Nasarakanyon Aya ti Tulbek?
APAY a ti ayat nakapatpateg unay kadagiti Kristiano? Gapu iti kita ti Dios a pagdaydayawanda. Ni apostol Juan ti nangiladawan kenkuana kadagitoy a sasao: “Ti Dios isu ti ayat.” (1 Juan 4:8) No kasano nga adu a nagannak mangnamnamada a dagiti annakda ti sumurot kadagiti addangda, kasta met ni Jehova a Dios tarigagayanna a dagiti Kristiano padpadasenda ti agbalin a kas kenkuana. Gapuna, ingunamgunam ni apostol Pablo: “Tuladenyo ngarud ti Dios, kas annak a madungdungngo, ket magnakayo babaen iti ayat.”—Efeso 5:1, 2.
Ti ayat ti mangbalanse met kadagiti dadduma a Nakristianuan a kualidad. Kadagiti al-aldaw ni Jesus, dagiti Judio—nangnangruna dagiti papanguloda—naanepda nga estudiante ti Biblia. Ngem usigenyo ti kinuna ni Jesus kadakuada: “Dakayo suksukimatenyo dagiti Sursurat, agsipud ta pagarupenyo nga adda kadakuada ti biagyo nga agnanayon, . . . ngem siak am-ammokayo nga awan kadakayo ti panagayat ti Dios.” (Juan 5:39, 42; Lucas 11:42) No addaanda koma idi ti ayat agraman ti pannakaammo, binigbigda koma ni Jesus kas ti Mesias. Ti kinapudnona, napukaw ti adu kadakuada ti gundaway nga agbalin kas dagiti umun-una a kamkameng ti kongregasion Kristiano.
Laglagipenyo met, dagiti Romano Katoliko a konkistadores a nangipan ti relihionda iti Baro a Lubong. Mabalin nga addaanda ti napigsa a pammati ken ti nakabarbara a kinaregta tapno maaramidan ti kas adda a nagapuananda. Ngem nalawag a daytat’ saan a nabuyogan iti ayat. Ta no koma kasta, dida koma pulos nagtaktakaw, nangtutuok, nangrames, ken nangpapatay kadagiti katutubo nga umili kadagiti kontinente ti America.
Gapuna, ti ayat isu ti tulbek wenno kangrunaan a Nakristianuan a kualidad. Asino ti rebbeng a pakaipaayan daytoy nga ayat? Ibaga ni Jesus kadatayo: “‘Ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom ken iti amin a kararuam ken iti amin nga isipmo.’ Daytoy isu ti umuna ken ti dakkel a bilin. Ket ti maikadua isu umasping kenkuana, ‘Ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.’”—Mateo 22:37-39.
Kinapudnona, adayo pay ti danonen ti ayat ti Kristiano ngem iti dayta. Kuna pay met ni Jesus: “Itultuloyyo nga ayaten dagiti kabusoryo ket ikarkararaganyo dagiti mangidadanes kadakayo; tapno annaknakayo ni Amayo nga adda sadi langit, ta paruarenna ti initna kadagiti dakes ken kadagiti naimbag ket pagtuduenna kadagiti nalinteg ken nakillo.” (Mateo 5:44, 45) Iti sabali a pannao, ti ayat ti Kristiano abrasaenna ti ngangngani isuamin! Ngem aniat’ kaipapanan daytoy iti aramid?
No Pudno nga Inayattayo ti Dios
Iti maysa, no pudno a kayattayo nga ayaten ti Dios, kasapulan ti intay panangam-ammo a nasaysayaat kenkuana. Ti Dios mismo pinagbalinna a posible dayta babaen ti panangipaayna ti Biblia, a daytat’, kas maysa a surat manipud kenkuana nga agpaay kadatayo. No umawattay ti maysa a surat manipud iti inay-ayattayo, kaaduan kadatayo ti mangbasa nga insigida iti dayta nupay kasano ti kinaokupadotayo. Rebbeng aya a naiduma ti aramidentayo no maipapan iti panangbasa ti Biblia? Siempre saan. Pudno, kadagiti adu, ti panagbiag itatta napunno kadagiti pakariribukan, ken kaaduan ti kasla kaykayatda ti agbuybuya iti telebision imbes a ti serioso a panagbasbasa. Ngem dagiti pudno a Kristiano dida palubosan dayta a mamagsardeng kadakuada iti panagbasbasa ti Sao ti Dios. Gapuna, naiyarigda kas iti salmista a nagsurat: “Ti kararuak inannurotna dagiti pammaneknekmo [a masarakan ita idiay Biblia], ket ayatek ida a napalalo.”—Salmo 119:167.
Idiay Biblia, ibagbaga ti Dios kadatayo no kasano ti kayatna a panagtignaytayo. No kasano a dagiti nagannak isuda ti mangikeddeng iti pagalagadan dagiti kababalin a maipaay kadagiti annakda, ni Jehova ti nangikeddeng met kadagiti pagalagadan a namnamaenna a taginayonentayo—dagiti pagalagadan a saan a maisukat. Kas pagarigan, ibaga ti Biblia kadatayo: “Uray dagiti mannakiabig, uray dagiti agrukbab kadagiti ladladawan, uray dagiti makikamkamalala, uray dagiti binabai, uray dagiti lallaki a makikaidda kadagiti padada a lallaki, uray dagiti mannanakaw, uray dagiti naagum, uray dagiti managbarbartek, uray dagiti managtabbaaw, uray dagiti managpaanak saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios.” (1 Corinto 6:9, 10) Atiddog bassit dayta a listaan! Ngem asinoman a pudpudno nga agayat iti Dios ti maragsakan a mangmira iti dayta. Apay? Agsipud ta intudo ni apostol Juan: “Daytoy ti kaipapanan ti panagayat ti Dios, a tungpalentay koma dagiti bilbilinna.”—1 Juan 5:3.
Daksanggasat, ta adu kadagiti ar-aramid a konkondenaren ti Biblia ti agbalbalinen a maakseptar itatta, uray pay kadagiti tattao a “Kristiano.” Maysa a report a nairuar idiay Canada babaen ti maysa a Protestante a denominasion ti nangirekomendar ti panangusig iti inda panangakseptar kadagiti homoseksual a maordinan kas ministro, nga ibagbagada a ti panagkaidda uray no awan ti panagassawa ti mabalin a maakseptar iti sidong dagiti dadduma a kasasaad. Ket insingasingda a ti kinamatalek iti panagasawa di kasapulan a laksidenna ti pannakikamalala. Awan duadua kayat dagidiay autor dayta a report nga agparang a nalawa ti panagpampanunot ken naayatda. Ngem pudno aya a mangipakpakitada iti ayat, iti Dios wenno kadagidiay parparegtaenda kadagiti kakasta nga imoral nga ar-aramid? Narigat a kasta, ta kinuna ni Pablo a dagiti agar-aramid kadagitoy a bambanag didanto tawiden ti Pagarian ti Dios. Anian nga ad-adda a naay-ayat koma pay no sinalimetmetanda nga awan butengna dagiti pagalagadan ti Dios, a tulongan dagiti nakapuy a mangaramid iti isu met laeng, imbes a parparegtaentay ida a mangsurot iti nalaklaka a kurso nga iti kamaudiananna mangiturong iti pannakadadaelda!
Natignayda nga Iraman kadagiti Dadduma
No basbasaentayo ti Biblia, maadaltayo met dagiti nakaskasdaaw a bambanag a pinanggep ti Dios nga agpaay iti sangatauan. Maammuantayo a “kasta la unay ti panagayat ti Dios iti lubong nga intedna ti Anakna a bugbugtong, tapno amin a mamati kenkuana saan a mapukaw no di ket adda biagna nga agnanayon.” (Juan 3:16) Maadaltayo met ti panggep ti Dios a mangparmek ti kinadakes ditoy daga ken iyegna ti maysa a natalna, naparaisuan a sistema dagiti bambanag babaen ti Pagarianna iti sidong daytoy met laeng a Jesus. (Mateo 6:9, 10; Apocalipsis 21:3, 4) Kas inkari ti Biblia: “Ta bassit pay a darikmat, ket ti nadangkes maawanton; ngem dagiti naemma tawidendanto ti daga, ket maayayatandanto ti kinaruay ti talna.”—Salmo 37:10, 11.
Kinapudnona, ti mensahe ti Biblia ket isu ti eksakto a kasapulan ti natauan a rasa. Gapuna nakalkaldaang ti pannakabasa kadagiti misionero iti Kakristianuan a mariribukanda unay iti kinapanglaw ken kadagiti kinaulpit a makitkitada kadagiti napapanglaw a dagdaga a gapu itoy makiramanda kadagiti politika ken uray pay iti rebolusion. Ti rebolusion dinanto solbaren ti parparikut dagidiay a pagpagilian. Pudno aya nga inayat dagidiay a misionero ti Dios? No kasta, dida koma aya rebbeng ti mangipakita iti pammati kadagiti karkarina ken iturong koma kadagiti arbanda ti Pagarianna? Dagiti papastor a pudpudno nga agayat iti arbanda ti sigurado a mangipakita kadakuada no kasano a ti panagtulnog iti linteg ti Dios ti makatulong kadakuada uray pay itan, imbes a migamerda kadagiti napolitikaan a gannuat nga agtungpalto laeng kadagiti pannakapaayda.
Ti kinapudnona ket, nakaskasdaaw unay ti mensahe ti Biblia nga awan tao a naayat a mangbukbukod laeng iti dayta. Dayta ti gapuna no apay a ti ayat tignayenna dagiti pudno a Kristiano a mangiraman iti ammoda kadagiti dadduma. Iti Kakristianuan ti trabaho a mangisarsarita kadagiti dadduma maipapan iti Biblia ti masansan maipapaay laeng kadagiti sumagmamano, matangtangdanan, propesional a klase—ti klero. Daytoy ti naaddaan iti dakes a bungbunga. Kas inamin ti maysa a pastor a Luterano iti magasin a Christianity Today. “Ti Iglesia nakapuy ita agsipud ta napaay dagiti naespirituan a papangulo a mangsanay iti bagi dagiti manamati a mangaramid iti isu met laeng a trabaho nga ar-aramidenda. Wenno gapu ta dagiti manamati napaayda a mangbigbig ken mangakseptar iti kasta a panagserbi.”
Dagiti pudno a Kristiano “mabigbigda ken inakseptarda ti kasta a panagserbi.” Al-alaenda a siinget dagitoy sasao ni apostol Pablo: “Salimetmetantayo a sititibker ti panangipaduyakyak iti publiko ti inanamatayo a di maisin, ta mapagtalkan daydiay nagkari.” (Hebreo 10:23) Ania ti motiboda? Ti isu met laeng a nangiduron iti maysa a grupo dagiti Kristiano idi umuna a siglo a kinomendaran a naimbag ni apostol Pablo: “Dagitoy iwarwaragawagda ni Kristo gapu iti ayat.”—Filipos 1:16.
Ayat kadagiti Pada a Kristiano
Wen, ti ayat isu ti tulbek ti pudpudno a Kinakristiano a daytat’ mangapektar iti tunggal paset ti panagbiag dagiti pudno a Kristiano. Iti kasta agbalinda a naiduma kadagiti tattao iti aglawlawda. Apay? Kuna ni apostol Juan maipapan iti daytoy a lubong: “Ti isuamin a lubong adda iti babaen ti managdakdakes.” (1 Juan 5:19) Ti managdakdakes isu ni Satanas a Diablo, ket ti lubong ti mangisarsarming kadagiti ipatpategna iti kaaduan kadagiti ar-aramidna. Ti impluensia ni Satanas makita iti aglaplapusanan a panagsusuitik, imoralidad, kinaulpit, gulo gapu iti rasa, ken ti di panagpapada ti kasasaad ti panagbiag nga adda itatta. Ti maysa a Kristiano, nga agdaydayaw iti naayat a Dios ken mangtultulad kenkuana babaen ti panangsukay iti kualidad ti ayat, ti masapul a naiduma!
Ita, saan a nalaka nga aramiden daytoy nga agbukbukod. Gapuna, ti Biblia paregtaennatayo met a sapulen dagidiay addaan iti umas-asping a panangapresiar iti dayta a kualidad ti ayat. Gapuna, dagiti Kristiano makapagtitinnulongda iti maysa ken maysa. Dayta ti gapuna no apay a ni apostol Pablo insuratna dagiti makaparegta a sasao: “Ket agpipinnanunottayo a maipaay iti pannakaparegtatayo iti ayat ken kadagiti naimbag nga ar-aramid, a ditay baybay-an dagiti panaggigimongtayo, . . . ket agbibinnalakadtayo.”—Hebreo 10:23-25.
No kayatyo ti agtignay iti dayta a pammaregta, maragsakan dagiti Saksi ni Jehova a mangiyam-ammo kadakayo iti maysa a grupo dagiti tattao a pagregreggetanda nga iparangarang ti nadiosan nga ayat iti panagbiagda. Awan duadua nga adda ti kasta a bunggoy iti iliyo, ket ti espiritu ti Dios adda met kadakuada agsipud ta, iti maudi a panangsukimat, dayta ti gubuayan ti pudpudno a Nakristianuan nga ayat. “Ti bunga ti espiritu isu ti ayat.” (Galacia 5:22) Ti pannakitimpuyog kadakuada ti makatulong kadakayo a mangibanag iti pammaregta ni apostol Pedro: “Ayatenyo ti intero nga asosasion dagiti kakabsat.”—1 Pedro 2:17.
Anian a nakalkaldaang ti pannakasarakto ti maysa iti bagina a mairaman kadagidiay a, kalpasan ti panangikarkarigatanda nga agserbi iti Dios, ket mangngegdanto dagiti nakasasaem a sasao ni Jesus: “Uray kaano dikayo naam-ammo! Umadayokayo kaniak, dakayo nga agar-aramid ti dakes.” (Mateo 7:23) No sukayantayo ti ayat, ti tulbek ti pudpudno a Kinakristiano, dinto mapasamak dayta kadatayo. Ti ayat ti mangtignay kadatayo nga agbasa ti Biblia, agbiag a maitunos kadagiti pagannurotanna, a sapulentayo dagiti dadduma a Kristiano tapno maitimpuyog kadakuada, ken agsao kadagiti dadduma maipapan kadagiti naimbag a bambanag a linaon ti Biblia. Wen, ti ayat ti mangtignay kadatayo a mangaramid ti kayat ti Dios nga aramidentayo. Ket, kas kinuna ni Jesus, “daydiay mangaramid ti pagayatan ni Ama[na] nga adda sadi langit” tawidennanto dagiti karkari ti Dios. Innayon ni apostol Juan: “Ti agaramid ti pagayatan ti Dios mataginayonto.”—Mateo 7:21; 1 Juan 2:17.
Wen, sukayanyo ti ayat. Bay-anyo a dayta ti mangtignay kadakayo nga agaramid ti pagayatan ti Dios. Iti kasta, mapaneknekanyonto ti bagiyo a pudno a Kristiano, ta kuna ni Jesus: “Gapu itoy mailasindanto a dakayo ti adalak, no adda ayatyo iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) Ket tagiragsakenyonto dagiti agnanayon a gunggona nga inkari ti Dios kadagidiay nga agayat kenkuana.
[Ladawan iti panid 7]
Sukayenyo ti Ayat