JASPE

Ti jaspe iti moderno a tiempo ket nalibeg a quartz nga adda laokna nga iron oxide. Dagiti marisna, a masansan nga agsusukot, ket puraw, nalabaga, duyaw, kayumanggi, wenno nangisit. Ti jaspe natangtangken ngem sarming ken agtitipkel a masarakan iti dadakkel a batbato (metamorphic rocks) wenno kas sinaggaysa a kristal. Dagiti kasayaatan a klase ket maar-aramat a batbato ti alahas ken mabalin a mapasileng iti kasta unay. Nupay kasta, maibatay iti pannakailadawan ti jaspe (Gr., iʹa·spis) iti Apocalipsis 21:11 kas “kapapatgan a bato . . . nga agsilsilnag a kas aganninaw a kristal,” patien ti sumagmamano nga eskolar a mabalin a nataktakkon ken napatpateg ti kadaanan a bato a jaspe ngem ti moderno a jaspe a nalaklaka ti gatadna. Kasta met, patienda a ti kadaanan a jaspe sumilap nga aganninaw idinto ta nalibeg ti moderno a jaspe. Kunaen ti sumagmamano nga eskolar a ti Griego a termino, iti kinapudnona, tumukoy iti diamante.

Ti maysa a bato a jaspe (Heb., ya·halomʹ) a mangirepresentar iti maysa kadagiti 12 a tribu ti Israel ket naikabil iti kaudian a puesto iti maikadua nga intar dagiti bato iti “pektoral ti panangukom” a kukua ni Aaron. (Ex 28:2, 15, 18, 21; 39:11) Ti napnuan saniata nga “abbong” nga inyaruat ti ari ti Tiro ket naarkosan iti jaspe. (Eze 28:12, 13) Iti sirmata maipapan iti nangayed a nailangitan a trono ni Jehova, napaliiw ni Juan a “daydiay situtugaw, ti langana, umasping iti bato a jaspe ken iti napateg a nalabaga ti marisna a bato.” (Apo 4:1-3, 10, 11) “Ti nasantuan a siudad, ti Baro a Jerusalem,” nailadawan nga addaan iti raniag a kas iti “maysa a bato a jaspe nga agsilsilnag a kas aganninaw a kristal.” Ti pakabuklan ti pader ti nasantuan a siudad ket jaspe, a kas iti umuna a pamuon a bato.​—Apo 21:2, 10, 11, 18, 19.