RAGADI

Pagputed a rimienta nga addaan iti babassit a ngipngipen nga agserbi kas tademna, ken adda maysa wenno dua a putanna. Maymaysa laeng a direksion ti kabaelan a kanen dagiti nagkauna a ragadi; adda dagiti nadisenio a mangan no maguyod, idinto ta adda met dagiti mangan no maiduron. Dagiti ragadi ti Egipto ket kadawyan a naaramid iti bronse ken addaan nakairig a ngipngipen a tumurong iti putan. Mangan ti kasta a ragadi no guyoden ti tao a mangus-usar iti dayta. Ti tadem ket mabalin a naisulbong iti putan wenno naigalut iti dayta babaen iti lalat. Us-usaren idi dagiti Asirio ti ragadi a dua ti putanna ken landok ti tademna. Ragadi ti inaramat dagiti Hebreo nga allawagi iti panagputedda iti kayo, ket dagiti kanteroda nagusarda iti ragadi a pangguped iti bato.​—Isa 10:15; 1Ar 7:9.

Dagiti kautibo nga Ammonita ket pinagbalin ni David kas trabahador nga agragragadi iti batbato. (2Sm 12:29-31) Dagiti rimientada ramanenna ti “wasay,” wenno, iti literal, “ragadi ti bato,” sigun iti Masoretiko a teksto iti 1 Cronicas 20:3. Iti sumagmamano a kaso, agparang a naaramat a pagguped iti bato dagiti ragadi a gambang ti tademda ken bato ti ngipenda. Ngem no dadduma, ti ragadi a gambang wenno bronse ti tademna ket maikkan iti nakersang a banag a kas iti esmeril a pulbos tapno nalaklaka a maguped ti bato.

Adda dagiti gundaway a nakaro unay ti pannakaidadanes dagiti matalek a saksi ni Jehova sakbay ti panawen Kristiano ta napapatay ti sumagmamano kadakuada babaen ti ‘pannakaragaragadi.’ (Heb 11:37, 38) Maikunkuna a ti nadangkes a ni Ari Manases ket impapatayna ni Isaias iti kasta a nakaut-ut-ot a pamay-an, nupay saan a dakamaten dayta ti Kasuratan.