RABSAQUE
[manipud Akkadiano, nalabit kaipapananna ti “Panguluen nga Agaw-awit iti Kopa”].
Ti titulo ti maysa a kangrunaan nga Asirio nga opisial. (2Ar 18:17) Kastoy ti mabasa iti maysa a kitikit ni Ari Tiglat-Pileser III ti Asiria, a masarakan iti maysa a patakder: “Imbaonko idiay Tiro ti maysa nga opisialko, ti rabsaq.” Kasta met nga iti maysa a kitikit ni Ari Asurbanipal, kastoy ti nailanad iti maysa a tapi iti British Museum: “Imbilinko a mainayon ti opisial a rabsaq iti sigud a (pakibakal a) puersak (idiay Egipto).”—Ancient Near Eastern Texts, inurnos ni J. Pritchard, 1974, p. 282, 296.
Bayat a ni Ari Senaquerib ti Asiria laklakubenna ti sarikedked ti Juda idiay Laquis, nangibaon iti nabileg a puersa militar a mapan idiay Jerusalem nga indauluan ti Tartan a panguluen a komandante, agraman ti dua a sabali pay a nangato nga opisial, ti Rabsaris ken ti Rabsaque. (2Ar 18:17; ti intero a salaysay agparang met iti Isa kap 36, 37.) Kadagitoy tallo a natatan-ok nga Asirio nga opisial, ti Rabsaque ti kangrunaan a pannakangiwat iti panangpasuko ken Ari Ezekias. (2Ar 18:19-25) Nagtakder dagitoy a tallo nga opisial iti abay ti kalasugan ti makinngato a ban-aw. Daytoy a Rabsaque, a saan a naipalgak ti personal a naganna, ket nalaing nga agsao iti Hebreo kasta met iti Sirio. Hebreo a pagsasao ti inusarna idi nagpukkaw ken Ari Ezekias, ngem tallo kadagiti opisial ni Ezekias ti rimmuar a sumabet kenkuana. Ngem kiniddaw dagiti opisial ni Ari Ezekias nga agsao kadakuada ti Rabsaque iti Sirio imbes nga iti Hebreo gapu ta dumdumngeg dagiti ordinario nga umili nga adda iti pader. (2Ar 18:26, 27) Ngem dayta a kasasaad ket umataday iti panggep ti Rabsaque kas maysa a propagandista. Kayatna idi a mangngeg dagiti umili tapno kumapuy ti pakinakemda. Bayat a nangisawang ti Rabsaque iti mamagaligaget a sasao, ulbod a karkari ken allilaw, panangumsi, ken pananguyaw ken Jehova, impigpigsana pay ti panagsaona iti Hebreo, a kinumbinsirna dagiti umili a liputanda ni Ari Ezekias babaen ti isusukoda iti buyot ti Asiria. (2Ar 18:28-35) Nupay kasta, nagtalinaed a nasungdo ken Ezekias dagiti umili ti Jerusalem.—2Ar 18:36.
Ti makaparurod a sasao ti Rabsaque ket indatag ni Ezekias ken Jehova iti kararag, ket maysa a bunggoy ti naibaon ken mammadto Isaias tapno ammuenda ti sungbat ni Jehova. (2Ar 18:37; 19:1-7) Kabayatanna, pimmanaw a dagus ti Rabsaque idi nangngegna a pimmanaw ti ari ti Asiria manipud Laquis ken makiruprupak idiay Libna. Kas panangitultuloy ni Senaquerib iti propagandana maibusor ken Ezekias, nangibaon kadagiti mensahero a mapan idiay Jerusalem nga adda awitda a sursurat a naglaon iti kanayonan a panangrurod ken pangta tapno pasukuenda ni Ezekias. (2Ar 19:8-13) Impan ni Ari Ezekias dagiti surat iti templo ti Jerusalem ket inukradna dagita iti sanguanan ni Jehova buyogen ti napinget a kararagna nga agdawdawat iti tulong. (2Ar 19:14-19) Impaay ni Jehova ti sungbatna babaen ken mammadto Isaias a “saanto nga umay [ti ari ti Asiria] iti daytoy a siudad wenno uray mangibiat iti pana sadiay wenno uray sumango iti dayta babaen iti kalasag wenno uray mangibangon iti baluarte a panglakub maibusor iti dayta. Iti dalan nga immayanna, agsublinto, ket iti daytoy a siudad saanto nga umay, kuna ni Jehova.” (2Ar 19:32, 33) Iti dayta a rabii, ti anghel ni Jehova pinapatayna ti 185,000 a soldado ti Asiria. Gapu iti daytoy di ninamnama a nakaro a pannakaabak, nagsanud ni Senaquerib nga ari ti Asiria, ket nagsubli idiay Nineve a kabesera ti Asiria, a sadiay a napapatay idi agangay. (2Ar 19:35-37) Agsipud ta tinabbaawan ken rinurodna ti sibibiag a Dios a ni Jehova, awan nagmamaayan dagiti panagregget ti Rabsaque.