Kinatalged—Sadinot’ Pakasarakanna?
DUA nga agtutubo ti makapungtot, awan panginanamaanda—ken awan panggedanda. Sigun iti Time magasin, “nangisilpoda ti hose iti tambutso, ket inturongda iti pagianan ti pasahero ti lugan ket sinelselanda ti ragas-ragas ti lupot dagiti giwang.” Ti surat ti panagbekkelda ti nakabutbuteng: “Ania pay la ti nabati a pagbiaganmi ita [yantangay] awan metten ti trabaho agpaay iti tunggal maysa?”
Dagiti damag kas itoy ipamatmatna ti kasta unay kangato ti pannakaup-upay a marikrikna dagiti tattao itattan. Amintayo, iti nadumaduma a pamay-an, ti saksaktan ti implasion, kinaawan-panggedan ken kadagiti panangpadagsen ti agpangpangato a buis. Para kadagiti dadduma a pamilia kinaipapanan daytoy ti panagsapul ti panggedan ti asawa a babai ken uray pay dadduma nga annak. Para kadagiti dadduma kinaipapananna ti bigla a panagbalbaliw iti pampannanganda, panaglinglingay ken iti balay. Uray ti kuarta idiay banko saanen a garantia ti kinatalged gaput’ makaipababa nga epekto ti implasion. Umiso ti panangipadto ti Biblia kadagitoy a “panawen a napeggad a narigat a pakibagayan.”—2 Timoteo 3:1-5.
Uray met dagiti baknang apektadoda kadagiti kinakirang gaput’ implasion. (Apocalipsis 6:6) Tapno makaaramidda ti “panglapped” iti implasion, dadduma ikabilda dagiti kuartada kadagiti aksiones, iti dagdaga wenno balay, kuarta iti sabali a daga wenno kadagiti alahas. Ngem uray kadagiti kasisiriban a kapitalista ti nakemmegda iti bigla ken di ninamnama a panagbalbaliw. Kas pangarigan, lagipenyo idi ti presio ti balitok iti sumagmamano laeng nga aldaw nagsuek manipud kangato a $875/oz. ingganat’ kurang pay a $650, ken kalpasanna agingga pay iti $300 (E.U.). Gapuna dagiti kapitalista mapilpilitanda nga agsipsiput ken agnernerbiosda kadagiti nagipuonanda. Ipalagipna kadatayo ti sasao ti Biblia idiay Eclesiastes 5:12: “Ti pannakabsog ti baknang dinanto palubosan a maturog.”
“Dida Ammo ti Ruaranda”
Ngem dagiti ekonomista, mairuarda aya dagiti tattao manipud itoy a kinagulo? Kasanoda ngay yantangay uray isuda met adut’ dida pagkikinnaawatan? Dagiti agkaarruba a nasion a Britania ken Francia, kas pangarigan, agpadpada a sinurotda ti pammagbaga dagiti kangatuan nga ekonomistada. Kaskasdi dagitoy dua a nasnasion ti nangsurot nga interamente ti naggiddiat a pagalagadan ti ekonomia. Pinadpadas ti Britania a maipababa ti implasion babaen ti panangmedmed ti panaggasto ti gobierno ken impalubosna ti nangangato a gatad ti interes. Ngem ti Francia inrisgona ti panangipangato ti implasion ‘babaen ti panangilukatna kadagiti nasional a bankona’ ken naggasto ti adu a kuarta tapno mangpataud kadagiti panggedan. Iti panagkumentona iti daytoy nga anomalia, kuna ti Time magasin, “Dagiti dua a pilosopia ti saanda unay nga aginnaddayo wenno, iti adu a mata, ti gundawayda nga agballigi ti agkaaspingda.”
Apagpag-isu ti panangipadto ti Biblia nga addanto “panagdanag dagiti nasnasion, a dida ammo ti ruaranda.” (Lucas 21:25) Ngarud no uray pay dagiti papangulo ti lubong mismo mariribukanda kadagiti ay-ay ti panagbiag iti lubong, aniat’ tsansa ti gagangay a tao, kas kadakayo, tapno makalasat? Adda kadi aniaman a mapagtalkan a gubuayan ti pammagbaga? Addada kadi nasin-aw wenno napigsa a pagpuonan wenno pagurnongan a makaigarantia ti natalged a masanguanan?