MANANGIBALUD

Daydiay mangbambantay kadagiti tattao a naakusar a nangsalungasing iti linteg; agay-aywan iti pagbaludan. Dua a Griego a sao ti naipatarus iti Kasuratan kas manangibalud: ti ba·sa·ni·stesʹ, kaipapananna ti “manangtuok,” ken ti de·smo·phyʹlax, napagtipon a de·smosʹ (galut, grilios) ken phyʹlax (guardia).

Dagiti manangibalud masansan a siuulpit a tinutuokda dagiti balud, iti kasta naawaganda iti ba·sa·ni·stesʹ. Kas pagarigan, adda dagiti gundaway a dagiti nakautang naipisokda iti pagbaludan gapu ta saanda a nabayadan ti inutangda. Sadiay mabalin a sapliten wenno tuoken ida ti manangibalud, ket kinuna ni Jesus a saanda a maluk-atan agingga a ‘mabayadanda ti kaudian a sinsilio a bassit unay ti pategna.’ (Mt 5:25, 26) Daytoy met ti punto ti pangngarig ni Jesus maipapan iti di naasi nga adipen. Idi naammuan ti apo ti inaramid ti awanan panagyaman nga adipenna, “inyawatna kadagiti manangibalud [ba·sa·ni·staisʹ], agingga a mabayadanna ti isuamin a nautang.”​—Mt 18:34, 35; idiligyo ti Apo 14:11, a sadiay naipatarus ti ba·sa·ni·smouʹ kas ‘tuok.’

No makalibas dagiti balud, dagiti agbambantay iti pagbaludan ti manungsungbat iti dusa a naipataw iti nakatalaw, sigun iti kaugalian dagiti Romano. Gapuna, idi naruk-atan ni Pedro iti pagbaludan babaen ti maysa nga anghel, mabasatayo a ni Herodes “pinalutpotna dagiti guardia ket imbilinna a maipanda iti pannakadusa.”​—Ara 12:19.

Idiay Filipos, naulod-ulod da Pablo ken Silas iti saklang dagiti mahistrado sibil, a nangibilin a mapangpang-orda, ket “kalpasan ti adu a panangkabkabilda kadakuada, impisokda ida iti pagbaludan, a binilinda ti manangibalud [de·smo·phyʹla·ki] a bantayanna ida a sitatalged. Agsipud ta immawat iti kasta a bilin, impisokna ida iti makin-uneg a pagbaludan ket inipitna dagiti sakada kadagiti tul-ong.” (Ara 16:22-24) Kalpasanna iti katengngaan ti rabii, adda dakkel a ginggined a nanglukat iti amin a ruangan ti pagbaludan. Gapu iti daytoy, impagarup ti agbambantay a nakalibasen dagiti balud, ket yantangay nabigbigna no kasano kakaro ti dusa a lak-amenna no pudno a kasta, agpakamatay koma idin ngem impakaammo kenkuana ni Pablo nga adda pay laeng sadiay agraman ti dadduma pay a balud. Dagitoy a pasamak, agraman dagiti panangisuro ni Pablo, ti makagapu no apay a naaddaan iti pammati daytoy a manangibalud, ket isu ken ti sangakabbalayanna nagbalinda a bautisado a manamati.​—Ara 16:25-36.