JEHOIAQUIN
[nalabit, Sititibker nga Impasdek ni Jehova].
Anak ni Ari Jehoiaquim ti Juda babaen ken Nehusta. (2Ar 24:6, 8; 2Cr 36:8) Naawagan met iti Jeconias (sabali pay a porma ti Jehoiaquin) ken Conias (napaababa a Jeconias).—Est 2:6; Jer 28:4; 37:1.
Iti edad a 18, nagbalin nga ari ni Jehoiaquin ket intultuloyna dagiti dakes nga aramid ni amana. (2Ar 24:8, 9; 2Cr 36:9, Rbi8 ftn) Ti ama ni Jehoiaquin a ni Jehoiaquim ket iturturayan ni Ari Nabucodonosor ti Babilonia ngem nagrebelde idi maikatlo a tawen iti basalio a kasasaadna (618 K.K.P.). (2Ar 24:1) Nagbanag daytoy iti pananglakub maibusor iti Jerusalem. Ti sasao a “bayat dayta a tiempo” (2Ar 24:10) ket mabalin a tumukoy iti nalawa a periodo a pagaplikaranna saan ket nga iti apagbiit a panagturay ni Jehoiaquin, iti kasta mabalin a ti pananglakub ket nangrugi idi tiempo ti panagturay ni amana a Jehoiaquim, a kasla ipasimudaag ti Daniel 1:1, 2. Agparang a natay ni Jehoiaquim bayat daytoy a pananglakub ket ni Jehoiaquin ti nagtugaw iti trono ti Juda. Nupay kasta, nagpatingga ti turayna kalpasan laeng ti tallo a bulan ken sangapulo nga aldaw, idi simmuko ken Nabucodonosor idi 617 K.K.P. (iti bulan ti Adar, sigun iti maysa a cronica ti Babilonia). (2Ar 24:11, 12; 2Cr 36:9; Assyrian and Babylonian Chronicles, ni A. Grayson, 1975, p. 102) Kas kaitungpalan ti sao ni Jehova babaen ken Jeremias, naidestiero ni Jehoiaquin idiay Babilonia. (Jer 22:24-27; 24:1; 27:19, 20; 29:1, 2) Naidestiero met ti dadduma pay a kameng ti naarian a sangakabbalayan, dagiti opisial ti palasio, nasigo a trabahador, ken mannakigubat.—2Ar 24:14-16; kitaenyo ti NABUCODONOSOR.
Kunaen ti rekord iti 2 Ar-ari 24:12-16 nga indestiero ni Nabucodonosor dagitoy a kautibo, a karaman “dagiti amin a gameng ti balay ni Jehova ken dagiti gameng ti balay ti ari.” Ibaga ti salaysay iti Daniel 1:1, 2 a ti laeng naipan idiay Babilonia ket “paset dagiti aruaten.” Mabalin a gapu ta dagiti aruaten laeng a balitok ti gameng a tuktukoyen ti Maikadua nga Ar-ari, a naipaganetget iti dayta a salaysay, ket naipalubos a maibati ti dadduma pay nga aruaten. Ti sabali pay a posibilidad ket idi simmuko ti Jerusalem iti pananglakub ti Babilonia (a dimteng kas resulta ti panagrebelde ni Jehoiaquim iti ari ti Babilonia), naipan idiay Babilonia “ti sumagmamano kadagiti aruaten iti balay ni Jehova,” ket kalpasan ti ababa a tiempo, idi naipan metten ni Jehoiaquin idiay Babilonia, naikuyog met ti dadduma pay a “matarigagayan nga aruaten iti balay ni Jehova.” Daytoy a posibilidad ket ipasimudaag ti salaysay iti 2 Cronicas 36:6-10. Manipud iti salaysay ti Cronicas, agparang a kalpasan ti naballigi a panangparmekna iti Jerusalem, pimmanaw ni Nabucodonosor ngem idi agangay “nagbaon . . . ket impanna [ni Jehoiaquin] idiay Babilonia agraman dagiti matarigagayan nga aruaten iti balay ni Jehova.” Iti umasping a pamay-an, kalpasan ti sangapulo a tawen, iti maudi a panangparmek ken panangdadael iti Jerusalem (607 K.K.P.), pimmanaw ni Nabucodonosor ket napan idiay Ribla “iti daga ti Hamat,” a dagiti maaramid kalpasan ti panagparmek ket intalekna iti panguluen dagiti para-guardiana a ni Nabuzaradan.—2Ar 25:8-21.
Bayat ti kaaddana idiay Babilonia, naaddaan ni Jehoiaquin iti pito nga annak. (1Cr 3:16-18) Iti kasta, nataginayon ti naarian a linia nga agturong iti Mesias. (Mt 1:11, 12) Ngem, kas impasimudaag ti padto, awan a pulos kadagiti kaputotan ni Jehoiaquin ti nagturay manipud naindagaan a Jerusalem. Gapuna, kasla saan a naaddaan iti anak ni Jehoiaquin, nga awanan iti putot a mangsuno kenkuana kas ari.—Jer 22:28-30.
Iti maikalima a tawen ti pannakaidestiero ni Jehoiaquin, inrugi ni Ezequiel ti trabahona a panagipadto. (Eze 1:2) Agarup 32 a tawen kalpasanna, nalawag nga idi 580 K.K.P., ti suno ni Nabucodonosor a ni Evil-merodac (Awil-Marduk) linuk-atanna ni Jehoiaquin manipud pagbaludan ken naidaddaduma ti pannakatratona ngem iti amin a dadduma pay a kautibo nga ar-ari. Iti kasta, nakipangpanganen iti lamisaan ni Evil-merodac ken immawat iti inaldaw a sustento.—2Ar 25:27-30; Jer 52:31-34.
Adda dagiti nasarakan nga administratibo a dokumento ti Babilonia a nakailanadan dagiti rasion nga agpaay ken Jehoiaquin ken iti lima kadagiti annakna.