Panagballigi “kadagiti Maud-udi nga Al-aldaw”

“Ngem adda maysa a Dios sadi langit a Mangipalgak kadagiti palimed, ket impakaammona . . . ti maaramidto kadagiti maud-udi nga aldaw.”​—DANIEL 2:28.

1. (a) Kasano a dagiti padto da Jeremias, Ezequiel, ken Daniel makapainteresda unay kadatayo itatta? (b) Apay a naitalimeng dagidiay a naipaltiing a sursurat?

JEREMIAS, EZEQUIEL, DANIEL​—anian a makakayaw a padpadto ti ipalagip dagidiay a nagnagan! Iti ngangngani 2,600 a tawtawen a napalabasen, dagidiay tallo a mamaingel nga ad-adipen ti Soberano nga Apo Jehova nagbiagda kadagiti maud-udi nga al-aldaw iti apostata a Jerusalem, nupay nagserbida kadagiti nagduduma a luglugar ken iti sidong dagiti nagduduma unay a kasasaad. Ngem tunggal maysa manipud iti mismo a lugarda ti nagipadto maipapan kadagiti pasamak a makagtengto iti kamaudiananna kadagiti “maud-udi nga al-aldaw.” Dagidiay a naipaltiing a sursurat naitalimengda nga agpaay a pakaparegtaantay amin nga agayat iti Dios ken iti kinalintegna, ken agtarigagay a makalasat iti “dakkel a rigat” nga agngangabiten iti panawentayo.​—Mateo 24:3-22; Roma 15:4.

2. Apay a kasapulan ni Jeremias ti pammabileg manipud ken Jehova?

² Ni Jeremias ti nagipadto idiay Jerusalem. Bayat nga umad-adanin ti didigra, agpadpada dagiti agtuturay ken dagiti tattao natnagda iti kinadakes ken kinakillo. Gapuna, pinabileg ni Jehova ti mammadtona kas “maysa a natalged a bakud a gambang” tapno makapagtakder a sititibker iti tengnga iti kinadakesda.​—Jeremias 15:11, 20; 23:13, 14.

Dagiti Mammadto iti Talna

3. Ania nga ulbod a sasao ti sasawen dagiti mammadto?

³ Maipapan kadagiti delingkuente a narelihiusuan a papangulo iti Jerusalem, inwaragawag ni Jehova babaen ken Jeremias: “Dikayo ipangag dagiti sasao dagiti mammadto nga agipadto kadakayo. Isurodakayo iti kinaubbaw. Agsaoda iti maysa a parparmata ti bukodda a puso​—a saan nga aggapu iti ngiwat ni Jehova. Kunaenda a di agsarday kadagidiay a manguyaw kaniak, ‘Ni Jehova kinunana: “Addanto talnayo.”’” Dagidiay ulbod a mammadto ti agkunkuna, “Talna! Talna!” idinto nga awan ti talna.​—Jeremias 23:16, 17; 6:14.

4. Iti ania a namnama ti kapkaptan dagiti adu iti Kakristianuan?

⁴ Kasta met, iti apostata a Kakristianuan itatta, addada mammadto ti talna. Adu kadagitoy ti kumkumpet iti sinalaysay ni Papa Paulo VI kas “ti kamaudianan a namnama ti panagkaykaysa ken talna,” ti Naciones Unidas. Iti mabiiten, dayta a bagi ti mangiwaragawagto iti 1986 kas ti Internasional a Tawen iti Talna. Iti panangiyanunsiona iti panggepna a makipaset iti Tawen, ti Santa Seseda ti nangiwaragawag a “tagtaginayonenna ti namnama a daytoy a Tawen pataudennanto ti tartarigagayan a resulta ken mangtanda iti nagpateg a tukad iti panangiyeg iti natalna a relasion kadagiti tattao ken nasnasion.” Ngem realistiko kadi ti panangnamnama kadagiti nasnasion a mangipasdek iti pudpudno a talna?

5. Aniat’ impadto ni Jehova, ket kasano a matungpalto dayta “kadagiti maud-udi nga al-aldaw”?

⁵ Ti Dios mismo ti nangiladawan no anianto ti mapasamak: “Adtoy! Ti bagyo ni Jehova, nga isu ti pungtotna, rimmuar, maysa nga alipugpog a bagyo. Isu agtinnagto iti rabaw ti ulo ti nadangkok. Ti unget ni Jehova saanto nga agsubli agingga a maaramidna ken matungpalda dagiti panggep ti pusona. Kadagiti maud-udi nga al-aldaw maawatanyonto a naan-anay [wenno, “matarusanyonto a naan-anay,” The New English Bible].” (Jeremias 23:19, 20; kitaenyo met ti 30:23, 24.) Wen, dagiti papangulo ti ulbod a relihion maawatandanto no ania ti kaipapanan “dagiti maud-udi nga al-aldaw” para kadakuada. Ngem aniaman a konsiderasion nga itedda iti dayta ti naladawto unayen!​—Idiligyo ti Apocalipsis 18:10, 16; 19:11-16; Mateo 24:30.

6. Anianto ti naragsak a pagtungpalan dayta para kadagiti adu?

⁶ Nupay kasta, makaparagsak, adu nga indibidual a dati a nakayawan kadagiti ulbod a relihion ti ‘makaawatto a naan-anay.’ Sungbatandanto ti awis: “Rummuarkayo kenkuana [dagiti ulbod a relihion], o tattaok,” yantangay dida kayat ti makiraman kadagiti basbasolna wenno umawat iti panangdusa ti Dios kenkuana. No maysakayo kadagitoy, sapay koma ta agtultuloytayo a mangipangag iti ibagbaga ti Sao ti Dios maipapan “kadagiti maud-udi nga al-aldaw” ken ti nadayag a panawen ti talna a sumarunonto.​—Apocalipsis 18:2, 4, 5; 21:3, 4.

Ti Panangraut ni Gog

7. Iti sidong dagiti ania a kasasaad a nagipadto ni Ezequiel?

⁷ Kasanonto met ti kasasaad ti mismo nga ili ti Dios bayat “dagiti maud-udi nga al-aldaw”? Bay-antayo ni mammadto nga Ezequiel a mangibaga kadatayo. Kas maysa nga agkabannuag, awan duadua nga am-ammona ni Jeremias, ngem kalpasanna ni Ezequiel mabalin a naipan idiay Babilonia. Sadiay, idiay asideg ti karayan Chebar, isut’ nadutokan idi 613 K.K.P. nga agbalin kas mammadto ken managbantay ni Jehova a maipaay kadagiti Judio a nakayawan, maysa a serbisio a simamatalek nga itungpalna iti agarup 22 a tawtawen. Nupay kasta, dagiti padtona dimmanonda iti labes pay iti mismo a panawenna. Kadagiti kapitulo 38 ken 39, sinagudayna ti maipapan ken ‘Gog ti Magog.’

8, 9. (a) Ania a kangrunaan nga isyu ti maibanagto, ken kaano? (b) Asino ni Gog, asino dagiti sumursurot kenkuana, ken ania a wardas ti sursurotenna? (c) Anianto ti aramiden ni Jehova ken ni Gog?

⁸ Asino daytoy ‘Gog ti Magog’? Bueno, asino kadi ti kangrunaan a kabusor ni Jehova nga isunto ti masapul a pangirisotanna iti kangrunaan nga isyu “kadagiti maud-udi nga al-aldaw,” ti sapasap a kinaturay? Isu ni Satanas a Diablo, nga ingarangugong ti Pastor nga Ari, a ni Jesu-Kristo manipud langit a simmaruno iti Pannakaitronona idi 1914. Ti naigarangugongen ken makapungtot a Gog ti addan a naipamaysa iti limitado a naespirituan a pagturayan, “ti daga ti Magog,” iti kaparanget daytoy a daga. Daytoy kaipapananna ti “rigat ditoy daga” agsipud ta ammo ni Gog a ti tiempona ket bassiten a panangaramidna iti nakadakdakes a wardasna a ‘mangituray wenno madadael.’​—Ezequiel 37:24-28; 38:1, 2; Apocalipsis 11:18; 12:9-17.

⁹ Ni Ezequiel ti nangadaw ken Soberano nga Apo Jehova a kunkunana: “Adtoy bumusorak kenka, O Gog, a pangulo [agturay iti lubong] . . . ket pagbawingenkanto ket mangikabilak kadagiti kallawit kadagiti sangim ket iruarkanto ken amin dagiti buyotmo, . . . adu met nga il-ili a maikuyog kenka.” (Ezequiel 38:3-6; Juan 12:31) Wen, ni Gog ti addaan adu nga il-ili a maikuyog kenkuana, ta “ti intero a daga ti adda iti sidong ti pannakabalin ti managdakdakes.” (1 Juan 5:19) Kaskasdi, mabalinan nga ikabil ni Jehova ti piguratibo a kallawit kadagiti sangi ni Gog nga isut’ pangimaniobrana kenkuana. Ngem apay, ken kasano?

10. (a) Maigiddiat kadagiti nasnasion, sadino ti nangisaadan dagiti Saksi ni Jehova ti panagtalekda? (b) Apay a makapungtot ni Gog ken ti bunggoyna? (c) Aniat’ aramidentayo tapno makalasattayo?

¹⁰ Iti sidong iti panangsugsog ni Gog, ikalkalintegan dagiti dadakkel a pannakabalin itatta a ti sangalubongan a talna ti agpannuray iti panangibuntonda kadagiti ad-adu pay a nuklear nga armas. Ken dadduma kadagiti nasnasion ti mangsupsuportar kadakuada. Nupay kasta, ti ili ti Dios a “naurnongen manipud kadagiti nasnasion” ti nangtallikuden kadagiti ig-igam ti kinaranggas. Dagiti Saksi ni Jehova ti kakaisuna a “nasion” ditoy daga a sipupudno a makaikuna, “Ti Dios ti pagtalkanmi.” (Isaias 2:4; 31:1; Proverbio 3:5) Dagitoy a natatalna a saksi ni Jehova ti “agnaed a sitatalged, nga aminda agnaedda nga awan ti bakbakud, ket awan met dagiti balunetda wenno ruruangan.” Isuda “agnaedda iti tengnga ti daga,” ta kadagiti amin a nasnasion, addada iti sentro nga intablado kas ti maymaysa nga ili a di mabalin a magaw-at ni Gog. (Ezequiel 38:11, 12) Gapuna, ti makapungtot a Gog iti Magog ti mangiyeg iti intero a nademonioan nga organisasionna idiay paggugubatan. Kas ngumerngernger a leon, ti naigarangugongen a Satanas agsagsaganan a maipaay iti naan-anay a panangraut. Agpaay iti pannakailasat, masapul nga amintayo ‘sarangtentayo babaen iti nabileg a pammati.’​—1 Pedro 5:8, 9.

11. Kasano a ni Jehova ‘iyegnanto ni Gog a maibusor iti dagana,’ ken agpaay iti ania a panggep?

¹¹ Ni Jehova binilinna ni Ezequiel: “Gapuna, anak ti tao, agpadtoka, ket kunam iti Gog, ‘Kastoy ti kuna ti Soberano nga Apo Jehova: “Iti dayta nga aldaw inton ti ilik a [naespirituan] nga Israel agnaed a sitatalged dikanto aya maammuan?”’” Ni Gog ken dagiti bunggoyna apalandanto ti kinatalged ken kinarang-ay a makitkitada kadagiti Saksi ni Jehova itatta. Makapungtotda kadagitoy ta pinagbalinda ti bagbagida a “saan a paset iti lubong ni [Satanas].” Gapuna umsiento ni Jehova ni Gog, ket tumakderto a mangraut kadagiti awan depdepensana a Saksi. Ni Jehova ibagananto ken ni Gog: “Ket sumang-atkanto a maibusor iti ilik nga Israel, a kas ulep a mangabbong iti daga. Kadagiti maud-udi nga al-aldaw, a pakibusorenkanto iti dagak, tapno dagiti nasnasion mabigbigdak koma inton mapagsantoak kenka, O Gog, iti imatangda.”​—Ezequiel 38:14, 16; Juan 17:14, 16.

12. Sigun iti Ezequiel 38:18-23, ania ti pagbanaganto ti iraraut ni Gog?

¹² Ti makapungtot a Gog ti agtignayto a mangraut iti narang-ay a “daga” iti ili ni Jehova. Nupay kasta, ninto laeng aya Gog ti kakaisuna a makapungtot? Ti met ngay Soberano nga Apo Jehova a makapungtot a maibusor ken Gog ken kadagiti ahentena? Idiay Ezequel 38:18-23 sinalaysay ni Jehova no kasano ti ‘panamagsantona iti bagina iti imatang dagiti nasnasion’ babaen ti panangiyegna ken ni Gog iti pakadadaelan ken panangalawna kadagiti nasungdo nga ad-adipenna. Iti panangserrana ti report ti panagballigina ken ni Gog ken kadagiti bunggoyna, ti Soberano nga Apo a mismo ti nagkuna: “Ket maammuandanto a siak ni Jehova.” Ti nadayag a naganna ti naalangon!

‘Naipalgak dagiti Palpalimed’

13. Kasano a nangipaay ni Daniel iti nagsayaat nga ulidan agpaay kadagiti agtutubo a Saksi?

¹³ Bayat a ni Ezequiel agipadpadto kadagiti nakayawan a Judio iti asideg ti Babilonia, ni agtutubo a Daniel, a nagtaud iti kaputotan dagiti piprinsipe a Judio, ti agdama a masursuruan iti naarian a korte ni Nabucodonosor. Sadiay, kas maysa a manangsalimetmet kinatarnawna, isut’ nangipaay iti nagsayaat nga ulidan nga agpaay kadagiti agtutubo nga ad-adipen ni Jehova ita.​—Daniel 1:8, 9.

14. Iti ania a banag ti nangipaayan ni agtutubo a Daniel iti amin a dayaw iti Dios?

¹⁴ Iti maikadua a tawen kalpasan pannakatnag ti Jerusalem, mariribukan ni Nabucodonosor gapu iti maysa a tagtagainep. Idi makariing, dina pay malagipen ti tagtagainepna. Ngem ni Daniel a managbuteng iti Dios ti nangipakaammo iti ari agpadpada ti tagtagainep ken ti pannakaipatarusna. Iti panangaramidna iti dayta, intedna ti amin a pammadayaw iti Dios, a kunkunana iti ari: “Ngem adda maysa a Dios sadi langit a mangipalgak kadagiti palimed, ket impakaammona ken Ari Nabucodonosor ti maaramidto kadagiti maud-udi nga al-aldaw.” (Daniel 2:28) Aniat’ maadaltayo manipud iti tagtagainep ken iti kaitungpalanna “kadagiti maud-udi nga al-aldaw”?

15, 16. Ania ti katarusan ti tagtagainep ni Nabucodonosor?

¹⁵ Adtoy makakitatayo iti maysa a nagngato ken nagdakkelan a ladawan, a buklen iti kaaduanna ti nagduduma a metal a nagsasarunoda. Inlawlawag ni Daniel a dagitoy irepresentarda ti agsasaruno a pagarian ken imbagana ken Nabucodonosor, “Sika ti ulo a balitok,” a tuktukoyenna awan duadua ti dinastia ti Babilonia. Sadiay sumarunonto dagiti dadduma a pannakabalin ti lubong, ti pirak a barukong ken dagiti takkiag itakderanda ti Medo-Persia, ti suer a tian ken luppo maipaayda iti Grecia, ken dagiti landok a saksak ti maipaay iti Roma ken, iti kamaudiananna, dagiti pannakabalin ti lubong a Britania ken America. (Daniel 2:31-40) Agingga kadagiti naituding a panawen dagiti nasnasion manipud 607 K.K.P. agingga iti 1914 K.P., dagitoy a pannakabalin nagturayda iti pagarian ‘ti dios daytoy a lubong.’​—Lucas 21:24; 4:5, 6; 2 Corinto 4:4.

¹⁶ Nupay kasta, “kadagiti maud-udi nga al-aldaw” a “ti kapuonan ti tao,” ti gagangay a tao, agparangto. Kadagiti adu a dagdaga dagiti ar-ari, kaisers, ken czar ti masuksukatandan babaen kadagiti rebolusionario ken demokratiko nga agtuturay. Ti di umiso a natauan a panagturay ditoy daga nagbalinen a panaglalaok dagiti nagugubsang a kinadiktador ken dagiti nalulukay a demokratiko a langlanga ti gobierno. Kas landok ken ti dinamili, dagitoy saanda a mabalin ti aglaok. Uray pay iti Naciones Unidas saanda a makapagdedekket iti maysa ken maysa, imbes ketdi, naigamerda kadagiti makapungtot a panagdedebate ken panangbutbuteng. Pudno unay, ‘ti pagarian ti nabingaybingay.’​—Daniel 2:41-43.

17. Kasano a ti padto natungpalen iti “maud-udi nga al-aldaw”?

¹⁷ Gapuna, “kadagiti maud-udi nga al-aldaw,” ti isyu ti sangalubongan a panagturay ti umayton iti kangitingitanna. Ket anianto ti solusion? Adtoy! Addan nga agan-andar nanipud pay 1914 ti Mesianiko a Pagarian ti Dios. Isu daydiay ti “bato” a nataga manipud ti “bantay” iti sapasap a kinasoberano ni Jehova. Awan natauan a politiko a makiraman iti dayta! Dayta ti um-umayen, iti dalanna, nga apagpag-isu unay. Iti umiso a tiempo nga inkeddeng ti Dios, daytanto ti mangrumek iti saksaka ti ladawan ket rumekennanto ti intero a nagdakkelan a ladawan a papulbosen. Kas iti taep iti sanguanan ti angin, ti turay ti tao maikkatton, nga awanton ti mabati a pakatuntonanna. Ngem ti “bato”​—ti Pagarian ti naindaklan a Dios ken ti Kristona​—agbalinto a dakkel a bantay a mangpunno iti intero a daga. Dayta a pagarian ‘dinton madadael ket ti panagturayna dinto met maiteden iti sabali nga ili.’ Daytanto ti agtakder iti agnanayon. Anian a panagyamantayo ken Jehova iti nasapa a ‘panangipalgakna’ kadagita a palimed!​—Daniel 2:29, 44, 45.

Ti Moderno-Aldaw a “Panagdinnuron”

18. (a) Ania ti kamaudianan a sirmata a naited ken Daniel? (b) Aniat’ nakaskasdaaw maipapan itoy a sirmata?

¹⁸ Nupay kasta, ni Daniel ti addaan pay ti adu a masao maipapan kadagiti natauan a gobierno ken “kadagiti maud-udi nga al-aldaw.” Agarup 70 a tawtawen kalpasan ti pannakaipakaammo ti tagtagainep ni Nabucodonosor, ni lakayen a Daniel ti adda pay laeng idiay Babilonia ngem agserserbi iti sidong ni Ciro, ari iti Persia. Bayat nga isu ti adda idiay igid ti karayan Hiddekel, maysa nga anghel ti nagparang kenkuana, a kunkunana: “Ita umayak a mangipaawat kenka no ania ti mapasamakto iti ilim kadagiti maud-udi nga al-aldaw, ta ti sirmata maipaay pay laeng kadagiti adu nga aldaw.” (Daniel 10:14) Kalpasanna intuloy ti anghel a salaysayen a detaliado dagiti agtuturay ken pasamak nga agparangto iti historia iti panagturay a Persiano, Griego, Egipcio, Romano, Alemaniko, Anglo-Americano, ken kadagiti sosialistiko a porma ti panagturay. Anian a nakaskasdaaw nga amin daytoy a historia, a nangsaklaw ti nasursurok ngem 2,500 a tawtawen, mabalinda a naisurat a nasapsapa! Daytat’ mangted dakkel a panagtalektayo iti naipaltiing a naimpadtuan a Sao ni Jehova a Dios!a

19. Ania dagiti moderno a pasamak nga impakaammo ti padto?

¹⁹ Ibagbaga daytoy a padto kadatayo, nga iti pannagna dagiti panawen, dua a dadakkel a pannakabalin ti agparangto, “ti ari ti abagatan” ken “ti ari ti amianan.” Kamaudiananna, kuna ti anghel, ti ari ti amianan “itan-oknanto ti bagina met laeng ken padakkelenna ti bagina met laeng iti ngato ti amin a didios; ket agsaonto kadagiti nakaskasdaaw a bambanag, a maibusor iti dios dagiti didios”​—bambanag a saan a paborable, a ‘dayawennanto ti dios dagiti sarikedked.’ Maibusor iti daytoy napalangguad nga “ari,” maipasangonto met “ti ari iti abagatan,” a maysa met a mannakabalin iti namilitaran a puersa. Kas naipadto, dagitoy dua nga ar-ari “agdinnurondanto.” Ti moderno-aldaw a nalamiis a gubat iti nagbaetan dagiti dadakkel a pannakabalin ti nasayaat a mangiyilustrar iti daytoy. No maminsan medio nadawel ti ‘panagdinnuronda’ bayat ti panangikalkalinteganda ti panagparehoda koma kadagiti nuklear nga armas, bayat a pangpangatuenda met ti panagsagsaganada iti gubatda agingga iti pagpatinggaanna.​—Daniel 11:36-45.

20. Aniat’ mangikeddeng ti pagbanagan, ken kasano a ni “Miguel” nairaman iti daytoy?

²⁰ Nupay ibagbaga ti padto a “ti ari ti amianan” kas allawig nga umayto a manglayus iti adu a dagdaga, saan a dayta ti mangikeddeng ti pagtungpalanna. Ti makaikeddeng a banag isut’ adda a sasawenna iti Daniel 12:1: “Ket iti dayta a panawen agtakderto ni Miguel, a dakkel a prinsipe isu nga agtakder a maipaay kadagiti annak ti ili.” Daytoy a Miguel isu ni Jesu-Kristo, a ‘nagtakder’ iti Pagarianna idi 1914, a dagdagus nangitappuak ken Satanas manipud kadagiti langlangit. Isu daytoy nga “Ari dagiti ar-ari” ti agtignayto inton Armagedon a mangikeddeng “kadagiti amin nga ar-ari iti daga,” agraman dagiti ar-ari ti “amianan” ken ti “abagatan,” nga agturong iti pakadadaelan.​—Apocalipsis 12:7-10; 19:11-19.

21. No kasta, ania ti pagbanaganna inton “maud-udi nga al-aldaw”?

²¹ Sadiay, iti kangitingitan “dagiti maud-udi nga al-aldaw,” agbalinton a nabatad ti pugtungpalanna, a ti Pagarian ti Dios isunton ti nagballigi. Ti anghel ti mangilawlawag iti dayta kadagiti kanayonan a sasao: “Ket addanto panawen ti riribuk, isu nga awan idi uray kaanoman nanipud idi kaadda ti nasion agingga met laeng iti dayta a panawen.”​—Daniel 12:1; idiligyo ti Jeremias 25:31-33; Marcos 13:19.

22. Kas ili ti Dios, kasanot’ panagriknatayo kadagitoy a padto ken ania dagiti panginanamaan?

²² Pagbutngantayto aya dayta a panawen ti rigat ken riribuk? Saan no addatayo iti dasig ni Jehova, ta ti anghel intuloyna a kinuna: “Ket iti dayta a panawen ti ilim maispalto, tunggal maysa a masarakto a naisurat iti libro.” (Daniel 12:1) Ngarud, sapay koma ta amintayo, iyaplikartay dagiti bagbagitayo iti naanep a panagad-adal iti Biblia ken igaedtay dagiti bagbagitayo iti panagserbi ken Jehova. Gapuna, “kadagiti maud-udi nga al-aldaw,” sapay koma ta dagiti nagnagantayo maisuratda iti maysa a “libro a pakalaglagipan” ti Dios a “nasuratan iti saklangna nga agpaay kadagidiay a nagbuteng ken ni Jehova ken kadagidiay a nagpanunot iti naganna.” (Malakias 3:16) Iti panangaramid iti kasta, maaddaantayto ti pribilehio a makiraman iti panagballigina “kadagiti maud-udi nga al-aldaw.”

[Dagiti Footnote]

Maipapan “kadagiti maud-udi nga al-aldaw”​—

◻Ania a pagtungpalan ti impadto ni Jeremias maipapan iti sangalubongan a talna?

◻Ti iraraut ni Gog agtungpalto iti panangibanag iti ania nga isyu ken kasano?

◻Ti tagtagainep ni Nabucodonosor itudtudona ti ania a naindaklan a pagtungpalan?

◻Kasano nga agtungpalto ti panagdangadang dagiti dua nga “ar-ari”?

[Ladawan iti panid 27]

Impalgak ni Daniel ti pagbanagan “ti maudi nga al-aldaw”