Kapitulo 7—Pannakailasat Agturong ti Baro a Daga
Agtignay a Nainsiriban iti Sidong ti Didigra
1. Apay a napukaw dagiti tattao a di rebbeng a mapukaw (a) idi limned ti Titanic? (b) idi bimtak ti Mount Pelée?
NO MAPAKDAARAN babaen iti mapagtalkan a gubuayan nga umadanin ti maysa a didigra, dagiti masirib a tattao agtignayda a mangsalaknib iti biagda. (Proverbio 22:3) Ngem di mabilang a rinibo ti napukaw a di rebbeng a napukaw gapu ta di umiso ti nangipaayanda iti panagtalekda. Nupay adda dagiti pakdaar a mangala kadagiti bilog tapno agbiag, ginasut a pasaheros ti limned a naikuyog iti lugan iti taaw a Titanic idi 1912 gaput’ dida mamati iti naibaga a lumlumneden. Idi a ti Mount Pelée idiay Martinique nangrugi a nangipugso iti bulkaniko a dapo ken bato idi 1902, dagiti agtaeng iti asideg a Saint-Pierre ti maam-amak, ngem gapu iti naagum nga interes dagiti nalatak a miembro ti komunidad ti nakataya, dagiti lokal a politiko ken ti editor iti lokal a pagiwarnak sinapulda ti panangpakalmada iti panagamak dagiti tattao, a pinaregtada ida a saanda a pumanaw. Kellaat bimtak ti bulkan, ket 30,000 a tattao ti napukaw.
2. (a) Ania a naganat a pakdaar ti maiwarwaragawag iti kaaldawantayo? (b) Apay a ti kasasaad napeggad?
2 Iti kaaldawantayo ti ad-adda pay a naganat a pakdaar ti maipapaay—saan a maipapan iti lokal a didigra no di ket maipapan iti kinaasidegen ti sapasap a gubat ti Dios nga Armagedon. (Isaias 34:1, 2; Jeremias 25:32, 33) Maulit-ulit dagiti Saksi ni Jehova sumarsarungkarda kadagiti pagtaengan dagiti tattao iti sangalubongan, a mangparparegta kadakuada nga agtignay a nainsiriban, a buyogen iti panangmatmat iti pannakaisalakan iti biagda. Inay-ayatyo kadi a naimbag ti biag tapno mangalakayo iti kasapulan nga addang, ket aramidenyo dayta iti umiso a tiempo, nga awan ti panagtaktak?
“TI LUBONG AGLABAS”
3. Apay a ti kababalintayo maipapan iti lubong apektaranna ti namnamatayo iti pannakaisalakan
3 Maysa a napeggad a banag maipaay iti pannakaisalakanyo isu ti kababalinyo maipapan iti lubong. Agingga nga agbibiagkayo kas tao addakayo ditoy lubong. Ngem di kasapulan a makiramankayo kadagiti dakes a tarigagayna ken tumulad kadagiti dakes nga ar-aramidna. Saan a masapul a makikaduakayo iti dayta babaen ti panangikabilyo iti panagtalekyo kadagiti tattao ken kadagiti gakatda imbes nga iti Dios ken kadagiti pangpanggepna. Ngem masapul nga agpilikayo; di mabalin nga addakayo iti dua a dasig. “Daydiay . . . agtarigagayto a gayyem ti lubong agbalin a kabusor ti Dios.” Apay? Agsipud ta kuna ti Sao ti Dios kadatayo, “ti isuamin a lubong adda iti babaen ti dakes.”—Santiago 4:4; 1 Juan 5:19; Salmo 146:3-5.
4. (a) Usarenyo ti Bibliayo, ilawlawagyo no ania nga ar-aramid ken kababalin ti manglapped kadagiti tattao nga agbiag iti sidong ti Pagarian ti Dios. (b) Apay a siasinoman nga agaramid kadagitoy a bambanag masapul nga idianda ida a dagus?
4 Kaawatan ngarud, saanto nga italimeng ni Jehova iti nalinteg a Baro nga Urnosna dagiti tattao a ti wagas ti panagbiagda paneknekanna nga agtalinaedda iti banag a kondenaren ti Dios. Ania ti dadduma kadagitoy? Adu dagiti ar-aramid ken kababalin a di ikankano ti lubong. Ngem no tarigagayantayo ti makalasat iti panungpalan daytoy dakes a lubong, ngarud, aniaman ti aramiden ken pagarupen dagiti dadduma a tattao, ipangagtayo ti pakdaar ti Biblia a dagiti mannakiabig, mannakikamalala, homoseksual ken dagidiay agar-aramid iti imoral a kinarugit ken kinalulok saandanto a mairaman kadagiti mailasat. Agpapan pay kasano kasansan ti panagulbod wenno panagtakaw dagiti dadduma, idiantayo dagita a wagas ti panagbiag. Agpapan pay nakalatlatak dagiti ar-aramid ti okulto, liklikantay ida. Nupay dagiti dadduma agimonda, manggargari iti panagsususik, agpungtot, wenno padasenda a lisian ti pannakaupay babaen iti droga wenno aglablabes a panagusar iti inumen a de alkohol, ditayto tuladen ida. Ket no agar-aramidtayo kadagitoy a bambanag, maipasangotayo iti pannakasapul ti panagbalbaliw. Uray pay no dadduma kadagitoy ti “gagangay” kadatayo idi napalabas, idiantay ida. Apay? Agsipud ta pudno nga inay-ayattay ti Dios, inay-ayattay ti biag, ket ti Sao ti Dios pakdaarannatayo a “dagidiay agaramid kadagita saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios.”—Galacia 5:19-21; Efeso 5:3-7; 1 Corinto 6:9, 10; 2 Corinto 7:1; Apocalipsis 22:15.
5. (a) No napateg ti biag kadatayo, ania ti masapul a suruentayo nga aramiden? (b) Aniada a nasasayaat a kualidad ti nadakamat iti kasuratan iti pagnguduan daytoy a parapo? Kasano kapateg dagitoy? Kasano ti panangsukaytayo kadakuada?
5 No ti gundaway nga agbiag nga agnanayon a siraragsak ditoy daga ket napateg kadatayo, masapul nga ammuentayo no kasano ti panangay-ayo iti Mannangted iti biag, ni Jehova a Dios. (Aramid 17:24-28; Apocalipsis 4:11) Agtultuloy koma ti panangiyaplikartayo iti Saona iti amin a paset ti panagbiagtayo. Bayat ti panangaramidtayo iti dayta, di agbayag sipapasnekton ti panangmatmattayo iti kababalintayo iti bagitayo met laeng ken kadagiti dadduma, iti personal a sanikuatayo ken naaramidantayo, ket usigentayo no kasano a dagitoy apektaranna ti takdertayo iti imatang ti Dios. Dagiti tattao iti aglawlawtayo ti mabalin nga addaan iti panangitantan-ok kadagiti bagbagida, iti triboda wenno rasada wenno nasionda, ngem panunotentayo a naimbag ti maipapan iti kasuratan a kunana: “Ti Dios bumusor kadagiti natangsit, ngem mangted ti parabur kadagiti napakumbaba.”—Santiago 4:6; Sofonias 2:2, 3; Salmo 149:4.
6, 7. Apay a masapul a sukimatentayo ti bagbagitayo iti lawag ti 1 Juan 2:15-17?
6 Uray pay no dadduma palubosanda ti bagbagida a maadipen babaen kadagiti tarigagay a tinignay ti materialistiko a sosiedad wenno tinignay ti tarigagay iti personal a kinalatak, sukimatentayo ti mismo a panagbiagtayo iti lawag ti 1 Juan 2:15-17, a kunana: “Dikay ayaten ti lubong, uray dagiti bambanag nga adda ditoy lubong. No ti siasinoman a tao agayat iti lubong, ti ayat ti Ama awan kenkuana; ta isuamin nga adda ditoy lubong—ti derrep ti lasag, ken ti derrep dagiti mata, ken ti kinapalangguad ti panagbiag—saanda nga aggapu iti Ama no di iti lubong. Ket ti lubong aglabas ken ti dakes a tarigagayna, ngem ti agaramid iti pagayatan ti Dios mataginayon.” No kasapulan ti panagbalbaliwtayo, daytoyen ti tiempo a panangaramid iti dayta.
7 Daytoy a lubong ken ti wagas ti panagbiagna saanto nga agtalinaed iti agnanayon. Dayta saan a “di lumned.” Dagiti nailubongan a tattao padpadasenda a salimetmetan dagiti paspasurotda, nga iparpariknada kadakuada a ti panangikagkagumaanda mapasayaatna ti lubong. Ngem ti kakaisuna a pamay-an iti pannakaispal iti umadanin a didigra isu ti panangipangag iti mensahe ti pammakdaar ti Dios. Iti daytoy dagiti taga Nineve idi kaaldawan ni mammadto a Jonas ti nangipaay iti ulidan a nasayaat no ipapusotayo.
“NAGBABAWIDA ITI INKASKASABA NI JONAS”
8. Kasano nga impakita dagiti taga Nineve ti kinasirib idi impan ni Jonas ti pammakdaar ti Dios kadakuada, ket ania ti nagbanaganna?
8 Idi maikasiam a siglo K.K.P., tinudingan ni Jehova ni Jonas a mapan kadagiti tattao iti Nineve, ti kabisera ti Asiria, tapno iwaragawag a, gapu iti kinadakesda, ti Nineve marbekto. Idi namakdaar ni Jonas nga iti uneg ti 40 nga al-aldaw mapukawdanto, kasano ti panagtignayda? Imbes a manglaisda, dagitoy “ti namati iti Dios, ket inwaragawagda ti maysa a panagayunar ken panagkawesda iti nakersang a lupot.” Ti ari a mismo nakikadua kadakuada ket pinaregtana dagiti amin a tattao nga umawagda amin a sipapasnek iti Dios ken agbabawida kadagiti amin a dakes a dalanda ken iti kinaranggasda. Kinunana: “Siasino ti makaammo no ti Dios ibaw-ingnanto ken ibabawinanto ti narungsot a pungtotna, tapno ditayto mapukaw?” Agsipud ta pinanawanda ti dakes a dalanda, nangipakita ni Jehova ti asi kadakuada. Naispal ti biagda.—Jonas 3:2-10.
9, 10. (a) Iti ania a pamay-an a kinuna ni Jesus a dagiti taga Nineve ket maysa nga ulidan a tuladen? (b) Siasino ita ti kas kadagidiay taga Nineve?
9 Kas panangtubngar kadagiti di mamati a Judio idi umuna a siglo K.P., inturong ni Jesus ti atension iti dayta a historikal a pasamak, a kunkunana: “Dagiti tattao sadi Nineve tumakderdanto iti panangukom a maigiddan iti daytoy a kaputotan, ket isu pabasolendanto; ta isuda nagbabawida iti panangaskasaba ni Jonas, ket adda ditoy! ti maysa a nangnangruna ngem ni Jonas.”—Mateo 12:41.
10 Ti ngay kaaldawantayo? Adda kadi asinoman a mangipakpakita iti panagbabawi? Wen; addada adu a ribo iti sangalubongan a, kas kadagiti taga Nineve, mabalin a pulos a dida nagdaydayaw iti Dios ti Biblia ngem itan ipangpangagdan ti mensahe ti pammakdaar ni Jehova. Apaman a naammuanda no apay a dumteng ti pannakadadael daytoy a lubong, sapulenda ti kaasi ti Dios. Addaanda ti pudno a panagbalbaliw ti isip ken puso maipapan iti dati a wagas ti panagbiagda ket itan ikagkagumaandan ti mangaramid kadagiti “ar-aramid a maitutop iti panagbabawi.” (Aramid 26:20; kitaenyo met ti Roma 2:4.) Tarigagayyo aya ti agbalin a maysa kadakuada? No kasta, dikay agtaktak.
NAGANAT A SAPULEN TI PANNAKIKAPPIA
11. (a) Ania ti nalikudan dagiti taga Gabaon? (b) Apay a sinapulda ti pannakikappia iti Israel?
11 Dagiti Gabaonitas iti kaaldawan ni Josue nagtignayda met a nainsiriban tapno ti biagda maispal. Dagitoy dagiti Canaanitas nga imoral ken materialistiko, idolatroso ken demonistiko ti wagas ti panagbiagda. Imbilin ni Jehova ti pannakadadaelda. Ammoda no kasano ti panangisalakan ni Jehova iti Israel manipud Egipto 40 a tawen sakbayna ket dagiti nabibileg nga ar-ari ti Amorreo iti daya ti Karayan Jordan dida nabaelan ti nagtakder iti sanguananda. Tunggal maysa ammoda nga, uray awan ti nausar a maso, ti nagngayed a pader ti Jerico narba a napatag iti sanguananda ket ti siudad ti Ai nagbalin a rebbek a langalang. (Josue 9:3, 9, 10) Dagiti umili iti siudad iti Gabaon tarigagayanda ti agbiag, ngem nabigbigda a saanda a pulos a mangabak iti pannakigubat a maibusor ti Dios iti Israel. Masapul nga adda aramidenda a nadaras. Ania? Saanda a maipapilit ti pannakitulag ti Israel, ngem pinanunotda a mabalin a makagun-odda iti maysa. Kasano?
12. (a) Agpapan pay iti pamay-an nga inusarda, apay a dagiti Gabaonitas naispalda? (b) Ania a panagbalbaliw ti aramidenda, ket ania a trabaho ti naited kadakuada nga aramidenda?
12 Nagtignayda a nainsiriban, ket nangibaonda ken Josue kadagiti lallaki a ti langada ipamatmatna a nagbiaheda iti nakaad-adayo unay. Idi immadanida ken Josue, kinunada a naggapuda iti adayo a daga, ket nangngegda dagiti dadakkel a bambanag nga inaramid ni Jehova ket, kas pannakabagi ti ilida, immayda a mangitukon kadagiti bagbagida kas ad-adipen ken dumawat ti pannakitulag kadakuada. Immanamong ni Josue ken dagiti papangulo ti Israel. Kamaudiananna, idi a naammuan ti panangallilaw, dagiti Gabaonitas ti sipapakumbaba a nangipudno a maamakda a maigapu iti biagda ket nangipakitada iti situtulok a panangaramid iti aniaman a banag a sapulenda kadakuada. (Josue 9:4-25) Pinaliiw ni Jehova ti isuamin a banag. Isut’ saan a naallilaw. Makitana a dida padpadasen a mulitan ti ilina, kas ti inaramid idi dagiti Moabitas, ket inapresiarna ti napasnek a tarigagayda nga agbiag. Gapuna pinalubosanna ida a maituding nga agtrabaho iti sidong dagiti Levitas idiay sagrado a tabernakulo, nga agpukan iti sungrod ken agsaksakdo, iti kasta supsuportaranda ti panagdayaw ken Jehova. Tapno maawatda a maipaay iti kasta a panagserbi, siempre, masapul nga idianda ti dati a narugit nga ar-aramidda.—Josue 9:27; Levitico 18:26-30.
13. (a) Kasano a magunggonaantayo iti naimpadtuan a drama a nakairamanan dagiti Gabaonitas? (b) Tapno maisalakan babaen iti Dakdakkel a Josue, ania ti kasapulan kadagiti tattao itatta?
13 Gapu iti kinapudno nga agbibiagtayo a nakaas-asidegen iti panungpalan ti “maudi nga al-aldaw,” nasken para kadagiti amin a tattao nga agtarigagay a makalasat nga agtignay a di agtaktak, ken buyogen iti naan-anay a kinapasnek. Ni Jesu-Kristo, nga isu ti manangikisap ni Jehova ita, saan a mabalin nga allilawen a kas idi ken Josue. Ti laeng pamay a dagita a tattao makastrekda iti urnosna tapno maitalimengda iti pannakapapatay isu ti panangiwaragawagda iti publiko ti pammatida ken ni Jehova a kas ti pudno a Dios. (Idiligyo iti Aramid 2:17-21.) Masapul met nga awatenda ni Jesu-Kristo iti akem nga intuding ti Dios kenkuana ken agbiagda kalpasanna a kas tattao a saan a managayat iti wagas ti panagbiag daytoy nakondenaren a lubong. Kalpasanna agbalinda a napakumbaba nga ad-adipen ti Dios, a mangipapaay iti sagrado a panagserbi kenkuana a kadua ti kongregasion ti tattaona.—Juan 17:16; Apocalipsis 7:14, 15.
14. Apay a napateg kadatayo ti panangisalakan ni Jehova kadagiti Gabaonitas manipud iti buyot ti kabusor?
14 Di nagbayag kalpasan a dagiti Gabaonitas innaladan ti takderda a kadua ti ili ni Jehova, naikabilda iti sidong ti dakkel a pannakaparigat. Lima nga ar-ari ti nanggubat iti Gabaon tapno puersaenda ida nga agsubli iti dasigda, a maibusor iti Israel. Dagiti Gabaonitas nagbaonda a sigaganat a nagpakaasi ken Josue a maipaay iti tulong, ket ti pannakaisalakan a napadasanda maysa a nakaskasdaaw iti amin a historia. Riniribuk ni Jehova dagiti kabusor, ken nangitinnag kadagiti uraro manipud langit, ket simimilagro a pinaatiddogna ti aldaw agingga a naan-anay a natalipupos ti kabusor. (Josue 10:1-14) Ti panangisalakan kadagiti Gabaonitas naimpadtuan iti ad-adda pay a nakaskasdaaw a panangisalakan iti dakkel a bunggoy dagiti managdaydayaw iti pudno a Dios iti sapasap a gubat iti Armagedon. Ti gundaway a magunggonaan iti pannakaisalakan a silulukat kadagiti tattao iti tunggal nasion no agtignayda a nainsiriban itan. Gunggundawayanyo kadi dayta a gundaway?—Apocalipsis 7:9, 10