Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa

◼ Maiyanatup kadi para iti maysa a Kristiano nga ipalubos ti autopsia iti maysa a kabagian?

Saan a direkta nga agkomento ti Biblia maipapan iti autopsia, ngem addada sumagmamano a maiyanatup a kapanunotan ti Biblia a mabalin nga usigen ti maysa a Kristiano. Kalpasanna mabalinna nga aramiden ti personal a pangngeddeng iti lawag dagita a teksto ken bambanag maipapan iti adda a kasasaad.

Ti autopsia ket maysa a panangsukimat babaen ti siruhia (dissection) iti maysa a bangkay tapno maikeddeng ti makagapu ti ipapatay. Daytat’ makaited met ti impormasion maipapan kadagiti epekto wenno mekanismo ti sakit. Ti panangmatmat dagiti dadduma a relihion maipapan ti autopsia ti naapektaran babaen kadagiti di nainkasuratan a pannursuro. Kas pangarigan, kuna ti maysa nga enciklopedia a Katoliko: “Ti bagi ti pimmusay ti rebbeng a matrato a sidadayaw kas ti dati a pagtataengan ti kararuana . . . Daytat’ naikeddeng a bumangon a kadua ti kararuana, inton pangkaaduan a panagungar, nga agturong iti biag nga agnanayon . . . Mabalin nga adda ti nagbaetan ti medikal nga ipapatay ken ti ipapanaw ti kararua.” Nupay kasta, ipakpakita ti Biblia a no ti maysa a tao (maysa a sibibiag a kararua) ket matay, isut’ agbalinen a natay a kararua. (Genesis 2:7; 7:21-23; Levitico 21:1, 11) Ket ti met ngay bagina? Agpadpada “dagiti annak ti tattao” ken dagiti “an-animal,” mabasatayo: “Isuda amin naggapuda iti tapuk, ket isuda amin agsublida manen iti tapuk.” (Eclesiastes 3:18-20) Iti panagungar, dinto pagungaren ti Dios ti bagi a nabayagen a nagbalin a tapuk, ngem mangipaayto ti maysa a bagi kas ti pagayatanna.​—Kitaenyo ti 1 Corinto 15:38, 47, 48.

Ti sabali pay a paset ti panangmatmat ti Biblia kadagiti natay ti mabalin nga usigen maipapan iti autopsia. Imbilin ti Dios iti Israel: “Dikayto sugaten ti lasagyo gapu iti natay wenno mangilanad iti uray ania a pagilasinan iti bagiyo. Siak ni Jehova.” (Levitico 19:28; Deuteronomio 14:1, 2; Jeremias 47:5; Mikias 5:1) Wen, ti ili ti Dios dida koma tultuladen dagiti aglawlaw a nasnasion iti panangsugsugat iti lasagda kas pagilasinan ti panagladingit gapu kadagiti natay wenno agpaay kadagiti dadduma nga ulbod a narelihiusuan a rason. Daytoy a bilin ti rebbeng a maaddaan met pammaregta kadagiti Israelita a mangipamatmat iti panagraem iti bagbagida kas panamarsua ti Dios.​—Salmo 100:3; 139:14; Job 10:8.

Kasta met dagiti Kristiano maaddaanda koma ti panagraem iti biagda ken bagbagida, nga indedikarda iti Dios. (Roma 12:1) Naikeddeng dagiti dadduma a daytoy nadayaw a panangmatmat iti bagi ti rebbeng a mangbukel met ti panagpampanunotda maipapan kadagiti autopsia. Patienda a malaksid no adda dagiti inkapilitan a rason, kaykayatda a ti bagi ti ingungotenda a kabagian ket di koma maikabil iti pannakarangrangkay kalpasan ti ipapatay. Mabalin nga ammoda a kadagiti dadduma a luglugar ti dara manipud kadagiti bangkay ti naus-usar iti panangyalison wenno agpaay kadagiti dadduma a pangpanggep, a dida kayat ti makibiang iti dayta.a

Ngarud, apay, nga ipalubos dagiti dadduma a Kristiano ti pannakautopsia? Ammoda a ti Biblia ket saan a silalawag a nagkomento iti daytoy medikal a pamay-an. Mabalin a pagaammoda met a dagiti Israelita idiay Egipto pinalubosanda dagiti mangngagas nga Egipcio nga inyembalsamar ni Jacob ken ni Jose, a nalabit rinamanna dagiti panangopera tapno maikkat dagiti lalaemna. (Genesis 50:2, 3, 26) Kadagiti dadduma a kaso itatta, mabalin a kalikaguman ti linteg ti daga a maaramid ti autopsia. Kas pangarigan, no ti maysa nga agtutubo, nasalun-at a tao, matay nga awan ti nalawag a makagapu, mabalin a ti pannakaopera kalpasan ti ipapatayna ket inkapilitan. Kaawatan, no idawat ti linteg ti maysa nga autopsia, laglagipen koma dagiti Kristiano ti balakad nga “agpasakop kadagiti nangatngato a turturay.”​—Roma 13:1, 7; Mateo 22:21.

Uray pay iti kaso ti maysa a tao nga adda iti sidong ti panangaywan ti maysa a doktor, ket mabalin a ti makagapu iti ipapatayna ket pagaammo mabalin met a ti autopsia makaipaay kadagiti makatulong nga impormasion. Mabalin a kayat a maammuan dagiti nabati nga annak ti eksakto a makagapu tapno maparang-ay ti impormasion maipapan ti medikal a historia ti pamiliada. Ti kasta nga impormasion ti mabalin a makaapektar iti bukodda a masanguanan a padron ti panagbiag wenno ti pannakapaagasda. Addada pay met dagiti dadduma a rason no apay a dadduma pinalubosanda ti autopsia. Ti report kalpasan ti ipapatay a nadukomentuan babaen ti panagad-adal ti tisyu ti mabalin a pakakualipikaran ti pamilia a maipaay kadagiti gunggona dagidiay nabati, kas ti panangted pammaneknek iti black-lung disease a mainaig iti pagminaan iti karbon. Dadduma patienda a ti autopsia parang-ayenna ti talna ti isipda babaen ti pannakatulongda a makaawat no ania ti makagapu wenno ania ti di makagapu iti ipapatay ti maysa nga ing-ingungoten. Mabalin a dagiti tattao iti ruar ti pamilia ti mairaman met. Mabalin a sipapasnek a patien dagiti kakabagian a ti panangipalubos iti autopsia mabalin a makatulong iti maysa a mangngagas a mangtarus iti panagsaknap ti maysa a sakit ket, iti kasta mabalin nga isut’ nasaysayaat ti pannakakabalna a mangagasto kadagiti dadduma.

Gapuna, maiyanatop ti panangiparangarang dagiti Kristiano iti panagraem iti bagbagida, ngem adda met dagiti dadduma a bambanag a mabalinda nga usigen iti panangikeddeng no ipalubosda ti maysa nga autopsia iti maysa a partikular a kasasaad.

[Dagiti Footnote]