Inanamongan Aya ti Dios dagiti Narelihiusuan a Konsilio?

TI SAO a “konsilio” ipalagipna ti nalatak a paset ti lokal a gobierno. Dagiti termino kas ti “konsilio ti siudad” wenno “konsilio ti ili” ti nalaka a maawatan. Ngem ti saan unay a pagaammo mabalin nga isu ti termino a “narelihiusuan a konsilio” wenno “konsilio ti iglesia.” Dagita nga eclesiastikal a konsilio ti nadipinar kas “maysa a manangibagi a taripnong ti iglesia nga addaan iti karbengan a mangsalaysay ken masansan lehislatibo nga autoridad kadagiti bambanag maipapan iti pammati, moral, ken disiplina ti iglesia.”

Kadagiti nagadu a narelihiusuan a konsilio a naangayen iti adun a siglo, ti Iglesia Katolika Romana ti mangbigbigbig a 21 kadagitoy ti ekumenikal, ket dagitoy ramanenna manipud iti konsilio ti Nicaea idi 325 K.P. agingga iti Maikadua a Konsilio Vaticana iti 1962-65. Sigun iti The Encyclopedia Americana, “dagiti ekumenikal a konsilio aw-awagan ida ti papa, nga isu ti mangidaulo, mangikeddeng iti agenda, mangserra ti konsilio, ken agipaulog kadagiti dekrito. . . . Agraman ti papa ti ekumenikal a konsilio isu ti kolehio a pannakangiwat ti iglesia, ken naitipon kenkuana ibagbagida ti awan biddutna nga autoridad ti panangisuro ti iglesia kadagiti bambanag maipapan iti pammati ken moral.”​—Tomo 8, p.  85.

Iti Panagsuksukimatda iti Namunganayanda

Adu kadagiti eklesiastikal a papangulo patienda a dagiti narelihiusuan a konsilio ti Kakristianuan maiyarigda iti umuna a siglo a panagtataripnong dagiti apostol ken papanglakayen idiay Jerusalem. Gapuna, dagiti naud-udi a konsilio ti iglesia makuna nga addaan iti umas-asping nga autoridad a mangikeddeng kadagiti bambanag maipapan iti pammati ken moral. (Aramid 15:2, 6, 22) Ngem inautorisaran kadi ti Dios dagiti kakasta a narelihiusuan a konsilio? Inanamonganna kadi ida?

Makapainteres, idiay Marcos 3:6 ti sasao a “nangangay ti konsilio” ti naggapu manipud sao a Griego a kaipapananna ‘taripnong dagiti tattao a mangiyebkas kadagiti kapanunotan ken balbalakadda.’ Iti dayta a bersikulo, mabasatayo a dagiti Pariseo ‘nakinumoda’ kadagiti paspasurot ti partido ni Herodes tapno dadaelenda ni Jesus. Siempre saan nga inanamongan ti Dios dayta a konsilio! Ket pinakdaaran ni Jesus dagiti adalanna a maibusor iti panagtalek kadagiti kakasta a tattao. (Marcos 8:15) Ti kadi umas-asping a di panagtalek ti maikari iti kaso dagiti narelihiusuan a konsilio iti Kakristianuan?

Kuna pay met ni Jesus: “Iti kasta mailasinyonto ida gapu kadagiti bungbungada.” (Mateo 7:20) Gapuna, sukimatentayo dagiti bungbunga dagiti nadumaduma a konsilio ti iglesia.

Inturayan ti Ania?

Sigun iti The Encyclopedia Americana, dagiti konsilio iti rehion a nagbalin nga instrumento ti panangorganisar kadagiti iglesia Katolika idiay España, Britania, ken iti dadduma pay ket “masansan maaw-awaganda ken iturturayan ida dagiti sekular a pannakabalin.” Dagiti pangkaaduan a konsilio dagiti narelihiusuan a papangulo manipud iti intero nga imperio ti Roma “saanda a pagaammo sakbay ti Konsilio ti Nicaea (325 A.D.),” nga inangay ni Emperador Constantino. Insingasing ti Briton a historiador a ni H. G. Wells nga inserrek ni Constantino ti politika ken autokrasia iti nabingaybingay unayen a Kakristianuan. Insurat ni Wells: “Saan laeng nga inangay ni Constantino a Dakkel ti konsilio ti Nicaea, no di ket amin pay dagiti dadakkel a konsilio, ti dua idiay Constantinople (381 ken 553), Efeso (431), ken idiay Chalcedon (451) naangayda babaen ti pannakabalin ti imperio.” Ngem kasano ti pananganamong ti Dios iti dayta, yantangay dagiti pudno a Kristiano dida pinadpadas nga ilaok ti relihionda iti politika, imbes ketdi, tinaginayonda ti istrikto a kinaneutralda?​—Juan 17:16; Santiago 1:27.

“Dagiti naud-udi a pangkaaduan a konsilio ti masansan a linab-awan dagiti imperial a politika ti iglesia ken ti panagiinnimon dagiti kangrunaan a patriarkal a seseda [dagiti disso a kontrolado ti maysa nga obispo wenno ti arsobispo],” kuna ti The Encyclopedia Americana. Yantangay dagita a konsilio ti iglesia ket tinandaan dagiti eclesiastikal a politika ken panagiinnapal, awan markada a bungbunga ti espiritu ti Dios kas ti ayat ken talna. Imbes ketdi, dagita ti dinadael dagiti nainlasagan nga ar-aramid nga inramanna “dagiti kinauyong, panagaapa, panagiinnimon, . . . dagiti naagum a panagiinnapal, pannakasinasina, pannakabingaybingay.” Maipapan kadagiti ar-aramid ti lasag namakdaar ni apostol Pablo: “Dagiti agaramid kadagitoy saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios!” (Galacia 5:19-23, ti New American Bible iti Katoliko) Gapuna, kasanot’ pannakaikunana a dagiti konsilio ti iglesia ti Kakristianuan ket addaan pananganamong ti Dios?

Dagiti Nakakigkigtot a Kinaulpit!

Kuna ni H. G. Wells a ti espiritu ni Constantino ti nangituray kadagiti ar-aramid ti iglesia, ket kinunana: “Ti kapanunotan a panangparmek iti isuamin a panagsusuppiat ken pannakasinasina, ti panangikkat kadagiti isuamin a pampanunot, babaen iti panangipapilit iti maysa a dogmatiko a kredo kadagiti isuamin a manamati, . . . isu ti kapanunotan ti maymaysa a tao a nagkuna a tapno dayta ti agkurri masapul nga isu ti siwayawaya manipud iti ibubusor ken panangbabalaw. Ti historia iti Iglesia iti sidong ti impluensia ni [Constantino] ngarud ti nagbalin ita a maysa a historia iti narungsot a panagdadangadang a sigsigurado a mangsurot iti daytoy giddato ken nagaspang a panangawag iti panagkaykaysa. Manipud kenkuana a nagun-odan ti Iglesia ti disposision nga agbalin nga autoritatibo ken di mapagduaduaan, tapno mamataud iti maysa a naisentro nga organisasion ken agandar a kagiddan ti imperio.”

Dagiti pammabasol ti kinaerehes ti napaneknekan a narungsot a gannuat a mangikisap kadagiti kalaban nga addaan tured a mangsalungasing kadagiti konsilio ti iglesia ti Kakristianuan. Asinoman a mangiyebkas iti naiduma a kapanunotan wenno padpadasen ti mangidatag kadagiti Nainkasuratan a pammaneknek a mangsungbat kadagiti dogma ken canon (dagiti linlinteg ti iglesia) iti konsilio mamarkaanda kas erehes.

Ti determinasion a mangparmek iti ibubusor ti nangiturong iti nakaam-amak a kinadakes. Kaaduan kadagidiay nasentensiaan a sibabasol iti kinaerehes a maibusor iti popular a dogma iti konsilio ti napupuoran kadagiti istaka, nga agsagabada iti nakasasaem nga agin-inot nga ipapatay kas pabuya iti publiko​—a kunada a maar-aramid iti nagan ni Kristo!

Kas pangarigan, ti Konsilio ti Constancia (1414-18) ti naangay tapno pagpatinggaen ti panagsususik maipapan iti no siasino ti pudpudno a papa ken tapno tamingen dagiti kinaerehes ni Wycliffe ken ni Hus. Maikuna a tallopulo ribo a kabayo ti nagipan iti tattao idiay Constancia a maipaay iti daytoy naindaklan a pasamak. Kabayatan ti konsilio, nabista ken nakondenar ni John Hus, kalpasanna naiyawatda kadagiti nailubongan nga agtuturay ket napuoran iti istaka.

Ti Met Ngay Maipapan iti Doktrina?

Pudno nga amin dagiti pudno a Kristiano “agsaoda a sangsangkamaysa.” Ngem daytoy saan a gapu kadagiti nainget nga eclesiastikal a panangbilbilin. Imbes ketdi, daytat’ gapu ta dagiti pammati ken ar-aramidda ti sititibker a naibatay iti naipaltiing a Sao ti Dios. (1  Corinto 1:10; Aramid 17:10, 11; 2 Timoteo 3:16, 17) Kaskasdi, kasano ti panagparang dagiti konsilio ti iglesia no usigentayo dagiti desisionda maipapan kadagiti doktrina?

Numan pay dagiti konsilio ti iglesia mabalin a maabbonganda kas dagiti miliahe iti teolohia, iti is-isip dagiti adu dagita ketdi dagiti marka ti tanem a mangtanda iti panangkabil a mangdadael ti nadalus a Nakristianuan a sursuro. Kas panangiyilustrar: Idi 325 K.P. ti Konsilio ti Nicaea ti nangiserrek ti doktrina ti Inkarnado a Kristo, wenno Dios-tao. Daytoy a panangilibak a ni Jesus ti kinapudnona ket maysa a tao nagbalin a maysa kadagiti makaallilaw unay a doktrina iti Kakristianuan. Idiligyo iti 2 Juan 7.) Ket, daytat’ nangibaw-ing iti minilmilion nga immadayo ken Jehova a Dios a nagturong iti makariro a Trinidad! Awan kadagiti konsilio a naangay kalpasan dayta ti nangikagumaan a nanglinteg iti daytoy nga errado. Kaskasdi ti doktrina a Trinidad ti nalawag a di nainkasuratan, ta kuna ni Jesus: “Ti Ama dakdakkel ngem siak.” (Juan 14:28) Mabalin kadi nga anamongan ti Dios ti aniaman a konsilio a mangilemmeng iti kinapudno maipapan iti kinaisuna ken kasta met ti Anakna?

Ti maysa a sursuro nga impasdek ti maysa a konsilio ti mabalin a baliktaden ti sabali. Kas pangarigan, kas naipamatmat iti naipakuyog a tsart, ti panagusar kadagiti ladladawan iti panagdayaw ti nailaksid bayat ti konsilio idiay Constantinople idi 730 K.P. Ngem ti pannakaaramatda ti naiserrek manen babaen ti maud-udi a panagtignay ti konsilio. Siempre, ipakpakita ti Biblia a ti panagaramid ken panagusar kadagiti narelihiusuan a ladladawan ket panagrukbab ti didiosen ken di nakristianuan.​—Exodo 20:4-6; 1 Juan 5:21.

Kas naipakita met iti tsart, ti dadduma kadagiti doktrina a naiserrek kadagiti konsilio ti iglesia ti Kakristianuan isuda dagiti panangbautisar kadagiti maladaga, kapilitan ken maikalikagum a di panangasawa, purgatorio, ken impierno. Nupay kasta, di supsuportaran ti Kasuratan ti panagbautisar ti maladaga, ti di panangasawa, ken ti umap-apuy nga impierno, ket awan met ti panangdakamatda nga aniaman iti purgatorio. (Mateo 28:19, 20; 1 Timoteo 4:1-3; Job 14:13) Yantangay dagidiay agtartarigagay iti anamong ni Jehova masapul nga agdayawda kenkuana “iti espiritu ken kinapudno,” kasanona nga anamongan dagiti konsilio a namataud kadagiti ulbod a doktrina?​—Juan 4:23, 24.

Ti Panagtataripnong Idiay Jerusalem

Maipapan kadagiti narelihiusuan a konsilio, insurat ni Otto Karrer: “Malaksid iti makunkuna nga Apostoliko a Konsilio [idi agarup 49 K.P.], a dagiti pangngeddengna ket paset ti tradision ti nasantuan, apostoliko a proklamasion, amin a konsilio ti bunga dagiti iglesia kalpasan dagiti apostol. Saanda a naipabiang iti panawen iti pannakaibangon ti iglesia.”​—The Councils of the Church.

Awan duadua, amin dagiti konsilio ti iglesia ti Kakristianuan dakkel pakaidumaanna manipud iti umuna a siglo a panagtataripnong dagiti apostoles ken panglakayen idiay Jerusalem. Awan idi dagiti klero a mabisin iti pannakabalin a mangisaad kadagiti nadagsen a sangol iti tengnged dagiti dadduma wenno sungrodan ti apuy dagiti pagpapatayan. Imbes ketdi, ti bunga ti espiritu ti Dios ti maiparangarang. Ti panangsalaysayda kadagiti bambanag ket inturong ti espiritu ken maitunos iti Sao ti Dios. Ket dayta a padron a panangresolber kadagiti Nainkasuratan a salsaludsod ti sursuroten ita ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova itatta.

Ti surat nga impatulod dagiti apostol ken papanglakayen ti Jerusalem kadagiti kapammatianda kunana iti pasetna: “Ta maipagarup a naimbag iti nasantuan nga espiritu ken kadakami ti di mangipabaklay kadakayo iti dakdakkel nga awit ngem kadagitoy a banag a masapul, isu nga adaywanyo dagiti banag a naidaton kadagiti saan a pudno a dios ken ti dara ken ti bambanag a nabekkel ken ti pannakikamalala.” (Aramid 15:22-29) Dagitoy ket saan a linlinteg a namunganay laeng iti tao no di ket pagalagadan a naibatay kadagiti immun-una a dekrito ti naindaklan a Manangted-Linteg.​—Genesis 9:3, 4; Deuteronomio 5:8-10, 18; Isaias 33:22.

Dayta umuna-siglo a panagtataripnong dagiti apostol ken papanglakayen idiay Jerusalem ti addaan anamong ni Jehova a Dios, ta ti pangngeddengda ti addaan ti pammendisionna, ken dayta ti mangparang-ay iti trabaho a panangikaskasaba iti Pagarian a nangiyeg kadagiti adu a Gentil iti kongregasion Kristiano. Nupay kasta, dagiti bambanag iti historia mangted ti nalawag nga ebidensia a dagiti konsilio ti iglesia ti Kakristianuan pulos nga awananda ti anamong ti Dios.

[Tsart iti panid 26]

NAANAMONGAN A DOKTRINA KONSILIO PETSA

Bautismo dagiti Maladaga Kartago 253 K.P.

Di Panangasawa Trent 1545 K.P.

Diborsio gapu ti Pannakikamalalaa Arles 314 K.P.

Maiparit ti Diborsio Trent 1545 K.P.

Impierno nga Apuy Lyons 1274 K.P.

Florence 1573 K.P.

Ladladawan Linaksiddab Constantinople 730 K.P.

Ladladawan Naiserrek Manen Constantinople 842 K.P.

Nicaea 787 K.P.

Imaculada Consepsion Avignon 1457 K.P.

Inkarnasion ni Kristo Nicaea 325 K.P.

Chalcedon 451 K.P.

Awan ti Panangaskasaba iti

Pulpito babaen ti Laigo Constantinople 681 K.P.

Purgatorio Florence 1573 K.P.

Trent 1545 K.P.

Trinidad Nicaea 325 K.P.

[Dagiti Footnote]