PANAGBORDA

Ti kadaanan nga arte ti panangaramat iti dagum, a babaen iti dayta dagiti sinulid wenno sabsabali pay a material a nadumaduma ti maris wenno klaseda ket maidait iti maysa a kita ti tela wenno lalat tapno makaaramid iti arkos a borda. Ti panagiborda kadagiti disenio ken ladawan iti lupot babaen ti panagaramat iti dagum damo a nadakamat iti Biblia mainaig iti tabernakulo ti Israel. Karaman iti dadduma pay a banag, isuamin a trabaho ti bumuborda, a naiduma iti aramid ti maysa a mangngabel, ket nabaelan nga aramiden dagiti managobra iti tabernakulo a da Bezalel ken Oholiab, agsipud ta pinunno ida ni Jehova iti kinasirib ti puso.​—Ex 35:30-35; 38:21-23.

Mayannurot kadagiti nadibinuan a pammilin, adda kerkerubin a sisisigo a naiborda kadagiti lupot ti tolda ti tabernakulo. Dagitoy a ladawan ket makita manipud iti uneg ti Nasantuan ken ti Kasasantuan. (Ex 26:1; 36:8) Adda met kerkerubin a naiborda iti kortina a namagsina kadagitoy a benneg ti tabernakulo.​—Ex 26:31-33; 36:35.

Ti efod nga inkawes ti nangato a padi ket naaramid babaen ti panangpitpit kadagiti plata a balitok, a napagbalin a naingpis a pedpedaso, ket manipud kadagita natabas dagiti linabag ‘tapno maibinggabinggas kadagiti asul a sinulid ken iti delana a natinaan iti lumabaga a purpura ken iti cocus nga eskarlata a material ken iti napino a lienso, kas aramid ti bumuborda.’ (Ex 39:2, 3; 28:6) Umasping iti dayta, babaen iti “gapuanan ti maysa a bumuborda,” napataud ti “pektoral ti panangukom” ti nangato a padi.​—Ex 28:15; 39:8.

Iti kanta da Barak ken Debora mainaig iti panagballigi, nailadawan ti ina ni Sisera a mangin-inanama kenkuana nga agsubli manipud pannakibakal iti Israel buyogen dagiti samsam, a pakairamanan ti nabordaan a kawkawes. (Uk 5:1, 28, 30) Buyogen ti ayat, ni Jehova piguratibo a kinawesanna ti Jerusalem iti nangina a “nabordaan a pagan-anay.” Ngem dagiti idolatroso nga agnanaed kenkuana nabatad a nagaramatda kadagiti literal a nabordaan a pagan-anay a pangabbong kadagiti ladawan ti maysa a lalaki nga iti dayta ti Jerusalem nailadawan a pinagbalangkantisna iti bagina. (Eze 16:1, 2, 10, 13, 17, 18) Impadto met ni Jehova babaen ken Ezequiel nga, iti pannakatnag ti nabaknang a Tiro iti im-ima dagiti taga Babilonia, dagiti “panguluen ti baybay” a naikkat iti trono “uksobendanto dagiti bukodda a nabordaan a kawes.”​—Eze 26:2, 7, 15, 16.