MIKIAS
[napaababa a porma ti Miguel wenno Mikaias].
1. Maysa a lalaki iti Efraim. Maisalungasing iti maikawalo kadagiti Sangapulo a Bilin (Ex 20:15), nangala ni Mikias iti 1,100 a kapisi a pirak manipud iti inana. Idi impudno ken insublina ida, kinuna ni inana: “Di bumurong a masapul a santipikarek ti pirak ken Jehova manipud iti imak maipaay iti anakko, tapno mangaramid iti kinitikitan a ladawan ken sinukog nga estatua; ket ita isublik kenka.” Idin nangipan ni inana iti 200 a kapisi a pirak iti agpampanday iti pirak, a nangaramid iti “maysa a kinitikitan a ladawan ken maysa a sinukog nga estatua” a naadda kalpasanna iti balay ni Mikias. Ni Mikias, nga addaan iti “balay ti didios,” nangaramid iti efod ken terafim, ket ti maysa kadagiti annakna inikkanna iti pannakabalin tapno agakem kas padi maipaay kenkuana. Nupay daytoy nga urnos ket pangidayaw kampay idi ken Jehova, naan-anay a di umiso dayta, ta sinalungasingna ti bilin a mangiparparit iti idolatria (Ex 20:4-6) ken linaksidna ti tabernakulo ni Jehova ken ti kinapadina. (Uk 17:1-6; De 12:1-14) Idi agangay, ni Mikias innalana iti pagtaenganna ni Jonatan, a putot ni Gersom nga anak ni Moises, ket tinangdananna daytoy nga agtutubo a Levita tapno agakem kas padina. (Uk 18:4, 30) Di umiso ti panagragsak ni Mikias mainaig iti daytoy a banag, ket kinuna: “Ita ammok a ni Jehova agaramidto kaniak iti naimbag.” (Uk 17:7-13) Ngem saan a nagtaud ni Jonatan iti kaputotan ni Aaron, ngarud saan pay ketdi a kualipikado nga agserbi kas padi, ket gapu iti dayta nadegdegan laeng ti biddut ni Mikias.—Nu 3:10.
Kadagidi nga aldaw, agbirbirok dagiti Danita iti teritoria a pagnaedanda, ket nangibaonda iti lima a managsimisim, nga idi agangay nakagtengda iti Efraim “agingga iti balay ni Mikias ket binusbosda ti rabii sadiay.” Idi addadan iti asideg ti balay ni Mikias, nailasinda ti timek ni Jonatan, naammuanda ti ar-aramidenna sadiay, ket kiniddawda kenkuana nga agimtuod iti Dios tapno maammuanda no agballigi ti gandatda. Imbaga kadakuada ti padi: “Mapankayo a sitatalna. Adda iti imatang ni Jehova ti dalanyo a papananyo.” (Uk 18:1-6) Simmaganad a sinimisimda ti Lais ket nagsublida, nga imbagada iti kakabsatda ti maipapan iti dayta, a kalpasanna dagiti lima a managsimisim ken 600 a Danita a lallaki a nabariksan maipaay iti pannakigubat nagturongda iti dayta a siudad. Iti dalanda, idi malabasanda ti balay ni Mikias, dagiti managsimisim imbagada iti kakabsatda ti maipapan kadagiti narelihiosuan nga aruatenna ket insingasingda a tagikuaenda dagita. Innala dagiti Danita dagitoy a banag ket inallukoyda pay ti Levita a nasaysayaat nga agserbi kas padi iti maysa a tribu ken pamilia iti Israel imbes nga iti maymaysa laeng a tao. Idin isu innalada, kasta met ti efod, ti terafim, ken ti kinitikitan a ladawan ket napanda.—Uk 18:7-21.
Di nagbayag kalpasan dayta, ni Mikias ken ti maysa a bunggoy dagiti lallaki kinamatda dagiti Danita. Apaman a nakamakamda ida ken nayimtuod kadakuada no apay a kimmamatda, kinuna ni Mikias: “Dagiti didiosko nga inaramidko innalayo, kasta met ti padi, ket pumanawkayo, ket ania pay ti adda kaniak?” Gapu iti daytoy, namakdaar dagiti annak ni Dan a kabilenda ti bunggoy ni Mikias no ituloyna ti sumurot kadagiti Danita ken itultuloyna ti agreklamo. Idi makitana nga adayo a napigpigsa dagiti Danita ngem iti bunggoyna, nagsubli ni Mikias iti pagtaenganna. (Uk 18:22-26) Kalpasan dayta, dagiti Danita kinabil ken pinuoranda ti Lais, ket imbangonda ti siudad ti Dan iti dayta a disso. Ni Jonatan ken ti annakna a lallaki nagbalinda a papadi kadagiti Danita, a “ti kinitikitan a ladawan ni Mikias, nga inaramidna, pinagtalinaedda a naipasdek maipaay iti bagbagida iti amin nga al-aldaw a panagtalinaed ti balay ti pudno a Dios [ti tabernakulo] idiay Silo.”—Uk 18:27-31.
2. Maysa a Levita iti Cohatita a pamilia ni Uzziel. Iti dayta a pamilia, ni Mikias ti pannakaulo ket ti kabsatna a ni Issia ti maikadua idi imbunong ni David dagiti Levitico nga annongen iti panagserbi.—1Cr 23:6, 12, 20; 24:24, 25.
3. Kaputotan ni Ari Saul; anak ni Merib-baal (Mefiboset) nga anak ni Jonatan. Naawagan met iti Mica.— 1Cr 8:33-35; 9:39-41; 2Sm 9:12.
4. Maysa a Rubenita nga anak ni Simei ken ama ni Reaias. Ti kaputotanna a ni Beerah ket panguluen iti tribu ni Ruben ken indestiero ni Tilgat-pilneser (Tiglat-pileser III) nga ari ti Asiria.—1Cr 5:1, 3-6; 2Ar 15:29.
5. Ama ni Abdon (Acbor). Naawagan met iti Mikaias, ti at-atiddog a porma ti naganna.—2Cr 34:20; 2Ar 22:12.
6. Maysa a Levita ken kaputotan ni Asaf. (Ne 11:15, 17) Naawagan met iti Mica ken Mikaias.—1Cr 9:15; Ne 11:22; 12:35.
7. Mannurat iti libro ti Biblia a napanaganan iti naganna ken maysa a mammadto ni Jehova bayat ti panagturay da Jotam, Acaz, ken Ezekias nga ar-ari ti Juda (777-717 K.K.P.). Ni Mikias ket kapanawenan da mammadto Oseas ken Isaias. Saan a masinunuo ti apag-isu a kapaut ti trabahona a panagipadto. Mabalbalin a nagpatingga ti panagipadtona idi agngudo ti panagturay ni Ezekias, idi malpas ti pannakaputar ti libro ti mammadto.—Mik 1:1; Os 1:1; Isa 1:1.
Ni Mikias ket tubo iti purok ti Moreset, iti abagatan a laud ti Jerusalem. (Jer 26:18) Yantangay agtataeng ti mammadto iti nadam-eg a daga ti Sefela, pagaammona unay ti biag iti away, a napaltiingan nga agadaw sadiay kadagiti napnuan kaipapanan nga ilustrasion. (Mik 2:12; 4:12, 13; 7:1, 4, 14) Nagipadto ni Mikias bayat dagiti nariribuk unay a tiempo idi a nagraira iti Israel ken Juda ti ulbod a panagdaydayaw ken kinarinuker iti moral, kasta met idi nangyussuat ni Ari Ezekias kadagiti narelihiosuan a reporma. (2Ar 15:32–20:21; 2Cr 27-33) Adda naimbag a rason no apay a “ti sao ni Jehova a dimteng ken Mikias” ket namakdaar a ti Dios pagbalinenna ti Samaria “a bunton dagiti rebba iti tay-ak,” ken naipadto a “maaradonto ti Sion a kas maysa a talon laeng, ket ti mismo a Jerusalem agbalinto a bumbunton laeng dagiti rebba.” (Mik 1:1, 6; 3:12) Nupay ti pannakapagwalangwalang ti Juda ken Jerusalem idi 607 K.K.P. napasamak adu a tawen kalpasan ti kaaldawan ni Mikias, nalabit nagtultuloy a nagbiag tapno makitana a mapasamak ti naipadto a pannakadadael ti Samaria idi 740 K.K.P.—2Ar 25:1-21; 17:5, 6.