ADALEN 12
Panagkompas ken Ekspresion ti Rupa
DAGITI tattao iti dadduma a kultura ad-adda a nasanayda nga agkompas ngem kadagiti sabsabali. Kaskasdi, gistay amin a tao agbaliw ti ekspresion ti rupada ken agkompasda bayat nga agsasaoda. Agpayso daytoy agpadpada iti personal a pannakisarsarita ken no agpalpalawagda iti publiko.
Natural ti panagkompas ken ni Jesus ken kadagiti immuna nga adalanna. Naminsan, adda nangipadamag ken Jesus a kayat ti inana ken dagiti kakabsatna ti makisarita kenkuana. Insungbat ni Jesus: “Asino ti inak, ken asino dagiti kakabsatko?” Kalpasanna, innayon ti Biblia: “Idi inyunnatna ti imana a maiturong kadagiti adalanna, kinunana: ‘Adtoy! Ti inak ken dagiti kakabsatko!’” (Mat. 12:48, 49) Malaksid iti dayta, ipakita ti Biblia iti Aramid 12:17 ken 13:16 a nagusar met da apostol Pedro ken ni Pablo kadagiti natural a panagkompas.
Mayebkas dagiti ideya ken rikrikna saan laeng a babaen ti timek, no di pay ket babaen kadagiti panagkompas ken ekspresion ti rupa. Kasla awan gaganaygayan ti agpalpalawag no saanna nga ipakat a naimbag dagitoy. Ngem no umiso ti panangipakat kadagitoy nga instrumento ti komunikasion, ad-adda nga agbalin nga epektibo ti palawag. Uray no agtelteleponoka, no mayanatup ti panagkompasmo ken ti ekspresion ti rupam, nalaklaka nga ipaawat ti bosesmo ti pateg ti mensahem agraman ti personal a rikriknam maipapan iti ibagbagam. Gapuna, agpalpalawagka man nga ekstemporaneo wenno agbasbasaka, kitkitaendaka man dagiti agdengdengngeg wenno basbasaenda ti Bibliada, napateg ti panagkompas ken ekspresion ti rupa.
Saan koma nga iti libro ti pangtuladam iti panagkompas ken ekspresion ti rupam. Dimo pulos inadal no kasano ti agkatawa wenno agpungtot. Uray met ti panagkompas masapul nga iyebkasna ti mismo a rikriknam. Nasaysayaat no ad-adda a natural ti panagkompasmo.
Adda dua a gagangay a kategoria dagiti panagkompas: mangiladawan ken mangipaganetget. Dagiti mangiladawan a panagkompas ket iyebkasda ti tignay wenno ipakitada ti rukod ken lugar. Iti eskuelaan, no ti parang-ayem ket panagkompas, saanka koma a mapnek iti maysa wenno dua laeng a panagkompas. Ikagumaam ti agkompas a natural iti intero a palawagmo. No marigatanka a mangaramid iti daytoy, makatulong no birokem dagiti sao a mangipakita iti turong, kaadayo, kadakkel, lugar, wenno agkakanaig a posision. Ngem kaaduanna, ti laeng kasapulan ket ipamaysam ti panunotmo iti palawagmo, a saanka a madanagan iti makunada kenka, no di ket agsao ken agtignayka a kas iti inaldaw nga ar-aramidem. No nakarelaks ti maysa a tao, natural ti panagkompasna.
Dagiti mangipaganetget a panagkompas iyebkasda ti rikna ken kombiksion. Pagminaren, biagen, ken pasingkedanda dagiti ideya. Napateg dagiti mangipaganetget a panagkompas. Ngem, agannadka! Nalaka nga agbalin a manerismo dagiti mangipaganetget a panagkompas. No ulit-ulitem ti isu met la nga isu a kompas, dayta ti ad-adda a makitada imbes a pasayaatenna ti palawagmo. No ibaga ti manangaywan ti eskuelaanyo nga adda kastoy a problemam, padasem ti agusar pay laeng kadagiti mangiladawan a panagkompas. Kalpasan ti sumagmamano a tiempo, padasem manen ti agusar kadagiti mangipaganetget a panagkompas.
Tapno maikeddengmo no ania ti rumbeng nga usarem kadagiti mangipaganetget a panagkompas ken no ania a kita a panagkompas ti maikanatad, ikonsiderarmo ti rikrikna dagidiay palpalawagam. Amangan no alusiisen dagiti agdengdengngeg no itudom ida. Iti dadduma a kultura, adda dagiti panagkompas a no aramiden ti maysa a lalaki, a kas koma no iyapputna ti imana iti ngiwatna gapu ta nakigtot, matmatanda daytoy a kas binabai. Iti dadduma a paset ti lubong, saan a nanakman kadagiti babbai no kanayon ti panagkompas ti imada. Isu a kadagita a lugar, sanayen koma nga usaren dagiti kakabsat a babbai ti ekspresion ti rupa. Ken iti gistay amin a paset ti lubong, ti nalabes a panagkompas iti sanguanan ti bassit a grupo ket mamatmatan a nakakatkatawa.
Inton masansanaykan ken nataltalgeden ti riknam nga agpalawag, aniaman a mangipaganetget a panagkompas nga usarem ket iyebkasna a natural ti makin-uneg a rikriknam, nga iparangarangna ti kombiksion ken kinapasnekmo. Dagita ti mangpasayaat iti palawagmo.
Ti Ekspresion ti Rupam. No idilig iti aniaman a paset ti bagi, masansan a ti rupam ti mangyebkas iti pudpudno a riknam. Adda amin maaramidan dagiti matam, ti porma ti ngiwatmo, ti panaggaraw ti ulom. Uray dika agsao, agminar iti rupam ti kinaawan interes, panagrurod, pannakaburibor, panagsiddaaw, wenno kinaragsak. No mabuyogan iti sao ti kakasta nga ekspresion ti rupa, ad-adda a makita ken marikna ti bilegna. Nangikabil ti Namarsua iti adu a masel iti rupam—nasurok a 30 amin. Gistay kagudua kadagitoy ti aggaraw no umisemka.
Addaka man iti plataporma wenno makipaspasetka iti tay-ak ti ministerio, ikagkagumaam nga iranud kadagiti tattao ti makaay-ayo a mensahe, mensahe a mangparagsak iti puspusoda. Ti nabara nga isem ti mangpasingked iti dayta. Iti kasumbangirna, no awan a pulos ti ekspresion ti rupam, pagduaduaanda ti kinapasnekmo.
Malaksid iti dayta, ti isem ipasimudaagna kadagiti dadduma a naasika kadakuada. Nangnangruna a nasken dayta kadagitoy nga aldaw yantangay masansan a maamak dagiti tattao kadagiti saanda nga am-ammo. Makatulong ti isemmo a mamagrelaks kadagiti tattao ken ad-adda nga ipangagda ti ibagam.