Ti Kinapintas ti Nakristianuan a Personalidad

“Ikawesyo ti baro a personalidad a naparsua a maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudpudno a kinalinteg ken kinasungdo.”​—EFESO 4:24.

1. Ania a kinapintas ti kayattayo nga iladawan ditoy?

ADDA ti pagsasao a ‘ti kinapintas ket adda kadagiti panagkita ti agbuybuya,’ kayatna a sawen a ti kinapintas ket relatibo. Ania ti kinapintas ti maysa a Kristiano a lalaki wenno Kristiano a babai? Dayta ti kayattayo a pagsasaritaan ita.

Panangdepinar iti Kinapintas ti Kristiano a Lalaki

2. Apay a dagiti pisikal a galad laeng ti di mangaramid iti maysa a tao ti Dios?

² Rugiantayo babaen ti panangusig kadagiti kualidad a mangted iti Kristiano a lalaki iti makaay-ayo a buya a mangtignay kadagiti dadduma a maragsakan iti pannakikadua kenkuana. Dagiti pisikal a kualidad laeng ket saan nga isut’ mamagbalin iti maysa a “tao ti Dios.” (1 Timoteo 6:11) Ti makinruar a langlanga ti maysa a lalaki, numan pay kasano ti guapona, bassit ti kaipapananna no isu ket kawaw ti ulona iti panagrasrasonna. No isu ti natangsit, nagubsang, nalaad, ken nengneng, isut’ saan a makaatrakar​—isu ketdi ti mangpaadayo. No dagiti ug-ugalina ket isut’ mangipakita kenkuana nga awan panangipategna, isut’ sigurado a makaitibkol kadagiti dadduma. No isut’ maseknan laeng iti bagbagina ken no kasano ti panaglanglangana wenno pagsiddaawenna laeng dagiti dadduma, isu saan a kita ti tao a kayat a pakitimpuyogan dagiti dadduma.

3, 4. (a) Aniada ti sumagmamano kadagiti kualidad ti tao ti Dios kas inladawan ni tao a Jesu-Kristo? (b) Kasanoyo nga ilawlawag ti sumagmamano kadagiti kababalin ti maysa a tao ti Dios?

³ Imbes ketdi, ti tao ti Dios sukayanna dagiti kualidad ti kinahustisia, asi, ayat, ken kinamanangngaasi. Ni Jesu Kristo ti saan a pagaammo gapu iti perpekto a bagina no di ket iti kinasungdona kadagiti prinsipio ken iti kinapudno. Ti wagas a panangisurona ti nangipabigbig kenkuana kas maysa a nagsao nga addaan autoridad a naggapu iti Dios. (Mateo 7:28, 29; Juan 7:46) Ti tao ti Dios ket saan a mamulitan babaen iti panagtarigagayna iti pannakabalin wenno kinalatak. Dagiti bentaha iti maysa a saad saan nga isut’ makagatang kenkuana. Isut’ maysa a lalaki nga addaan iti tured ti pakinakem. Pagay-ayatna ti kinapakumbaba ket saan nga agulbod. Ipamatmatna ti makaay-ayo a panagbuteng ken ni Jehova. (Proverbio 22:4) Dagitoy ti sumagmamano kadagiti kualidad a rebbeng a masarakan iti tao ti Dios.

⁴ Ti tao ti Dios addaan konsiensia, naimbag a puso, ken umiso a motibo. (1 Timoteo 1:5; Proverbio 4:23) Isu saan nga agaramid kadagiti bambanag a mangsalungasing iti konsiensiana, a mangilaksid kadagiti nalinteg a prinsipio. Gapu iti kaadda ti naimbag a puso ken umiso a motibo, isut’ saan nga agusar kadagiti makaallilaw a pamay-an iti pannakilangenna kadagiti dadduma. (Hebreo 13:18) Dina palubosan dagiti naimbag a motibona a dadaelen ti narugit a kababalin ken tigtignay. (Oseas 4:11) Kankanayon a disiplinaenna ti bagina tapno salimetmetan ti pusona manipud panagbalinna a nagulib. Iti sao ken iti aramid agtakder kas maysa a tao nga addaan prinsipio.​—Salmo 15:1, 2.

5. Aniat’ paset ti ayat iti biag ti maysa a tao ti Dios?

⁵ Ti tao ti Dios addaan ayat kadagiti dadduma, manangpakawan ken naasi. Ti naayat a tao ket maysa a mannakipagrikna a tao. Mabalinna a maipakita ti pannakipagrikna ken pannakaawat no dagiti dadduma addaanda ti parikut a narigatda a sanguen ken mangyeg ti panagdanagda. Nangnangruna pay ngem iti dayta, isut’ manangpakawan no addada makapagaramid iti di umiso kenkuana. Isu mabalinna a lab-awan ti nainkasigudan a tarigagay a bumales ti dakes iti dakes ken dina supapakan ti lunod iti lunod. Pudno nga isut’ maibagay kadagiti sasao iti 1 Pedro 3:8, 9. Babaen iti panangbendisionna imbes ketdi a mangilunod, ipakpakitana nga isut’ naasi ken ammona a medmedan dagidiay dakes a tarigagay a mangtanda iti nababa a tao, ti tao nga awan abilidadna nga agbalin a naayat, manangpakawan, ken naasi kadagiti dadduma.​—Efeso 4:31, 32.

6. (a) Ania pay a dadduma a naisangsangayan a kualidad ti tao ti Dios ti adda, ket ania ti kaipapananda? (b) Anianto ti panangmatmat ti asawa ken annak ti kasta a lalaki?

⁶ Ti sabali pay a naisalsalumina a kualidad a mangtanda iti maysa a tao ti Dios isu ti kinamanagparaburna. Ken no isu addaan asawa, isut’ maysa a pudpudno nga asawa a lalaki ken nasingpet nga ama. Iti kapasidadna kas tao a kasado, ti tao ti Dios ket addaan dakkel a gundaway nga agbalin nga impluensia ken padron a maipaay iti kinaimbag agpadpada iti asawana ken kadagiti annakna. (Colosas 3:19, 21) No maipapan iti kinamanagparabur, ti kasta a tao sursurotenna ti nasayaat a pammagbaga ni Apo Jesu-Kristo, a nagkuna: “Mangtedkayo, ket maikkankayto. Sukat a naimbag, napempen, nasedsed ken agliplipyas ti maitedto met iti saklotyo. Ta ti rukod a pangrukodyo, isunto met laeng ti pakarukodanyo.” (Lucas 6:38) Iti pannakirelasionna iti pamiliana, ti kasta a tao ket pudno nga aywananna dagidiay adda iti sangakabbalayanna. Ngem surotenna met ti naimbag a patigmaan ti Efeso 4:28, nga aramidenna “ti naimbag babaen iti imana, tapno adda pagitedna iti adda pakasapulanna.” Kas pudno nga asawa a lalaki, ti tao ti Dios salimetmetanna ti kinadalusna iti urnos ti panagasawa. Ti asawana a babai ti addaan naan-anay a panagtalek ken kumpiansa kenkuana kas maysa a lalaki a pudpudno a nakipagkaykaysa kenkuana iti singgalut ti panagassawa. (Proverbio 5:18, 19) Mainayon pay, no adda dagiti annak, ipakitana nga isut’ maysa a nasingpet nga ama, saan a maysa a nasaur wenno nasuitik iti pannakilangenna kadagiti dadduma. Gapuna, ipasagepsepna dagiti prinsipio ti kinasingpet kadagiti annakna. (Proverbio 4:1-5) Anian a nagsayaat nga ulidan ti kasta a lalaki kadagiti annakna a mamolmolde pay laeng dagiti is-isipda! Mabalinda ti tumangad kenkuana kas maysa a lalaki a nasungdo, maysa a manangsalimetmet iti kinatarnaw.​—Proverbio 11:3, 4.

7. Ania a natimbeng a panangmatmat iti panagutang ti alaen ti tao ti Dios?

⁷ Iti daytoy met a banag, ti tao ti Dios bantayanna nga isu ken ti pamiliana ket saanda nga agurnong kadagiti makapadagsen nga ut-utang, ta pagaammoda a dagitoy ti mabalin a mangiturong kadagiti pakasuotan a parparikut. Daytoy, siempre, kaipapananna a dina palubosan ti bagina ken ti pamiliana nga agbiag nga aglablabes ngem ti kabaelanda. Isut’ maysa a tao a kuentaenna nga umuna ti ngina dagiti bambanag sakbay a mangrugi iti maysa a kurso. (Lucas 14:28-30) Mabalinna a paglibakan ti bagina iti agdama a maipaay ti masanguanan ket kabaelanna nga isuko ti makitkita a maipaay iti di makita, ti kaiyariganna. (Idiligyo iti Hebreo 11:8-10.) Ti panagbiag iti daytoy a pamay-an tulonganna ti tao ti Dios a mangtaginayon kadagiti Nakristianuan a pagalagadanna iti inaldaw-aldaw a panagbiagna.

8. Kasano a sanguen ti kasta a lalaki dagiti di makaay-ayo a kasasaad iti panagbiagna?

⁸ Iti biag ti amin a sangatauan, gapu iti basol ken kinaimperpekto, no maminsan kasapulan ti panangsango kadagiti di makaay-ayo a kasasaad. Ngem ti tao ti Dios ket agbalin a maingel ken addaan prinsipio kadagiti kakasta a kasasaad, a sumursurot iti padron nga imbati ni Jesus. (Juan 16:33) Iti pigsa ti Diosna, a ni Jehova, sanguenna dagiti nadagsen a parparikut a simamaingel, nga agpannuray ken ni Jehova a maipaay ti tulong ken pannakaiwanwan.​—Proverbio 18:10.

9. Kasanoyo nga iladawan ti moral a panagbiag ti lalaki a sapsapulenna a paragsaken ni Jehova?

⁹ Ti pudno a tao ti Dios isu ti apo iti bagina met laeng. Kaipapananna, nga ammona a medmedan dagiti mismo a tartarigagay ken rikriknana, a pagaammona a ti bagina ket maysa a maiyanatop nga adipen ngem nagdakes nga apo. Laglagipenna a kanayon dagiti naipaltiing a sao ni apostol Pablo, “Ngem gubgubatek ti bagik ket iturayak kas maysa nga adipen.” (1 Corinto 9:27) Gapuna, irupirna ti kanayon a panangsukay iti dayta bunga “iti espiritu . . . panagteppel,” a liklikanna dagidiay bambanag a mangmulit kenkuana. (Galacia 5:22, 23) Isut’ masirib iti panangammona a ti isusukona iti imoral a panagpampanunot ket makaiturong iti imoral nga aramid. Mainayon pay ti panagtalekna ket adda ken ni Jehova a Diosna, ken iti pigsa nga ipaayna.​—Filipos 4:13.

10, 11. (a) Ania a makaalangon a kualidad ti iparangarang ti tao ti Dios no makaaramid ti panagbiddut iti pangngeddeng? (b) Ania a padron ti suroten dagiti ulo ti pamilia maipapan iti panagadal ti pamilia?

¹⁰ Ken kamaudiananna, ti tao ti Dios ammona nga admitiren dagiti biddutna, ammona ti agpadespensar, nga iyebkas ti kasta a panagladingitna iti asawana ken kadagiti dadduma a nasaktanna wenno nasairna gapu kadagiti kinaimperpektona. Mabalinna ti mapan ken ni Jehova ken buyogen ti nadalus a puso mabalinna a dawaten ti pannakapakawan dagiti basbasolna agsipud ta indawatnan ti panangpakawan ti asawana, ti padana a tao, kadagiti annakna, tapno isu koma ti pakawanenna met. Ti abilidad a makaikuna, “Ladingitek unay, nagbiddutak” ket pudno nga isu ti tanda ti maysa a pudno a lalaki, nangnangruna ti maysa a tao ti Dios.​—Mateo 18:21, 22; Marcos 11:25.

¹¹ Dikay kadi kunaen a ti maysa a lalaki, maysa nga asawa a lalaki, maysa nga ama, a kasta ti kalibrena ket maaddaan iti tulong ni Jehova? (Salmo 54:4) Pudno unay, isut’ nakabalan a mangparmek kadagiti parparikut nga iyeg daytoy moderno a lubong kadatay amin gapu kadagiti parpartuat ni Satanas ken panggepna a mangdadael iti isuamin a naimbag, agraman ti panagassawa ken ti naragsak a pamilia. Aywananna ti espiritualidad dagiti kameng ti pamiliana, nga iturongna ida iti regular a panagadal iti Sao ti Dios ken iti panagkararag, kas panangsurot iti padron dagiti matalek nga ad-adipen ti Dios idi panawen ti Biblia.​—Deuteronomio 11:18-21; Proverbio 7:1-3.

12. Ania a nasken nga akem ti sumaganad nga usigentayo?

¹² Ngem adu pay dagiti banag nga usigen. Adda met dita ti akem ti maysa nga asawa a babai iti inna pannakibagay kadagiti parparikut iti pamilia. Itan itdentayo ti atensiontayo kadagidiay kualidad a kayat met a sukayan ti babai iti panagbiagna.​—Proverbio 19:14.

Panangdepinar ti Kinapintas ti Kristiano a Babai

13, 14. Ania dagiti addang a mabalin nga alaen ti maysa a babai tapno magun-odanna ti anamong ni Jehova ken, no isu adda asawana, ti pamiliana, ket ania ti balakad ni apostol Pedro idiay 1 Pedro 3:1-5 nga agpaay kadagiti babbai?

¹³ Adda ibaga kadatayo ti libro ti Proverbio maipapan iti nadiosan a babai: “Ti imnas mangallilaw, ket ti kinapintas ubbaw; ngem ti babai nga agbuteng ken ni Jehova maidaydayawto.” (Proverbio 31:30) Ngarud, kasano, a magun-odan ti maysa a babai dagidiay kualidad a mamagbalin kenkuana a nakaay-ayat ken ni lakayna ken kadagiti annakna, wenno kadagiti sabsabali no isu ket maysa pay a balasang, ken mamagbalin kenkuana a maysa a tao a pagragsakan dagiti dadduma no adda iti sibayda? Umuna, ti nadiosan a babai ket maysa a nabulos panagpuspusona a tao, kayatna a sawen nga isut’ managparabur, tarigagayanna a matulongan dagiti dadduma iti aniaman a pamay-an a kabaelanna, iti namaterialan wenno naespirituan. No addada dagidiay agkasapulan, isut’ maysa kadagiti umun-una a naayat a tumulong, a mangipakita iti pudpudno nga interes kadagiti kasapulan ti dadduma. Ngem, siempre, timbengenna dayta nga interes iti panangasikaso ken atension nga ipaayna, iti mismo a pamiliana, no naasawaan.​—Tito 2:3-5.

¹⁴ Mainayon pay, ti kasta a babai ket napakumbaba ti panagpampanunotna, saan a natangsit; naasi, saan a naalipunget; nadalimanek, saan a burara; mannakipagrikna, saan a nauyong. Ken, no adda asawana, pagreggetanna a suroten ti balakad nga inted ti apostol iti 1 Pedro 3:1-5.

15. (a) Ania a kalat ti rebbeng a maadda iti maysa a nadiosan a babai, ket kasano a magun-odanna dayta? (b) Kasanot’ panangsuportarna ken lakayna? (c) Apay nga isut’ agtultuloy a dungdunguen ti sangapamiliaanna?

¹⁵ Mainayon pay, ti nadiosan a babai ket saan a nainsiriban iti lubong, no di ket pagreggetanna a sukayan ti espiritualidad. Isut’ napasnek a managbasa iti Biblia ken interesado iti panangiyaplikar kadagiti prinsipiona iti panagbiagna. (Salmo 119:66) Maaramidan daytoy saan nga agpaay iti kabukbukodan nga interes, a tartarigagayanna laeng ti pannakaammo nga agpaay iti bagina met laeng, no di ket, silalagip iti panangiranud iti naimbag a bambanag a naad-adalna, agpadpada iti Nakristianuan a ministerio ken iti inaldaw-aldaw a pannakilangenna kadagiti kakaarruba, kakabagyan, ken gagayyem. Ti Kristiano nga asawa a lalaki tagiragsakenna ti maysa nga asawa a mabalinna a pakipatangan kadagiti naespirituan a bambanag, kas katulonganna, ti maysa a mangapresiar met kadagiti naespirituan a bambanag ken kayatna ti makiraman kenkuana a mangammo a nasaysayaat ken ni Jehova. (Proverbio 9:9, 10) Gapuna ti maysa a nadiosan a babai ket mannakaawat. No adda asawana, isut’ silalagip iti akemna kas katulongan ni lakayna. Isut’ manangtulong ken lakayna iti panangted iti naespirituan a pannursuro kadagiti annakda, nangnangruna no ti asawana ket awan iti balayda. (Idiligyo iti 2 Timoteo 1:2, 5; 2 Juan 1, 2.) Itultuloyna ti agbalin a naayat ken maay-ayat iti sangakabbalayan uray pay nabayagen a kimmupas ti kinapintas ti kinaagtutubona. Isut’ mapagpannurayan ni lakayna a maipaay iti naimbag ken nainkalintegan a kapaliiwanna, dagiti nasin-aw a kapanunotanna, ken napasnek a pammaregtana, agsipud ta isu ti naasi ken makaay-ayo ken natakneng. (Proverbio 25:11) Idi a nagtignay ni Abigail nga addaan ti pannakaawat ken naintiempuan a kinuna ni David: “Bendito koma ta kinanasantuanmo.”​—1 Samuel 25:32, 33.

16. Ania a naasi a sasao ken tigtignay ti mangilasin iti nadiosan a babai?

¹⁶ Ti nanumo nga impluensia a maipaay iti kinaimbag a watwaten ti asawa a babai kas panangsuportar ken ni lakayna ket saan koma a daydiay natadem, napait, wenno manangpasagid a sasao. Ti parabur ti magun-odan babaen kadagiti naimnas a langlanga, kadagiti sasao nga umiso ti pannakaiyebkasna, dagiti nadungngo nga ar-aramid ti ayat, ti kinagaget, ti naalumamay a kinamanangngaasi ken nauneg a pannakaawat. (Idiligyo iti Proverbio 25:11; 31:10-28; 1 Tesalonica 2:7.) Ti kinaemma, pammati, kinatakneng, dagitoy dagiti bambanag a pakagun-odan ti napaut a pannakadungngo iti nadiosan a babai.​—Salmo 37:11; Hebreo 11:11, 31, 35; Proverbio 11:2.

17. Aniat’ pateg ti kualidad ti ayat iti nadiosan a babai?

¹⁷ Ti sabali pay a naisangsangayan a kualidad ti nadiosan a babai isu ti abilidadna a mangipakita iti pannakipagrikna ken dungngo. (Roma 12:10) Ti kapipintasan nga arkosna isu ti ayat, nga isut’ manglapped kenkuana iti dina iyaanamong kadagiti babassit a bambanag. Anian a nagpintas ti pannakailadawan dayta nga ayat idiay 1 Corinto 13:4-7. Sigun iti The New English Bible, daytat’ mabasa: “Ti ayat naanus; ti ayat naasi ken awan ti apalanna. Ni ayat nikaanoman saan a napalangguad, wenno natangsit, wenno nagubsang; nikaanoman saan a naimon, saan nga arsagid. Ti ayat saan nga agbilbilang kadagiti biddut; saanna a pagragsakan ti basbasol ti dadduma a tattao, no di ket pagragsakanna ti kinapudno. Awan aniaman a di mabalin a sanguen ti ayat; awan pagpatinggaan ti pammatina, ti pananginanamana, ken ti panagibturna.”

Aniatayo?

18. Ania a personal a salsaludsod ti naipasango iti tunggal maysa kadatayo ita, ket ania ti maaramidan ti kabukbukodan a panangsukimat?

¹⁸ Ti dakkel a saludsod ita ket: Ti kadi tunggal maysa kadatayo ti mailasin kas Kristiano a tao, kasado man wenno agmaymaysa? Addada kadi paset a pakakitaantay ti pannakasapul a mangaramid ti kanayonan a panagbalbaliw bayat a sapsapulentayo ti agbalin a makaay-ayo ken ni Jehova ken kadagiti padatayo a tattao? Ti ad-adda a pudno, ti aniaman a panangsukimattayo iti bagitayo ipakitana dagiti paspaset a mabalintayo a pagrang-ayan. Ngem anian a ragsak ti panangpaliiw ti kasta nga irarang-ay ti bagbagitayo ken, nangnangruna pay ngem dayta, ti pannakadlaw ken panagkomento dagiti dadduma iti panagbalbaliw a naaramidantayon gapu iti sisisinged a panangsurottayo iti Sao ti Dios ti pannursurona!​—2 Corinto 13:5; 1 Timoteo 4:15, 16.

19. Kasano ti intay panangsolbar kadagiti parikut a sangsanguentayo iti intay panangsurot iti natalna, nadiosan a panagbiag?

¹⁹ Iti panangsursurot iti biag ti panagmaymaysa, mabalin a pagreggetan ti maysa a tao a sukayan dagitoy a kualidad. (1 Corinto 7:32) Ket inton dumtengen ti aldaw a maikeddeng ti maysa a makiasawa, dagita a kualidad ti pudpudno nga agserbi a naimbag para iti daydiay a nangsukay kadakuada. Kadagidiay naasawaanen, ti agtultuloy a panangsukay kadagiti Nakristianuan a kababalin ti mangibunga iti dakdakkel a ragsak ken rag-o. (Filipos 4:8, 9) Ti panangsolbar kadagiti parparikut sapulenna ti panagregget dagiti nagkadua iti urnos ti panagassawa. Ti kinatulok a mangbigbig ken mangbalbaliw kadagiti di makaay-ayo a kababalin ti maysa ket dakkel maitulongna iti panangikawes iti makaay-ayo a Nakristianuan a personalidad. (Colosas 3:8-10) Laglagipenyo, met, ti tanda iti maysa a Kristiano a lalaki wenno maysa a Kristiano a babai isu ti abilidad nga agkuna, “Ladingitek unay, pangngaasim ta pakawanennak.” Agkamalitay amin. No aminentay ida, mangmangtedtayo iti pammaneknek a suksukayantayo dagiti nabaknang a kualidad iti kinatakneng ken kinapakumbaba.​—Mikias 6:8; Santiago 3:2.

20. Ania dagiti maitutop a sasao ni apostol Pablo idiay Colosas 3:12-17 a makatulong ken maibagay kadagiti isuamin?

²⁰ Anian a maiyanatop dagitoy a sasao ni Pablo iti kongregasion ti Colosas: “Ngarud ikawesyo dagiti pagan-anay a maibagay iti ili a pinili ti Dios, a kabukbukodanna, ken ti dinungdungngona: managayat, naasi, napakumbaba, naalumamay, naanus. Agiinnanuskayo iti maysa ken maysa, ken manangpakawan, sadinoman nga adda ti makagapu a pagreklamuan ti maysa: masapul a mangpakawankayo kas ti panangpakawan ti Apo kadakayo. Kangrunaan kadagiti isuamin, adda koma ti ayat, a mamagkaykaysa kadagiti isuamin ken mangan-anay iti isuamin. Agari koma ti talna ni Kristo iti puspusoyo; iti daytoy a talna naawagankayo kas kamkameng iti maymaysa a bagi. Ket mapunnokay koma iti panagyaman. Bay-anyo a ni Kristo agtaeng kadakayo iti isuamin a kinabaknang. Sursuruan ken bagbagaanyo ti maysa ken maysa kadakayo iti naan-anay a kinasirib. Agkantakayo a siyayaman iti pusoyo iti Dios, babaen kadagiti salmo ken himno ken naespirituan a kankanta. Aniaman nga ar-aramidenyo, agsasaokay man wenno agtigtignay, aramidenyo ti isuamin iti nagan ni Apo Jesus, nga agyamankayo iti Dios nga Ama babaen kenkuana.”​—Colosas 3:12-17, NEB.

21. Kasano a ti kababalin ken ar-aramidtayo makaparegta kadagiti dadduma?

²¹ Dagiti nasayaat nga ulidan idiay Biblia, ken kasta met iti kongregasion Kristiano iti daytoy maika-20 a siglo, ti rebbeng a mamaregta iti maysa ken ti isuamin nga agtultuloy a mangparang-ay iti baro a personalidad. (Efeso 4:22-24) Babaen ti panangaramid iti daytoy, agbalintay a bendision kadagiti amin a pakilangenantayo. Mainayon pay, dagiti adu a pangipanantayo iti mensahe ti Pagarian masdaawanda ken maparegtadanto, saan laeng a babaen iti sasaotayo no di ket babaen iti regta ken naimbag a kababalin a makitkitada iti sangalubongan a pamilia dagiti Saksi ni Jehova.​—Juan 13:34, 35.

Kas pananggupgop iti adda iti ngato, aniat’ maikunayo?

◻ Ania dagiti kualidad a sukayan ti tao ti Dios?

◻ Kasano nga aywanan ti Kristiano a lalaki ti asawana ken ti pamiliana?

◻ Mailasin ti Kristiano a babai babaen kadagiti ania a kababalin?

◻ Kasano a makapagbangon a nainsiriban dagiti tattao nga agmaymaysa a maipaay iti masanguanan?