‘Dagiti Beddeng kadagiti Nakaay-ayo a Disso Naibatangda Kaniak’
Kas insalaysay ni D. H. MacLean
AGTUGTUGAWAK sadiay, iti nagsasaruno nga oras, nga addat’ sibayko ti maysa a Royal Canadian Mounted Police. Maysaak a prisona. Agturturongkami iti kampo agpaay kadagiti priso sadi Chalk River, Ontario, Canada, ket kasla ti 2,400-kilometro a panagbiahe babaen iti tren ti saanen nga agpatpatingga.
Daytat’ idi 1944, ket kangitingitan ti Gubat Sangalubongan II. Ngem aniat’ ar-aramidek ditoy nga agturturong idiay pagbaludan? Ay, ti kangrunaan a rason a ta gaput’ insursuro ni Dad kaniak manipud pay kinaubingko ken nagtultuloyen. Masansan a pagpatinggaenna ti aniaman a serioso a tungtonganmi babaen ti panangiyaplikarna iti mismo a biagna dagiti sasao ti salmista: “Dagiti beddeng kadagiti nakaay-ayo a disso naibatangda kaniak.” Kalpasanna igunamgunamna kaniak a pagreggetak met dagita met laeng a kapadasan.—Salmo 16:6.
Maysa a Naespirituan a Pannakapadakkel
Dagiti bambanag a nakita ni Dad bayat ti panagserbina iti uppat a tawen kas sarhento bayat ti Gubat Sangalubongan I, nangnangruna iti nakitana a kinamanaginsisingpet dagiti klero, ti nangupay kenkuana. Gapuna, idi 1920, idi inlawlawag ti maysa nga entusiastiko nga Estudiante ti Biblia ti solusion ti Dios kadagiti parikut ti lubong, dagiti kinapudno ti Biblia ti nangkalbit ti makaay-ayo a kuerdas iti puso ni Dad. Nagbalin met nga interesado ni nanang ket nagbalin a napeklan nga adipen ni Jehova. Gapuna, siak ken ni manangko a Kay ti naaddaan ti bentahe ti naespirituan a pannakapadakkel.
Idi agangay, inlako ni Dad ti negosiona, ket isu ken ni Mom nagdaliasatda iti inilin-ili iti trabaho nga amin-tiempo a panangaskasaba. Gapuna, bayat ti 1928 a tawen ti panageskuela, idi agtawenak ti innem ken walo met ni Kay, nai-enrolkami iti walo a nagduduma nga eskuelaan! Intultuloymi daytoy agakar-akar nga estilo ti panagbiag iti sumaganad a 18 a bulan. Ngem idi ad-adda a rumigrigat ti panangted ti umiso nga atension ti panagad-adalmi, gimmatang dagiti dadakkelmi ti paggasolinaan ken garahe a nakaikabitan ti maysa a bassit a tersina ti kendi. Nupay kasta, dagitoy 18 a bulan a panagpayunir ti nangibati ti napaut a pakalaglagipan kaniak ken ni manangko.
Ti pagtaenganmi nga asideg idiay Halifax, Nova Scotia, ti kanayon a silulukat para kadagiti payunir ken agdaldaliasat a manangaywan. Ni Dad ti managparabur ken natulong kadagidiay agkasapulan ti pannakatarimaan ti luganda wenno kadagiti piesa, bayat nga ay-aywanan met ni Nanang dagiti kasapulan iti balay dagiti adu a bisitami. Nalawag dagiti pannakalaglagipko pay kadagiti makapabileg-pammati a kapkapadasan nga inis-estoria dagidiay amin-tiempo a trabahador. Malaglagipko pay met ti tiempo idi agtawenak ti 18 ket maysa kadagiti agdaldaliasat a kabsat a lalaki ti nangawis kaniak a kumuyog kenkuana iti tallo a lawas bayat nga isut’ bumisita kadagiti arubayan a kongregasion. Dayta di ninamnama a pribilehio ti naikitikit a naimbag iti isipko.
Ti Kinagulo Bayat dagiti Tawen ti Pannakaiparit
Idi 1940, idi 17 laeng ti tawenko, dagiti autoridad iti Canada indeklarada kas di legal ti “Organisasion dagiti Saksi ni Jehova,” ken naparitan ti trabaho dagiti Saksi a panag-ebanghelio. Ti Pagwanawanan ti maiyim-imprenta a sililimed idiay balaymi, ket manipud sadiay maiwaras iti intero a probinsia ti Nova Scotia. Malaglagipko pay ti gulo idi dimteng ti maysa a mensahero idi tengngat’ rabii nga addaan kadagiti stencils ken abasto ti papel ken tinta.
Idi karugrugi pay laeng ti panangiparit, kas maysa a pamilia nakiramankami iti intero a nasion a panagiwaras iti tengngat’ rabii ti espesial a bokleta a napauloan End of Nazism. Ngem kayatko nga ipudno nga aggutok-gutok ti pusok idi rummuarak iti kotse iti kasipnget dayta a naglamiis a rabii. Ni Dad ti nangted ti agap-apura, nalawag a direksion. Kalpasanna nagsisinakami ket tunggal maysa nagturongen iti papananna.
Mailadawanyo siguro ti pannakaseknanmi idi ni Kay di nagsubli iti kotse iti nagnunummuanmi nga oras. Kalpasan ti panaguraymi iti nasurok a maysa oras, awan maaramidanmi no di agawiden. Iti dakkel a nakabang-aranmi, isu met gayam ti adda idiayen, a magagaran nga agur-uray met kadakami. Isut’ pinidut dagiti polisia ngem saan a gaput’ panagiwarwarasna iti ilegal a literatura. Maysa kadagiti polis ti nakakita kenkuana ken masmasdaawan no apay a ti maysa a nakapimpintas a babai a tin-edyer magmagna nga agmaymaysa kadagiti lansangan ti Halifax kadagiti nagsapa nga oras iti nakalamlamiis a bigat ti kalam-ekna. Isu nga idi inyupresirda ti panangiyawidda kenkuana, inawat met ni Kay—tutal amin dagiti bokletana ti naiwaras metten. Ti kampania ti nagdakkelan a balligi ket naikkan ti dakkel a publisidad iti intero a Canada.
No Kasano a Nagbalinak a Maysa a Priso
Idi nagleppasakon ti haiskul idi 1941, nanggedak iti ngangngani dua a tawen. Kalpasanna timmabunoak iti maysa a kumbension distrito idiay Estados Unidos, a sadiay nasarakak ni Milton Bartlett, maysa a naregta a payunir a katawenak. Ti ganaygayna iti kinapudno ken ti nalawag a rag-ona iti panagpayunir ti dakkel nga instrumento iti panagdesisionko a panawanen ti pangpanggedak ken simrek iti amin-tiempo a ministerio idi Marso 1943.
Yantangay madama pay laeng idi ti panangiparit, ti panangaskasaba ti Biblia iti binalaybalay ti kinapudnona kasla maysa nga ay-ayam ti pusa ken utot kadagiti polisia. Iti baro a nakaitudingak idiay Charlottetown, Prince Edward Island, magagaranak unay a makaruar iti ministerio tapno makitak ti rikna dagiti tattao a gapu itoy nalipatak nga innotar ti address ti pagdagdagusak.
Sumagmamano pay laeng a balbalay ti nasarungkarak idi siak ti tiniliwen ti polis, a nangsukisok iti bagko ket inarestonak. Gapu ta diak maited ti addressko, nagtungpalak idiay pagbaludan, a sadiay awan ti mabalin a makisao kaniak iti uppat nga aldaw. Nagsayaat laengen, ta ti anak a babai ti maysa a Saksi iti kongregasion nangngegna ti hepe ti polisia a nagsao maipapan ti maysa nga agtutubo a Saksi a tengtenglenda, ket daytoy ti nakaiturong ti panangpiansa dagiti kakabsat kaniak.
Ti pannakabistak ti naitantan iti sumagmamano a bulan, gapuna intultuloyko ti ministerio a panagbalaybalay. Kalpasanna naikkanak ti sabali nga asainmin, idiay Glace Bay, Nova Scotia. Sumagmamano a bulan kalpasanna, nakaawatak ti abiso nga agparang iti korte idiay Charlottetown. Nagsaganaak a sigagaget para iti bistak, a mangnamnama a mangiparang iti napigsa a pammaneknek iti ministeriok.
Napnek ti hues a naragpatko amin a kualipikasion ti maysa a ministro ti relihion. Nupay kasta, innayonna, maysa nga ugali idi ti panangibaon kadagiti Saksi ni Jehova kadagiti pagbaludan a kampo maitunos kadagiti regulasion ti serbisio nasional. Isu daytoy ti makagapu nga addaak iti dayta a tren nga agturong iti pagbaludan a kampo idiay Chalk River, Ontario. Bayat ti sumaganad a dua a tawen, naipanak kadagiti tallo a nagduduma a kampo.
Wayawaya—Ngem Adu Pay a Pannakidangadang
Nawayawayaanak idi 1946 ket intultuloyko ti panagpayunirko idiay Glace Bay. Itan ta naikkaten ti panangiparit kadagiti Saksi ni Jehova, siwayawayakami manen a mangaramid ti trabahomi idiay Canada nga addaan legal a proteksion. Ti kakaisuna a naipuera ket isu ti Pranses-pagsasaona a Katoliko a probinsia ti Quebec a sadiay nagdakkelan ti narelihiusuan a pannakaidadanes. Gapuna nangrugi ti makunkuna a Dangadang idiay Quebec.
Idi Domingo, Nobiembre 3, 1946, naiyurnos ti espesial a miting idiay Montreal, nga inatenderan ti presidente ti Watch Tower Society ken dagiti dadduma manipud hedkuarters idiay Brooklyn. Ti nakabarbara a polieto a Quebec’s Burning Hate for God and Christ and Freedom Is the Shame of All Canada ti nairuar, ket naibalabala ti programa maipaay iti pannakaiwarasna iti intero a nasion. Naawis dagiti payunir nga agaplikar para iti sumaganad a klase ti Gilead tapno umawat ti pannakasanay tapno makabalanda a mangsunot iti daytoy espesial a kampania idiay Quebec. Nagaplikarak ket iti sumagmamano a bulan naawatkon ti imbitasion iti maikasiam a klase ti Gilead.
Biag iti Baro a Daga
Yantangay kunak no maisagsaganaak a para Quebec, dakkel unay pannakakellaatko, idi, kalpasan ti graduasion naitudingak kas manangaywan ti sirkito idiay Ontario, Canada, nga agbisita kadagiti Ingles-pagsasaona a kongregasion sadiay. Ngem awan pulos kuentana daytoy no maidilig iti pannakakellaatko nga immay innem a bulan iti kamaudiananna idi naiyawat kaniak ti maysa a surat manipud Sosiedad a naglaon ti pannakaipatulodko idiay Australia.
Iti dayta baro a daga, ti umuna nga asainminko ket isut’ panagserbi iti maysa a sirkito a mangsaklaw ti intero nga estado ti Makinlaud nga Australia, maysa a nagdakkelan a disso ti 2,528,000 kilometro kuadrado! Ti sabali pay nga immuna a sirkito a nagserbiak idiay makitengnga a paset ti Australia ramanenna ti naiputputong a pagbambantayanda a makunkuna a William Creek. Ti kakaisuna a Saksi sadiay ti mangtamtaming ti kakaisuna a Saksi sadiay ti mangtamtaming ti kakaisuna a paglakuan ti abasto idiay pagsarsardengan ti perokaril. Maysa nga aldaw nagsiddaawak pay a makakita ti maysa a pangen dagiti kamelio a paglugluganan dagiti Australian Aborigines nga agin-innayad a sumungad iti tersina. Immayda a gumatang kadagiti abasto. Kastoy ti panagpatpatang:
Gumatgatang: Kayatko bota.
Aglaklako: Dakkel wenno bassit?
Gumatgatang: Dakkel.
Babaen iti dayta nalpasen ti transaksion, ket ti gumatgatang rummuaren iti tersina tapno iluganen ti baro a botana iti kameliona. Simrek manen ti maysa.
Gumatgatang: Kayatko bado para lubra (Aboriginal a sao para iti asawa).
Aglaklako: Dakkel wenno bassit?
Gumatgatang: Nakuttong.
Nairuar ti bado, nabayadanen, naiselsel ti bado tapno mailugan manen iti agur-uray a kamelio.
Kadua ti Maysa nga Asawa
Tallo a tawen kalpasan idadatengko idiay Australia, inasawak ti maysa a napintas a balasang a taga Brisbane, nga agnagan June Dobson. Kalpasan ti panagkasarmi, nagpayunirkam ti makatawen sakbay a naawis manen iti trabaho a panagdaldaliasat, umuna iti sirkito ken kamaudiananna iti trabaho ti distrito.
Idi agmaymaysaak pay, nagserserbiak kadagiti nagadu nga aw-away babaen iti motorsiklo. Ngem, itan siak ken ni baketko ti agdaldaliasaten babaen iti kotse. Ti dalan a lumasat iti lasonglasong a Nullarbor Plain, a sadiay dagiti temperatura ti gagangayen a ngumatngato iti 46 degrees Celsius, ti saan nga espaltado iti agarup 1,200 a kilometro ket nakapimpino pay ti tapukna. Dayta ti tumayab, a ti kotse arigna la ti speedboat nga agtartaray iti rabaw ti danum. Siaannad a serraanmi amin a ruangan ken bintanana babaen iti masking tape tapno saan a makastrek ti traidor a tapuk. Daytoy ti mangpabara unay ti temperatura iti uneg ti kotse, ngem dayta met ti mangispal kadakami manipud pannakadigos iti rugit ken tapuk.
Bayat dagiti tawtawenmi iti trabaho ti distrito, binallaballasiwmi a kankanayon ti kontinente ti Australia, a nangbisbisita kadagiti nakaad-adu nga ili ken siudad ken nagserserbi kadagiti asamblea sirkito kadagiti isuamin a mabalin a kasasaad. Idi nangrugikami iti trabaho iti distribo idi 1953, adda laeng maymaysa a distrito idiay Australia. Itan addan lima.
Idi 1960 maysa a di ninamnama nga imbitasion ti immay kadakami—nga agserbi idiay Bethel ti Sydney idiay Strathfield. Ti paggiddiatanna iti trabaho a panagdaldaliasat ti nagakkelan unay, ngem idi agangay nairuamkami met laengen iti trabaho idiay likudan ti maysa a lamisaan. Ngem, di nagbayag, adda manen sabali a surprisa kadakami. Kalpasan ti panagserbimi idiay Bethel iti 18 a bulan, siak ken ni June ti immawat iti imbitasion nga ageskuela iti baro a 10-bulan a kurso idiay Eskuelaan ti Gilead.
Maisupadi iti napalabas a panageskuelak idiay Gilead idiay South Lansing, Nueva York, itattan addakamin a mismo idiay Brooklyn, Nueva York, idiay sangalubongan a hedkuarters dagiti Saksi ni Jehova. Apaman a nagraduarkami, naisublikami met laeng idiay Australia, naminsan manen iti panagdaldaliasat a trabaho. Nagserbikami iti dayta a kapasidad agingganat’ 1981, idi naawiskami nga agsubli manen idiay Sydney Bethel. Idiay nabalinanmi ti nakiraman iti nagdakkelan a trabaho a panangiyakar ti intero a sanga nga opisina, ti paktoria, ken pamilia ti Bethel manipud Strathfield a naipan iti kapatpatakder a pasdek idiay Ingleburn, agarup 48 kilometro manipud sentro ti Sydney.
“Kadagiti Nakaay-ayo a Disso”
Ditoy ti trabahok iti service desk ti makaparagsak iti inaldaw. Gaput’ pannakaammo a personal kadagiti nagadu a kakabsat a lallaki ken babbai iti intero a kontinente gaput’ kaadu ti tawtawen iti trabaho iti distrito, kasla marikriknak nga addaak a mismo a kadua dagiti manangaywan ti sirkito bayat nga agsangpet dagiti reportda kada lawas. Ti report dagiti manangaywan ti distrito ti mangiyakar kaniak kadagiti mismo nga auditorium ken Assembly Hall iti isuamin a nanam ti maysa nga asamblea sirkito. Kadua ti pamilia ti Bethel a nasurok a 110, a masarakan iti kasla away a disso nga adayo iti ungor ken polusion ti siudad, siak ken ni baketko ti makarikna a ti panagbiag iti Bethel ket isun ti kaultimoan “kadagiti makaay-ayo a disso.”
Maysa nga aldaw iti kamaudianan ti otoño idi Mayo 1984, ti coordinator ti Komite ti Sanga, ni H. V. Mouritz, ti siuulimek a nangibaga kaniak nga immawatak ti pannakadutok manipud Manarawidwid a Bagi nga agserbi kas kameng ti Komite ti Sanga ti Australia. Ti riknak iti dayta a malem ket kas met laeng idi 1947 idi nabasak ti surat a mangitudtuding kaniak nga agserbi iti daytoy makaay-ayo a daga nga adda iti baba.
Ti panangrepaso iti 65 a tawen ti panagbiagko iti organisasion ni Jehova ket isut’ panangrikna ti personal a kaitungpalan ti Salmo 16:6. Pudno unay, “dagiti beddeng” naibatangda kaniak “kadagiti makaay-ayo [unay] a disso.” No ulitek koma nga iplano ti panagbiagko, diak agduadua a mangpili nga apagpag-isu ti kurso nga innalakon. Awanen ti ad-adda pay a makaay-ayo a bungana—awanen ti ad-adda pay a makagunggona a kapadasan.