti panangkondenar ti Biblia iti nailubongan a pampamay-an ti Kakristianuan, agraman dagiti punto a mamaggiddiat ti Kakristianuan ken ti pudno a Kinakristiano, ti mabalin makagutugot ti interesna.—Idiligyo iti Mateo 15:7-9; Santiago 4:4; Mikias 3:11, 12.
6. (a) Aniat’ personal a nangkumbinsir kadakayo a ti Biblia ket Sao ti Dios? (b) Ania pay a linea ti panagrason ti mabalin a mausar tapno matulongan dagiti tattao a mangapresiar a ti Biblia ket pudno a naggapu iti Dios?
6 Kadagiti dadduma, ti diretsa a panangisalaysay kadagiti ebidensia ti pannakaipaltiingna ti makatulong. Aniat’ nalawag a mangipaneknek kenka a ti Biblia ket naggapu iti Dios? Ti kadi kuna a mismo ti Biblia kas namunganayanna? (2 Tim. 3:16, 17; Apoc. 1:1) Wenno ti ketdi kinapudno a ti Biblia naglaon ti nagadu a padpadto a mangisarsarming ti detaliado a pannakaammo ti masanguanan, a dagita a padpadto ngarud ti naggapu manipud gubuayan a nangatngato ngem ti tao? (2 Ped. 1:20, 21; Isa. 42:9) Ti ngata makin-uneg a panagtutunos ti Biblia, nupay insurat dayta ti adu a lallaki iti nasurok ngem 1,610 a tawtawen? Wenno ti kadi sientipiko a kina-apagpag-isuna a maigiddiat kadagiti dadduma a sursurat kadagidiay a tiempo? Wenno ti kadi kinamatalek dagiti mannuratna? Wenno ti pannakaitalimengna agpapan pay narungsot a panagregget a mangdadael iti dayta? Aniaman ti nakitayo a nakaskasdaaw ti mabalin met nga usaren a pangtulong iti dadduma a tattao.
Ti Personal a Panagbasatayo ti Biblia
7, 8. (a) Aniat’ sinaggaysa nga ar-aramidentayo koma maipapan ti Biblia? (b) Aniat’ kasapulantayo mainayon iti personal a panagbasbasa ti Biblia, ket kasano nga ipakita a mismo ti Biblia daytoy? (c) Kasano ti personal a pannakagun-odyo ti pannakaawat iti pangpanggep ni Jehova?
7 Mainayon iti panangtulong kadagiti dadduma a mamati iti Biblia, datay a mismo kasapulan ti panangiwayatayo met ti panagbasatayo a regular iti dayta. Ar-aramidenyo aya dayta? Kadagiti amin a libro a napatauden, daytoy ti kapapatgan unay. Siempre, di kayat a sawen dayta a no daytat’ basaentayo awanen ti sabali a kasapulantayo. Mamakdaar ti Kasuratan kontra iti panangiputputongtay ti bagbagitayo, a pampanunoten a matarusantay amin babaen iti agbukbukod a panagsirarak. Kasapulan nga agpadpada ti personal a panagadal ken regular nga itatabuno ti gimong no kayattayo ti agbalin a natimbeng a Kristiano.—Prov. 18:1; Heb. 10:24, 25.
8 Agpaay a pagimbagantayo sawen ti Biblia ti maipapan ti maysa nga Etiope nga opisial a nakaiturongan ti Kristiano a manag-ebanghelio a ni Felipe babaen ti maysa nga anghel idi ti opisial ket agbasbasa manipud padto ni Isaias. Sinaludsodan ni Felipe ti lalaki: “Maawatam ti basbasaem?” Sipapakumbaba insungbat ti Etiope: “Kasano ti pannakabalinko no awan ti mangisuronto kaniak?” Indawatna ken Felipe nga ilawlawag ti paset ti Kasuratan. Ni Felipe ket saan met a basta agbukbukod a managbasbasa ti Biblia a nangted ti opinionna manipud iti Kasuratan. Saan; ipakita ti rekord a tinaginayonna ti nasinged a pannakium-uman kadagiti apostoles iti kongregasion idiay Jerusalem ket maysa idi a kameng ti makitkita nga organisasion ni Jehova. Gapuna matulonganna ti Etiope a magunggonaan manipud iti pannursuro nga impaay ni Jehova babaen iti dayta nga organisasion. (Ara. 6:5, 6; 8:5, 14, 15, 26-35) Umas-asping met laeng itatta, asino kadatayo ti nakagteng iti nalawag ken umiso a pannakaawat iti pangpanggep ni Jehova a bukbukodna? Imbes ketdi, kasapulantayo, ken agtultuloy a kasapulantayo, ti tulong a siaayat nga ipapaay ni Jehova babaen iti makitkita nga organisasionna.
9. Ania dagiti programa ti panagbasbasa ti Biblia ti makagunggona kadatay amin?
9 Tapno matulongantayo a mangusar ken mangtarus ti Biblia, mangmangted ti organisasion ni Jehova ti ekselente a Nainkasuratan a material iti Ti Pagwanawanan ken nainaig pay a publikasion. Mainayon pay, naiwayat met para kadatayo ti regular nga iskediol ti panagbasbasa ti Biblia maitunos iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Dadduma kadagiti Saksi ni Jehova ti tuloy-tuloy a mangbasbasa iti Biblia mainayon pay iti daytoy. Dakkel a gunggona ti ipaay ti panawen a nabusbos iti panangsuksukimat iti Nasantuan a Kasuratan. (Sal. 1:1-3; 19:7, 8) Nabasayon aya a personal ti intero a Biblia? No saan pay, pagreggetanyo koma nga aramiden dayta. Uray no diyo matarusan a naan-anay amin dayta, ti pannakagun-od ti pangkaaduan a panangmatmat iti dayta ti dakkel pategna. No makabasakay laeng ti uray uppat wenno lima a pinanid ti maysa nga aldaw, makompletoyo ti Biblia iti agarup makatawen.
10. (a) Kaano ti panagbasbasayo ti Biblia? (b) Apay nga importante ti kinaregularna?
10 Kaano ti pannakaiyurnosyo a personal nga aramiden daytoy a panagbasbasa ti Biblia? No mabalinyo ti mangilasin ti 10 wenno 15 minutos nga inaldaw, anian a dakkel a gunggona dayta! No saan, uray la koma mangiskediolkayo ti regular a panawen nga agpaay iti dayta ti kada lawas, ket salimetmetanyo dayta nga iskediol. Rebbengna a ti panagbasbasa ti Biblia agbalin koma nga ugali iti intero a panagbiag, kas pannangan. Kas pagaammoyon, no kumapuyen ti pampannangan ti maysa a tao, agsagaba met ti salun-atna. Kasta met ngarud, iti espiritualidadtayo. Ti biagtayo ti agpannuray iti regular a panagtaraontayo iti “isuamin a sao a rummuar iti ngiwat ni Jehova.”—Mat. 4:4.
11. Aniat’ rebbengna a kalattayo iti panagbasbasa ti Biblia?
11 Ania koma ti kalat ti panagbasbasatayo ti Biblia? Maysa a biddut no ti kalattayo ket basta panangsaklaw laeng ti kota dagiti panid wenno tapno laeng makagun-od ti biag nga agnanayon. Tapno manayon ti pannakagunggonatayo, masapul a maaddaantay koma ti nangatngato a motibo—ti ayat iti Dios, ti tarigagay a nasaysayaat koma pay ti pannakaam-ammotay kenkuana, tapno matarusan ti pagayatanna ken makaay-ayo ti panagdayawtay kenkuana. (Juan 5:39-42) Ti kababalintayo ket kas koma ti mannurat ti Biblia a nagkuna: “Iparangmo kaniak dagiti daldalanmo, O Jehova; isurom kaniak dagiti dandanam.”—Sal. 25:4.
12. (a) Apay a nesesita ti pannakagun-od ti “umiso a pannakaammo,” ket ania a panagregget ti kasapulan tapno magun-odan dayta? (b) Kas naipakita iti panid 27, manipud kadagiti ania a punto de vista ti pakagunggonaantayo a mangusig ti intay mabasa idiay Biblia? (c) Iyilustrar dagitoy lima a punto, a saggaysa, babaen ti panangsungbat kadagiti salsaludsod a naipaay iti murdong daytoy a parapo. Siguruenyo nga usaren ti Bibliayo.
12 Bayat ti panangaw-awattayo iti dayta a pannursuro, ti tarigagaytayo ket isu komat’ pannakagun-odtayo ti “umiso a pannakaammo.” No awan dayta, kasano ngay ti umiso a panangiyaplikartayo ti Sao ti Dios iti biagtayo wenno mailawlawagto a siuumiso dayta kadagiti dadduma? (Col. 3:10; 2 Tim. 2:15) Ti pananggun-od ti umiso a pannakaammo sapulenna ti intay panagbasa a siaannad, ket no adda paset a nakaun-uneg mabalin a basaentayo dayta a saan laeng a mammaminsan tapno masagraptayo ti kaipapananna. Magunggonaantayo met no ikkantay ti tiempo a mennamennaen ti material, a pampanunoten dayta manipud iti nadumaduma a panangmatmat. Dagiti lima a napapateg a dalan ti panagpampanunot iti panagsirarak ti naitampokda idiay panid 27 daytoy a libro. Adu a paset ti Kasuratan ti masukimat a naimbag babaen ti panangusar iti maysa wenno ad-adu pay kadagitoy. Bayat a sungsungbatanyo dagiti saludsod kadagiti sumaganad a panid makitayonto no kasano ti kinapudno dayta.
(1) Masansan ti paset ti Kasuratan a basbasaenyo ti mangipamatmat no ania a kita ti persona ni Jehova.
No addaan panangapresiar a mennamennaentayo ti ibagbaga ti Biblia maipapan ti ar-aramid ti panamarsua ni Jehova, kasano nga apektaran dayta ti kababalintayo maipapan kenkuana? (Sal. 139:13, 14; manipud Job kapitulo 38–42 amadenyo nangnangruna ti Job 38:1, 2 ken Job 40:2, 8, kalpasanna idiay Job 42:1-6.)
Gapu ti nakuna ni Jesus idiay Juan 14:9, 10, aniat’ maipatotayo maipapan ken Jehova manipud kadagiti pasamak kas ti nailanad idiay Lucas 5:12, 13?
(2) Usigenyo no kasano a makatulong ti salaysay iti pannakaparang-ay ti tema ti Biblia, awan sabali, ti pannakaalangon ti nagan ni Jehova babaen ti Pagarian iti sidong ni Jesu-Kristo ti Naikari a Bin-i.
Kasano a dagiti saplit idiay Egipto nainaig iti daytoy a tema? (Kitaenyo ti Exodo 5:2; 9:16; 12:12.)
Ti met ngay makaparagsak-puso a salaysay maipapan ken Ruth a Moabita? (Ruth 4:13-17; Mat. 1:1, 5)
Kasano ti pannakaibagay ti anunsio ni Gabriel ken ni Maria maipapan ti umadanin a pannakaiyanak ni Jesus? (Luc. 1:26-33)
Apay a napateg ti pannakapulot dagiti adalan ni Jesus iti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes? (Ara. 2:1-4; 1 Ped. 2:4, 5, 9; 2 Ped. 1:10, 11)
(3) Ti konteksto adda kaipapananna iti kaiyulogan dagiti espesipiko a bersikulo.
Iti siasino ti nakaiturongan ti sasao idiay Roma 5:1 ken Ro 8:16? (Kitaenyo ti Roma 1:7.)
Ipamatmat kadi ti konteksto a ti 1 Corinto 2:9 ket kumkumentuanna maipapan ti biag ditoy daga idiay Baro Urnos ti Dios? Kas naipakita idiay 1 Co 2 bersikulo 6-8, makin-matmata ken laplapayag ti saan a nakaammo wenno nakaawat kadagiti bambanag a pagsursuratan ni Pablo?
(4) Saludsodanyo ti bagiyo no kasano a makapagaramidkayo ti personal nga aplikasion ti basbasaenyo.
Ti rekord maipapan ti panangpapatay ni Cain ken ni Abel ti makapainteres laeng aya kadatayo gapu iti historia wenno adda kadi balakad nga agpaay kadatayo iti dayta? (Gen. 4:3-12; 1 Juan 3:10-15; Heb. 11:4)
No mabasatayo (idiay Exodo ingganat’ Deuteronomio) maipapan ti kapkapadasan ti Israel idiay let-ang, ania a personal a panangiyaplikar ti rebbeng nga aramidentayo? (1 Cor. 10:6-11)
Ti balakad maipapan ti kababalin a naisurat nga agpaay kadagiti napulotan a Kristiano ti agaplikar kadi met kadagiti tattao nga addaan namnama ti biag nga agnanayon ditoy daga? (Idiligyo iti Numeros 15:16; Juan 10:16.)
Uray pay no addaantay ti nasayaat a takder iti kongregasion Kristiano, kasapulan pay kadi ti panangusig kadagiti pamay-an a pannakaiyaplikartay pay a naan-anay ti balakad ti Biblia nga ammotayon? (2 Cor. 13:5; 1 Tes. 4:1)
(5) Pagpampanunotanyo no kasano ti panangusaryo pay ti mabasbasayo a mangtulong kadagiti dadduma.
Asino ti mabalin a matulongan iti salaysay maipapan ti panagungar ti anak a babai ni Jairo? (Luc. 8:41, 42, 49-56)
13. Ania a bungbunga ti mainanamatayo manipud iti tuloy-tuloy a programa ti panagbasbasa ti Biblia ken panagad-adal a kadua ti organisasion ni Jehova?
13 Anian a makagunggona unay ti panagbasbasa ti Biblia no maaramidan iti daytoy a pamay-an! Pudno unay, ti panagbasbasa ti Biblia ket maysa a karit—maysa a proyekto a makagunggona nga isamiratayo iti kapaut ti panagbiagtayo. Ngem bayat nga ar-aramidentay dayta pumigpigsatayo met iti naespirituan. Daytat’ mangiyadani a sisisinged kadatayo iti naayat nga Amatayo, a ni Jehova, ken kadagiti kakabsattayo a Kristiano. Tulongannatay dayta a mangipangag ti balakad a “petpetan a naimbag ti sao ti biag.”—Fil. 2:16.
Repaso a Pagsasaritaan
● Apay a naisurat ken naitalimeng ti Biblia agingga iti al-aldawtayo?
● Kasanotay a matulongan ti dadduma a mangapresiar iti dayta?
● Apay a ti regular a personal a panagbasbasa ti Biblia ti makagunggona? Manipud ania a lima a punto de vista ti mabalin a pakagunggonaantayo a mangusig ti mabasbasatayo?
[Kahon/Ladawan iti panid 27]
No Agbasbasakayo ti Biblia Usigenyo—
No aniat’ ibagbaga ti tunggal paset kadakayo maipapan ken Jehova kas maysa a persona
No kasano ti pannakainaig dayta iti intero a tema ti Biblia
No kasano nga apektaran ti konteksto ti kaipapananna
No kasano ti panangapektarna ti mismo a biagyo
No kasanoyo nga usaren dayta a pangtulong kadagiti dadduma