Panangmatmat ti “Pagilasinan” a Buyogen ti Pannakaawat
“Ket isu idi adda nga agtugtugaw iti rabaw ti Bantay dagiti Olibo, dagiti adalan immasidegda kenkuana nga is-isuda, a kunkunada: ‘Ibagam kadakami, Kaanonto ti pannakaaramid dagitoy, ket anianto ti pagilasinan ti kaaddam ken ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag?’”—MATEO 24:3.
1. Apay a dagiti makapakintayeg ti lubong a paspasamak nanipud 1914 ket saanda a por disgrasia, ket aniat’ insaludsod dagiti apostoles ni Jesus kenkuana?
DAGITI makapakintayeg iti lubong a pasamak nanipud Gubat Sangalubongan I idi 1914-18 ti saanda laeng a por disgrasia. Dagitat’ naipadto 19 a siglo ti napalabasen babaen ken Jesu-Kristo. Imbagana kadagiti 12 nga ad-adalanna maipapan kadagiti adu a makapakellaat a bambanag nga umay, ket gapu iti dayta a rason insaludsodda kenkuana: “Ibagam kadakami, Kaanonto ti pannakaaramid dagitoy, ket anianto ti pagilasinan ti kaaddam ken ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag?”—Mateo 24:3.
2. Apay a kayat a maammuan dagiti apostoles ti ad-adda pay ngem no aniat’ mapasamak sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem idi 70 K.P.?
2 Kayat a maammuan dagidiay nga apostoles ti ad-adu pay ngem iti mapasamak iti nagbaetan dayta a tiempo ken ti panungpalan ti Jerusalem. Saan a nagsubli ni Jesus a makita wenno di makita iti dayta a makadidigra nga okasion. Ket ti sistema dagiti bambanag nga adda idin nanipud pay idi Layus ti nagpatingga iti pannakadadael ti Jerusalem idi 70 K.P. Ti kinaagpaysuanna, “ti pagilasinan iti [di makita] a kaadda [ni Jesus] ken ti panungpalan toy sistema ti bambanag” ti naikeddeng nga agparang nabayagen kalpasan iti naindagaan a panagbiag dagiti apostolesna.
3. (a) Aniat’ mangipakita a “daytoy naimbag a damag ti pagarian” ket saan a nga ikaskasaba dagiti relihion ti Kakristianuan bayat ti apostasia kalpasan ti panawen dagiti apostol? (b) Mapaayto aya ti Pagarian ti Dios no mapaay ti Naciones Unidas?
3 Babaen kadagiti naimpadtuan a pangngarig maipapan iti Pagarian ti Dios, imbaga ni Jesus kadagiti apostolesna maipapan iti narelihiusuan nga iyaalsa a mapasamakto kalpasan ti panagsublina idiay langit ken ti ipapatayda. Kabayatan amin dayta a tiempo iti apostasia, addanto aya aniaman a sangalubongan a panangaskasaba iti “daytoy naimbag a damag ti pagarian”? (Mateo 24:14) Kinapudnona saan a babaen kadagiti relihion ti Kakristianuan, ta agingga iti naladaw pay a Disiembre 1918 ti Federal Council of Churches of Christ in America intandudoda daydi naiplano a Liga de Naciones kas “ti napolitikaan nga ebkas ti Pagarian ti Dios ditoy daga.” Agpapan pay dayta narelihiusuan a pananganamong, nupay kasta, napaay ti Liga idi bimtak ti Gubat Sangalubongan II idi 1939. Ngem iti dayta a pannakapaayna, napaay met aya ti pudno a Pagarian ti Dios? Saan! Saan met a mapaay inton ti kasuno ti Liga, ti Naciones Unidas ti mapaay iti mabiiten. Imbes ketdi, dayta nasantuan a Pagarian ti mangdadaelto iti Naciones Unidas, numan pay kasano kaadu dagiti nailangitan nga angheles a kasapulan a mangaramid iti daytoy!
4. Apay a ti trabaho a panangikasaba ti pagarian ket paset ti “pagilasinan”?
4 Amin dagitoy a napalabas a paspasamak ti mangtulong a mamagbalin a posible ti nalawlawag a pannakaawat iti daytoy napateg a banag: Kas sungbat iti panagkalikagumda iti maysa a “pagilasinan” imbaga ni Jesus kadagiti paspasurotna: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti amin a mapagnaedan a daga kas maysa a pammaneknek kadagiti isuamin a nasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.” (Mateo 24:14) Daytoy ti mangipamatmat a ti kasta a sangalubongan a panangikaskasaba ti pagarian ket agbalinto a paset iti napagkaykaysa a “pagilasinan” a mangtandanto “ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag.” Daytanto met ti makitkita a pammaneknek iti makita a “kaadda” ni Jesu-Kristo. Ti wagas a panangibinsabinsa ni Jesus iti panagsasagadsad dagiti pasamak sakbay iti padtona maipapan iti trabaho a panangikaskasaba iti Pagarian ti napateg unay. Kunana iti pasetna:
5. Aniada dagiti sumagmamano a paset ti “pagilasinan” a dimakamat ni Jesus sakbay nga impadtona ti sangalubongan a panangaskasaba ti Pagarian?
5 “Ket makangngegkayto kadagiti gubgubat ken damdamag ti gubgubat; kitaenyo ta dikay aglagaw. Ta masapul a maaramid dagitoy, ngem saan pay nga isu ti panungpalan. Ta tumakderto ti nasion a bumusor iti sabali a nasion ken ti pagarian a bumusor iti sabali a pagarian, ket addanto bisbisin ken ginggined iti nadumaduma a disso. . . . Ket agsipud ta agadunto ti kinadakes ti ayat dagiti adu lumamiisto. Ngem ti agtalinaed agingga iti panungpalan maisalakanto.”—Mateo 24:6-13.
6. Apay a dagiti ramramit ti “pagilasinan” ket saan a katuloyan laeng dagiti napalabasen a padron dagiti bambanag?
6 Pudno, addada met idi gubat, bisbisin ken ginggined, ken angol kadagiti siglo iti Kadawyan a Panawentayo agingga iti 1914. (Lucas 21:11) Nupay kasta, awan a pulos iti aniaman a pakaidiligan ti adda a napasamak nanipud panagpatingga ti Panawen Gentil iti dayta di maliplipatan a tawen. Ti internasional a kinagulo a nakakelkellaat a napasamak idi kalgaw ti 1914 ti dimmakkel inggana iti maysa a namilitaran a panagdadangadang a sadiay 28 a nasnasion ti nagangay nakipaset iti kamaudiananna. Nairaman iti dayta natauan a pannakariribuk immay met dagiti natural a ginggined. Addada met kinakirang ti taraon wenno bisbisin, ket iti maudi a tawen dayta a gubat sangalubongan immay met ti kasla mannanakaw nga angol a maaw-awagan trangkaso Español a nangkettel ti biag ti nasurok a 20,000,000 a tattao. Amin daytoy ket saan a maysa a katuloyan laeng dagiti napalabasen a mapaspasamak a padron dagiti bambanag. Isu ketdi ti pangrugian ti maysa a serie dagiti pasamak a mangbukel ti maysa a “pagilasinan” a daytoy a sistema dagiti bambanag ket addan iti naipadto a “panawen ti panungpalanna.” (Daniel 12:4) Ti maudi a libro ti Biblia—Ti Apocalipsis, wenno Paltiing—ti mamatalged iti daytoy.
7. Apay a nailanad ti libro nga Apocalipsis, ket aniat’ kaipapanan dagiti adu a bambanag a “naidatag [sadiay] . . . kadagiti pagilasinan”?
7 Ni apostol Juan, nga immawat ti paltiing, ti nabilin a mangisurat iti dayta a maipaay iti naisangsangayan a panggep. Ania a panggep? Daytoy: “Tapno ipakaammo kadagiti ad-adipen [ti Dios] dagiti bambanag isuda a maaramidto iti mabiit.” Ket idiay pagpatinggaan ti Apocalipsis kuna ni Apotayo a Jesu-Kristo: “Wen; siak umayak a dagus.” Iti dayta, simmungbat ni Juan: “Amen! Umayka, Apo Jesus.” Ngarud adu kadagiti bambanag a “naidatag . . . kadagiti pagilasinan” ti, iti panagparangda iti historia ipamatmatda nga agbibiagtayon iti panawen ti panungpalan daytoy a sistema dagiti bambanag. (Apocalipsis 1:1; 22:20) Wen, makatulongda kadatayo a mangkita nga addaan pannakaawat iti nagkaykaysa a “pagilasinan.”
8. Asino ti nagsakay iti “puraw a kabayo,” ken kaano nga isut’ inautorisaran ti Dios a manggubat kadagiti kabusorna?
8 Idiay Apocalipsis kapitulo 6 nagparang ti salaysay iti adda a makunkuna a panagsakay “dagiti uppat a nakakabayo iti Apocalipsis.” Umuna a nagparang isu ti nakasakay iti “maysa a kabayo a puraw,” ti naipadayagen a Jesu-Kristo, a napan makigubat maibusor kadagiti kabusorna. Isut’ inautorisaran ti Dios a mangaramid iti daytoy iti panungpalan ti Panawen Gentil, inton dagiti kabkabusor ni Jesus idiay langit ken ditoy daga nagpasakopda koman iti panagturayna.—Salmo 2:1-12.
9. Aniat’ iladladawan ti nakasakay (a) ti “nalabaga” a kabayo? (b) ti “nangisit a kabayo”? (c) ti “nabessag a kabayo”?
9 Ti nakasakay iti maikadua a kabayo a “nalabaga” nga inladawanna ti internasional a gubat, a maysa a namilitaran nga igam, “maysa a dakkel a kampilan,” ti naited kenkuana. Iti maikatlo a panagsakay, “maysa a kabayo a nangisit,” ti nagsakay iladladawanna ti bisin. Kasano nga ammotayo daytoy? Agsipud ta isut’ agaw-awit iti maysa a pagtimbangan iti imana a pangrukod kadagiti kangrunaan nga abasto ti taraon iti nangato unay a presioda. Ti maikapat a kabayo, iti maysa a masaksakit a “kabayo a nabessag,” iladladawanna ti angol, ta kuna ti salaysay: “Ket daydi adda a nagsakay kenkuana managan iti Patay. Ket ti Hades [ti tanem] sumursurot kenkuana.” Pudno, daytoy maikapat a nagsakay ti naikkan autoridad a “agpapatay babaen ti kampilan” ti gubat “ken ti bisin . . . ken kadagiti narungsot nga animal ditoy daga. Nakadkadlaw, met, isu met ti naautorisaran a mangaramid kadagiti biktima a maipaay iti kanen (Hades) babaen iti makapapatay nga angol.”—Apocalipsis 6:1-8.
10. Aniat’ mapasamak kalpasan a maluktan dagiti maikalima ken maikanem a selio, ket aniat’ aminento dagiti agnanaed ti daga?
10 Kalpasan ti pannakakita ni apostol Juan kadagitoy a sirmata ti paspaset a mangtanda “ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag,” nakitana ti pannakalukat dagiti maikalima ken maikanem a selio iti naimpadtuan a lukot ti libro. Iti dayta a punto, nakitana ti maysa a nakabutbuteng a sirmata dagiti natural a pasamak, a nangrugi babaen ti “dakkel a ginggined.” Kamaudiananna, napilitan a nangamin dagiti agnanaed iti daga: “A dimtengen ti dakkel nga aldaw ti pungtotda [ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo].” Ti panagserra dayta a simboliko nga aldaw ti pungtot ti mangipamatmat a ti panungpalan dagiti manangsuportar iti daytoy a lubong immayen kamaudiananna.—Apocalipsis 6:9-17.
Panangurnong Kadagidiay Naanamongan iti Pannakaisalakan
11. Ania nga ilustrasion ti inusar ni Jesus a mangipakita ti kinasigurado ti impadtona maipapan ti “kaaddana” ken “ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag”?
11 Iti panangtedna ti “pagilasinan” iti “kaaddana ken ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag,” kuna ni Jesus: “Ita iti kayo ti higos ti pagsursuruanyo ti pangngarigna: Inton ti sangana gumanusen ket patubuenna dagiti bulbulong ammoyo a ti tikag asidegen. Kastakayo met inton makitayo amin dagitoy, ammuenyo nga isu asidegen kadagiti ruangan. Pudno kunak kadakayo a dinto pay lumabas daytoy a kaputotan maaramidton amin dagitoy a banag. Ti langit ken daga mapukawdanto ngem dagiti saok didanto bumurong.”—Mateo 24:32-35.
12, 13. (a) Aniat’ iladladawan ti nasional a didigra dagiti Judio idi 70 K.P.? (b) Dayta a didigra ket maysa a naimpadtuan a ladawan ti ania? (c) Gapuna, aniat’ intuloy nga impadto ni Jesus maipapan ti iyaayna?
12 Idi a dagiti Romano dinadaelda ti Jerusalem ken ti templona idi 70 K.P. kas impadto ni Jesus, daytoy nakaam-amak a rigat kadagiti Judio ket dida impaawat nga isut’ immayen iti maikadua a daras ken nangrugin ti di makita a kaaddana. (Mateo 24:15-21) Yantangay us-usaren ti Biblia ti Jerusalem idi ugma kas maysa a tipo, dayta makapakellaat a didigra ti 70 K.P. ket kinaagpaysuanna maysa laeng a naimpadtuan a tipo wenno mangiladawan. Inladawan dayta iti bassit a pamay-an no aniat’ mapasamak iti sangalubongan kalpasan ti panagpatinggan ti Panawen Gentil idi 1914 ket ngarud kalpasan nga aktual a nangrugin ni Jesu-Kristo iti di makita a kaaddana. Isut’ gapuna a kuna pay ni Jesus:
13 “Ket maigiddatonto iti kalpasan ti rigat kadagita nga aldaw a ti init agsipngetto, ket ti bulan dinto aglawag, ket dagiti bitbituen matnagdanto manipud langit, ket dagiti pannakabalin dagiti langlangit mapakintayegdanto. Ket iti kasta agparangto ti pagilasinan ti Anak ti tao iti langit, ket agdung-awto dagiti amin a tribo ti daga, ket makitadanto ti Anak ti tao nga umay iti rabaw ti ulep ti langit nga adda pannakabalin ken dakkel a gloriana. Ket ibaonnanto dagiti anghelna a buyogen ti napigsa nga uni ti trompeta, ket urnongendanto dagiti pinilina kadagiti uppat nga angin, manipud iti maysa nga ungto ti langit agingga iti bangir.”—Mateo 24:29-31.
14. Ania a tulag ken daton ti tuktukoyenna idiay Salmo 50:5?
14 Ti naipadto a pannakaurnong dagidiay a “pinilina” bayat ti panungpalan daytoy a sistema dagiti bambanag ket kaitungpalan ti bilin ti Dios: “Urnongenyo dagiti sasantosko a maitipon kaniak, dagiti nakitulag kaniak gapu iti panagdaton.” (Salmo 50:5) Yantangay inawagan dayta ni Jehova a “ti tulagko,” daytat’ saan a mabalin nga isu ti dedikasion nga aramiden ti maysa nga indibidual iti Dios apaman nga isut’ agbalin a Kristiano ken mapatibkerna dayta babaen iti panangidaton iti bagina. Saan, daytoy a tulag a naaramid iti nagbaetan ni Jehova ken dagiti “sasantona” ket isut’ kari ti Dios a “baro a tulag” iti balay ti naespirituan nga Israel. Ti daton nga isut’ nakaibatayan dayta baro a tulag ket isu ti daton a subbot “ti Anak ti tao,” nga isu ni Jesu Kristo.—Jeremias 31:31-34; Mateo 24:30.
15. Asino dagiti “sasanto,” ket agserserbida ita kas ania iti lubong?
15 Dagiti “sasanto” a naiyeg iti dayta a baro a tulag naaramidda a naespirituan nga Israelitas. (Lucas 22:19, 20) Inawagan ti Dios ti pannakaurnong a maaramid tapno mabalinna a sukimaten dagidiay a naurnong, nga anamongan dagiti nasungdo ken laksiden dagidiay di agbibiag a maitunos iti panagkunada a pasetda iti tulagna, ti baro a tulag. (Salmo 50:16) Nanipud pay Gubat Sangalubongan I, ti pammaneknek a ta ti Kakristianuan nga agkunkuna nga adda iti dayta baro a tulag, ket saan a napaneknekan a makaay-ayo ken Jehova a Dios. Maisupadi la unay isu ti bassit a natda dagiti pudpudno a dedikado, nabautisaran nga ad-adalan ti Manangibabaet ti baro a tulag, ni Jesu-Kristo. Pinaneknekanda nga isuda dagiti naespirituan nga Israelitas. Dagitoy a nasungdo a manangsalimetmet ti baro a tulag ket isuda dagiti “pinilina” nga inurnong ti Anak ti tao kenkuana babaen kadagiti anghelesna. Tungtungpalenda dagiti obligasion ti baro a tulag, “ti tulagko,” kas panangawag ti Dios iti dayta. Gapu kadagiti ar-aramidda a panangsuportar iti Pagarian ti Dios babaen ken Jesu-Kristo, nagbalinda a maysa a ‘pagilasinan’ iti intero a lubong.—Isaias 8:18; Hebreo 2:13, 14.
16. (a) Kaano nga adda idi ti naespirituan a panagriing nga agpaay kadagiti natda ti “sasanto”? (b) Iti pangngarig dagiti sangapulo a babbalasang, asino ti Nobio, ken asino ti mangbukel ti simboliko a nobiana?
16 Para iti dayta a natda “dagiti sasanto,” masapul a maadda ti naespirituan a panagriing bayat dagiti umuna a paset “ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag.” Daytoy isut’ naisalsalumina a paset ti “pagilasinan” nga impadto ni Jesus iti naindaklan a padtona. Agpaay kadagiti natda, ti panawen dayta a panagriing ket maysa a naindaklan a rag-o, maysa a rag-o nga umas-asping kadagiti lima a nasirib wenno natakneng a babbalasang a nariing gapu iti panagpukkaw iti tengnga ti rabii: “Adtoy ti nobio! Rummuarkayo a sumabet kenkuana.” (Mateo 25:1-6) Dayta naragsak a panagriing ti napasamak idi primavera ti 1919, idi a rinugian ti napulotan a natda ti makaungar manipud kadagiti epekto ti sangalubongan a pannakaidadanes ken panangsinga a napasaranda bayat dagiti nasipnget a panawen ti Gubat Sangalubongan I. Ti Nobio iti pangngarig dagiti sangapulo a babbalasang, siempre, isu ni Jesu-Kristo, ket ti simboliko a nobiana isu ti nasungdo a kongregasion dagiti 144,000 a kamkameng a maitimpuyogto kenkuana idiay nailangitan a Pagarian. (Apocalipsis 14:1-4) Ti kronolohia ti Biblia ken dagiti moderno a katupagna ipamatmatna a ti Nobio nga Ari immay iti naespirituan a templo idi primavera ti 1918. Kalpasanna rinugianna a pinagungar manipud ken patay dagiti matalek a kamkameng ti naespirituan a nobia ket inkaykaysana ida kenkuana iti nailangitan a Pagarian. Kas ebkas ti natda ti nobia, nga inladawan dagiti masirib a babbalasang, kuna ti Apocalipsis 19:7: “Agragrag-okayo ket agvivakayo, ken agdaydayawto kenkuana ta dimtengen ti panagboda ti Kordero ken ti asawaenna nakasaganan.”
17. (a) Apay a ti klase ‘manakem a balasang’ makapagragsakdan? (b) Dagiti manakem a babbalasang ti nangitugot iti ania, ket gapu itoy maaramidda ti ania?
17 Wen, ti tiempo ti naespirituan a panagriing ti klase ‘manakem a balasang’ ken ti pannakaawatda iti kaipapanan ti “pagilasinan” a nangrugi a nagparang idi 1914 ket okasion a maipaay iti naindaklan a panagragragsak. Iti dayta maiyaplikar kadakuada dagiti sasao a: “Naragsak dagidiay naawis iti pangrabii a pagbodaan ti Kordero.” (Apocalipsis 19:9) Iti pangngarig ni Jesus, dagiti lima a manakem a babbalasang ti nangitugot iti reserba nga abasto ti makaited lawag a lana tapno mabalindanto a sindian manen dagiti pagsilawanda ket iti kasta makikadua iti naragsak a prosesion ti boda nga addaan kadagiti nagangatan a pagsilawan. Idi a dimtengen ti Nobio, “dagiti babbalasang a nakasagana simrekda a kimmuyog kenkuana iti pagbodaan; ket ti ruangan napunitan.”—Mateo 25:1-10.
18. (a) Kalpasan ti Gubat Sangalubongan I, ti napulotan a natda ti kaskasdi addaan umdas a makalawlawag a Sao ti Dios ken ti nasantuan nga espirituna kadakuada a mangaramid iti ania? (b) Aniat’ naiyanunsio iti daydi umuna a kumbensionda kalpasan ti gubat?
18 Pudno iti ladawan dagiti lima a manakem a babbalasang, nagtultuloy ti napulotan a natda a mangted iti nalawag ken naragsak a panangabrasa iti nailangitan a Nobio, a ti tiempo iti panagasawana iti kasla nobia a kongregasionna ket dimtengen. Kalpasan ti makariribuk a naespirituan a kapkapadasanda bayat ti Gubat Sangalubongan I, kaskasdi nga addaanda pay met laeng iti umdas iti makalawlawag a Sao ti Dios ken ti nasantuan nga espirituna iti unegda kas “naindagaan a basehas” a mangparayray manen iti trabahoda a manglawlawag iti sangatauan maipapan iti Pagarian ti Dios babaen ti Nobio nga Arina. (2 Corinto 4:7) Gapuna, idi Setiembre 1-8, 1919, ti klase ‘manakem a balasang’ inangayda ti damdamo nga internasional a kumbensionda idiay Cedar Point, Ohio. Sadiay ti naisingasing a pannakaipablaak ti baro a magasin a kanayonan ti The Watch Tower naiyanunsio. Daytoy baro a pagbasaan ti maawaganto The Golden Age, maysa a nagan a mangiladawan iti kita ti panawen a tagiragsakenton ti naisubli a sangatauan bayat ti Sangaribo a Tawen a Panagturay ti Nobio nga Ari a ni Jesu-Kristo. Dayta a magasin kaskasdi a maipabpablaak pay laeng, itan iti sidong ti nagan nga Agriingkayo!
19. (a) Kasano a ti klase ‘manakem a balasang’ nagbalin a naisangsangayan a paset ti “pagilasinan” ti “kaadda” ni Jesus? (b) Asino itan dagiti naragsak ditoy daga?
19 Di nagbayag kalpasan dayta a kumbension, ti umuna a ruar iti The Golden Age—nga Oktubre 1, 1919—ti naipablaak. Babaen iti dayta a pagbasaan ken dagiti dadduma pay a publikasion iti Watch Tower Bible and Tract Society, rimmuar ti nasungdo a ‘klase balasang’ iti trabahoda a pananglawlawag ti lubong. Rinugianda ti maysa a trabaho kalpasan ti gubat a ‘panangikaskasaba iti daytoy naimbag a damag ti pagarian kas pammaneknek kadagiti isuamin a nasion’ sakbay nga umay ti panungpalan daytoy a sistema dagiti bambanag. (Mateo 24:14) Iti daytoy a pamay-an ti napulotan a natda, ti klase ‘manakem a balasang’ ti nagbalin a naisangsangayan a paset iti nagkaykaysa a “pagilasinan” a mangtanda ti di makita a “kaadda” ni Jesus kas naipatugawen nga Ari ken “ti panungpalan toy sistema dagiti bambanag.” Dayta a trabaho a pananglawlawag ket maysa a kanayonan pay a nadagsen a pammaneknek a “ti panawen ti panungpalan” nangrugin iti panagngudo ti Panawen Gentil idi 1914. Anian a nagragsak dagidiay a buyogen iti pannakaawat makitkitada daytoyen a naipadto a paset ti “pagilasinan” agraman amin a kinapategna!
Kasano ti Panangsungbatyo?
◻ Iti ania a paset ti trabaho a panangikaskasaba ti Pagarian?
◻ Asino wenno ania ti iladladawan ti nakakabayo iti puraw; ti nalabaga; ti nabessag a kabayo?
◻ Ti nasional a didigra dagiti Judio idi 70 K.P. ket naimpadtuan a tipo ti ania?
◻ Asinot’ mangbukel ti klase ‘manakem a balasang,’ ken apay nga agragsakda?
[Ladawan iti panid 14]
‘Ibagam kadakami, anianto ti pagilasinan iti kaaddam?’