SARUKOD TI KOMANDANTE

Atiddog a sarukod a nagpaay kas simbolo ti kalintegan ti komandante a mangyetnag kadagiti bilin. Ti sasao a “sarukod ti komandante” uppat a daras nga agparang iti Baro a Lubong a Patarus, ti pakaipatarusan ti partisipio a mecho·qeqʹ, a nagtaud iti Hebreo a ramut a sao a cha·qaqʹ, kaipapananna ti ‘ilanad’ wenno ‘ikitikit,’ ket ngarud kayatna a sawen ti ‘ikeddeng’ wenno ‘ituyang.’ (Isa 30:8; Eze 4:1; Pr 8:27; Isa 10:1) Kadagidi kadaanan a tiempo, dagiti linteg a naituyang nailanadda wenno naikitikitda iti taptapi a bato wenno metal. Ti isu met laeng a Hebreo a sao mabalin nga agaplikar iti komandante a mangyet-etnag kadagiti bilin, maysa a “manangted-paglintegan.” (De 33:21) Ti awan kapadpadna kadagiti mammanday-linteg isu ni Jehova, ti katan-okan a ‘Manangted-paglintegan.’​—Isa 33:22.

No situtugaw ti maysa a komandante, ti atiddog a sarukodna masansan a nakadisso iti daga ken nakasanggir iti kupin ti nagayad a pagan-anayna, iti nagbaetan dagiti tumengna. Daytoy pagbalinenna a nalawag ti kaipapanan ti pamendision ni Jacob idi matmatayen maipapan ken Juda: “Ti setro saanto a sumina ken Juda, uray ti sarukod ti komandante iti baet dagiti sakana, agingga nga umay ti Silo.” (Ge 49:10) Ti Hebreo a sao a mecho·qeqʹ ditoy ket naipatarus a “manangted-linteg” iti sumagmamano a patarus (KJ; Yg), ngem ti sabali pay a kaipapananna, “sarukod ti komandante” (NW; Ro), ad-adda a mayanatup iti daytoy a kaso ken anamongan dagiti agdama-aldaw a leksikograpo. (Lexicon in Veteris Testamenti Libros, da Koehler ken Baumgartner, Leiden, 1958, p. 328; A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, da Brown, Driver, ken Briggs, 1980, p. 349) Maysa a banag, saan ket a maysa a tao, ti nabatad a matuktukoy iti Genesis 49:10, kas maipapaawat iti nadumaduma a patarus, nga addaan kadagiti patarus a kas iti “sarukod ti agturay” (AS; RS), “sarukod a mailugayog” (Mo), ken “sarukod” (AT). Ti maysa a kita ti sarukod, ti “sarukod ti komandante,” pumadpada met unay iti “setro” ken kabulbulon ti sasao nga “iti baet dagiti sakana” nga agparang iti isu met laeng a bersikulo. Ti umasping a pannakausar ket masarakan iti Numeros 21:17, 18, a sadiay naikuna a ti maysa a bubon nakutkot “babaen iti sarukod ti komandante, babaen kadagiti bukodda a sarukod,” nupay ti posible a patarus sadiay ket, “babaen iti komandante, babaen kadagiti agturayda.” Iti Genesis 49:10, ti sabali pay a pannakaipatarus ti “uray ti sarukod ti komandante” ket “uray ti maysa a komandante.”

Yantangay ti setro ket maysa a sarukod, nalabit kunaen ti sumagmamano nga awan nagdumaan ti “setro” ken ti “sarukod ti komandante” iti Genesis 49:10. Nupay kasta, agparang nga inranta ni Jacob a pagdumaen dagita. Masansan a naaramat dagiti agkapada a termino kadagiti nadaniw nga ebkas. Nupay agkaaspingda, no usigen a naun-uneg pay, makita a ti maysa a termino ipaawatna iti panunot ti maysa a kapanunotan a naiduma bassit iti ipapaawat ti sabali a termino, ken masansan a mangpalawa iti pannakaawat ti maysa maipapan iti banag a naikuna. Agparang nga inaramat ni Jacob ti kasta a pamay-an iti panangbendisionna iti annakna a lallaki. Kas pagarigan, kinunana a ni Dan “agbalin koma a serpiente iti igid ti dalan, maysa a nagsara nga uleg iti igid ti dana” (Ge 49:17), nga inusarna dagitoy agpada a sasao iti nasayaat nga anag tapno ipasimudaagna a ni Dan agbalin a peggad kadagiti kalaban ti Israel.

Ti Dios nadeskribir a mangikunkuna: “Ti Juda isu ti sarukod ti komandantek.” (Sal 60:7; 108:8) Nupay ti panangiggem iti sarukod ti komandante ipasimudaagna a ti agik-ikut ket panguluen nga addaan pannakabalin nga agbilin, ti setro iti ima ti maysa a monarka ipamatmatna ti panagikutna iti naarian a kinasoberano wenno naisangsangayan a kalintegan kas naarian nga agturay. (Sal 45:6) Gapuna, ti pannakausar dagiti termino a “setro” ken “sarukod ti komandante” iti Genesis 49:10 nabatad nga ipasimudaagna a ti napateg nga autoridad ken pannakabalin agsaad iti tribu ni Juda. Ngem nalawag a saan laeng a ti autoridad ken panangituray iti tribu ti nairaman yantangay ti Silo, nga isu ti “pagpaayan ti panagtulnog dagiti ili,” dumteng idi manipud iti tribu ni Juda. Dayta a kasasaad ket nasakbay a pasimudaag maipapan iti naarian nga autoridad ken pannakabalin a mangituray kadagiti tattao. Idi a ti kaputotan ni Juda a ni David nagbalin nga ari ti Israel, ti setro ken sarukod ti komandante inikutan ti tribu ni Juda, ket dagitoy saanda a sumina iti tribu agingga ti iyaay ti Silo, ti Mesias. (2Sm 7:8-16) Pudno a ti Dios impaayna a dumteng ti Silo, ni Jesu-Kristo, kaputotan da Juda ken David, kas “maysa a panguluen ken komandante kadagiti nasional a bunggoy.” (Isa 55:4) Naipadto a ti Mesianiko nga Agturay iturayanna dagiti nasion ken il-ili ket aramatenna ti pannakabalin kadakuada. (Sal 2:8, 9; Da 7:13, 14) Gapuna, saanna laeng nga ig-iggaman ti “setro,” wenno naarian a kinasoberano, no di ket ik-ikutanna met ti “sarukod ti komandante,” nga addaan iti pannakabalin nga agbilin.​—Kitaenyo ti SILO Num. 1.