TRUMPETA
Maysa nga instrumento a puyoten, nga addaan iti bokilia, atiddog a metal a tubo, ken sukog-imbudo a murdong.
Idiay let-ang, sakbay ti damo nga iyaakar ti Israel iti pakarso, ni Jehova binilinna ni Moises a mangaramid “iti dua a trumpeta a pirak . . . nga aramid a pinitpit.” (Nu 10:2) Nupay awan ti naited a kanayonan a panangdeskribir kadagitoy a pagtokar, nailadawan dagiti trumpeta kadagiti sinsilio nga inar-aramatda idi tiempo dagiti Macabeo ken iti maysa a timmambukor a kitikit iti Arko ni Tito dagita ket agarup 45 agingga iti 90 cm (1.5 agingga iti 3 pie) ti kaatiddogda, immatiddog ken kasla trompa ti murdongda. Kinuna ni Josephus a ti inaramid ni Moises ket maysa a kita ti clarion nga addaan “akikid a tubo, naluklukmeg bassit ngem iti plauta, addaan iti bokilia nga umdas ti kalawana a pagdalanan ti maipuyot nga angin ken addaan murdong a sukog-trompa a kas iti murdong dagiti trumpeta.” (Jewish Antiquities, III, 291 [xii, 6]) Iti inagurasion ti templo ni Solomon, napaguni ti 120 a trumpeta.—2Cr 5:12.
Adda nadeskribir a tallo a pagilasinan, a nakaaramatan ti dua a pamay-an ti panangpaguni: (1) No dua a trumpeta ti mapuyot, maayaban ti intero a gimong ti Israel a mapan iti tolda ti gimong; (2) No maysa a trumpeta ti mapuyot maayaban laeng dagiti panguluen a mangidadaulo iti rinibu; ken (3) No ti panangpuyot ket agbaliwbaliw ti unina pagilasinan dayta a rakrakenda ti pakarso.—Nu 10:3-7.
Imbilin met ni Jehova a no tiempo ti gubat, rumbeng a mangpaguni dagiti trumpeta iti “awag ti gubat.” (Nu 10:9) Dagiti padi a kumuyog iti buyot ti mangaramiden iti daytoy. (Nu 31:6) Idi inkagumaan ni Abias ti Juda a lapdan ti panagginnubatda ken Jeroboam ti Israel, tinukoyna dagiti “trumpeta a pangpaguni iti alarma ti bakal” kas pammatalged manipud iti Dios nga agballigi ti Juda iti gubat. Idi sisusubeg nga intultuloy ni Jeroboam ti irarautna, dagiti buyotna ket inabak ti maysa a buyot ti Juda a napabileg iti kasta unay gapu iti ‘sipipigsa a panangpaguni ti papadi kadagiti trumpeta.’—2Cr 13:12-15.
Nairaman dagiti trumpeta kadagiti instrumento iti musika idiay templo. (2Cr 5:11-13) Ti papadi nga annak ni Aaron ti nagserbi kas tumutrumpeta. (Nu 10:8; 2Cr 29:26; Esd 3:10; Ne 12:40, 41) Kadagiti salaysay a nangdakamat iti trumpeta (Heb., chatso·tserahʹ) ngem saan a naibaga a silalawag a ti papadi ti mangpuypuyot, tuktukoyen dagita ti maysa a pasamak a napateg iti nasion a mainanama ti kaadda ti papadi. Nainkalintegan ngarud nga ipapan nga isuda dagidiay mangpuypuyot kadagiti trumpeta. (2Cr 15:14; 20:28; 23:13; idiligyo ti 1Cr 15:24 iti ber 28.) Nupay kasta, posible a nadumaduma dagiti trumpeta, ket mabalin a ti makinkukua iti sumagmamano kadagitoy ket saan a papadi.
Imbaga ni Jesus kadagiti dumdumngeg kenkuana a saanda a “puyoten ti maysa a trumpeta” (Gr., sal·piʹzo, nainaig iti salʹpigx, kaipapananna ti “trumpeta”) a pangawisda iti atension iti panangtedda iti parabur kas panangtuladda kadagiti managinsisingpet. (Mt 6:2) Kadawyanna a maikunkuna a ti nadakamat a panangpuyot iti trumpeta ket piguratibo, a mamakpakdaar ni Jesus iti napasindayag a panangted kadagiti sagut ti asi.