Mangalagad ti Pammati Agpaay iti Biag nga Agnanayon
“Maaddaan pammati nga agpaay iti pakaispalan a sibibiag ti kararua.”—HEBREO 10:39.
1. Aniat’ bigbigen ti enciclopedia a Katoliko maipapan ti panangusar ti Biblia ti sao a “kararua”?
AWAN sadinoman idiay Biblia ti agkuna a dagiti tattao addaandat’ di matay a kararua a makalasat iti bagi inton ipapatay ken agbiag nga agnanayon iti yan dagiti espiritu. Uray ti New Catholic Encyclopedia bigbigenna: “Ti ideya a ti kararua makalasat kalpasan ti ipapatay ket saan a nalaka a maawatan iti Biblia. . . . Ti kararua idiay D[aan] a T[ulag] kayatna a sawen saan a paset ti tao, no di ket ti intero a tao—ti tao kas sibibiag a persona. Umas-asping, idiay B[aro] a T[ulag] ipasimudaag dayta ti natauan a biag: ti biag ti maysa nga indibidual.” Gapuna dagiti tattao awananda ti kararua, isuda ti kararua.
2. (a) Sadinot’ namunganayan ti pammati a di-ipapatay-ti-kararua? (b) Aniat’ kinapudno maipapan ti kasasaad ti tao kalpasan ti ipapatay?
2 Kas intudo ti napalabas nga artikulo, ti pammati a di-matay-a-kararua ket maysa a pagano a kapanunotan a daytat’ matonton iti nakasapsapa a panawen ti historia. Ti autorna ket isu daydiay nangsuppiat ti nalawag a sao ti Dios a ti tao “matayto a di bumurong” gaput’ kinasukir. (Genesis 2:17) Isu dayta ti bumusbusor, ni Satanas a Diablo, a nagkuna: “Saan a pudno a mataykayonto.” (Genesis 3:4) Ket daytat’ maysa a kinaulbod. (Juan 8:44) Iti kamaudianan, inrugi ni Satanas ti doktrina ti di ipapatay ti natauan a kararua. Ngem ti kinapudno maipapan ti kasasaad ti tao kalpasan ti ipapatay ket kas nadakamat iti naipaltiing a Sao ti Dios idiay Eclesiastes 9:5: “Ngem dagiti natay dida ammo ti aniaman.”—Kitaenyo met ti Roma 5:12.
Ti Namnama ti Biag nga Agnanayon
3. Ti Biblia adut’ masaona maipapan iti ania a namnama?
3 Bayat a silalawag nga ipakpakita ti Biblia nga awan ti banag a makunkuna a di matay a kararua, adu met ti makunana maipapan iti biag nga agnanayon. Ti namnama ti biag nga awan inggana ket pamunganayan a sursuro ni Jesus. Kunana: “Ket daytoy kaipapananna ti biag nga agnanayon, ti panangammoda kenka, a maymaysa a pudno a Dios, ken daydiay imbaonmo, nga isu ni Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Maipapan kadagidiay mangalagad ti pammati iti Dios ken ni Kristo, kuna ni Jesus: “Siak ikkak ida ti biag nga agnanayon.” (Juan 10:28) Addaan naan-anay a panagtalek, kunana: “Ti mamati addaan biag nga agnanayon. . . . Agbiagto nga agnanayon.” (Juan 6:47, 51) Ken kinunana pay met: “Ta kasta la unay ti panagayat ti Dios iti lubong nga intedna ti Anakna a bugbugtong, tapno amin a mangalagad ti pammati kenkuana saan a mapukaw no di ket adda biagna nga agnanayon.”—Juan 3:16.
4. Aniat’ kinuna ni Jesus maipapan ti namnama maipaay iti masanguanan?
4 Yantangay awan di matay a kararua nga agbiag kalpasan ti ipapatay, kasanonto ngarud a maragpat ti karit’ Biblia a biag nga agnanayon? Nangted ni Jesus ti ad-adu pay nga impormasion maipapan iti daytoy idi a sinarungkaranna da Marta ken Maria kalpasan ti ipapatay ni kabsatda a Lazaro. Kunana ken Marta: “Siak ti panagungar ken ti biag. Ti mamati kaniak, uray no matay, agbiagto pay.” Sinaludsodanna ni Marta: “Patiem daytoy?” Ket insungbatna: “Wen, Apo; siak pinatik a sika ti Kristo, ti Anak ti Dios.”—Juan 11:25-27.
5, 6. Aniat’ indemostra ti panangpagungar ni Jesus ken ni Lazaro?
5 Tapno maidemostra nga isu, kas ti Anak ti Dios, ket naikkan pannakabalin a mangpagungar iti natay, napan ni Jesus idiay tanem ni Lazaro. Ni Lazaro natayen iti uppat nga aldaw, ket nangrugin a bumuyok ti bagina. Nupay kasta, “[ni Jesus] pimmukkaw iti napigsa a timek: ‘Lazaro, rummuarka!’ Daydi natay rimmuar a sipapatapat dagiti im-ima ken saksakana, ket ti rupana adda a nabungon iti maysa a lupot. Kuna ni Jesus kadakuada: ‘Warwaranyo ket baybay-anyo a mapan.’” (Juan 11:43, 44) Ni natay a Lazaro nagungaren!
6 Saan a napasubli ni Lazaro a naggaput’ langit wenno sadinoman pay iti yan dagiti espiritu. Isut’ di napan iti yan dagiti espiritu idi isut’ natay no di ket isut’ awan puotna idiay tanem, nga isut’ yan amin dagiti natay. (Salmo 146:4; Juan 3:13; Aramid 2:34) Di pulos nainkalintegan a panunoten a ti di matay a kararua ni Lazaro ket tagtagiragsakenna ti nailangitan a ragsak ket kalpasanna agawen dayta a kararua manipud langit tapno maitipon manen iti imperpekto a bagina ditoy daga tapno agbiag manen iti lubong a napunnot’ panagsagsagaba, sakit, ken ipapatay. Ngem gapu ta isut’ awan idiay langit, ti pannakaisublina iti biag ket maabrasa, ta kaipapanan dayta ti kanayonan a tawtawen a panagbiagna ken ti pannakaitiponna manen kadagiti ay-ayatenna. Kamaudiananna, isunto ti matay manen.
7, 8. (a) Kadagiti ania a dadduma nga okasion a pinagungar ni Jesus dagiti natay? (b) Apay nga inaramid ni Jesus dagidiay a milagro a panangisubli kadagiti tattao iti biag?
7 Idi pinagungar ni Jesus ti balasitang a natayen, dagiti nagannak kenkuana “napagtalnada a dagus iti dakkel a siddaaw.” (Marcos 5:42) Kaskasdi, idi agangay natay met laeng dayta a balasang. Idi pinagungar ni Jesus ti natay nga anak ti balo idiay Nain, “nagbutengda amin, ket dinaydayawda ti Dios.” (Lucas 7:16) Ngem dayta a lalaki idi agangay natay met laeng. Maipapan kadagitoy a milagro, impatalged ti The New International Dictionary of New Testament Theology: “Dagidiay a pinagungar ni Kristo iti naindagaan a ministeriona matayda met laeng, ta dagitoy a panangpagungar dida nangted ti imortalidad.”
8 Apay a pinagungar ni Jesus dagitoy manipud ken patay? Saan a tapno mangted ti biag nga agnanayon iti daydi a panawen, no di ket tapno idemostrana nga isut’ Mesias ken ipakitana no aniat’ inted ti Dios kenkuana a kabalinanna nga aramiden. Daytat’ nangibangon ti pammati iti namnama ti panagungar ken biag nga agnanayon iti sidong ti masanguanan a panagturayna iti nailangitan a Pagarian ti Dios kadagiti im-ima ni Kristo.—Mateo 6:9, 10; Juan 11:41, 42.
9. Kasanot’ umiso a pannakaawat da Marta ken Pablo iti sursuro ni Jesus maipapan ti namnama ti panagungar?
9 Ammo ni Marta maipapan iti dayta a namnama manipud pannakitimtimpuyogna ken Jesus, ta iti napalabas kinunana kenkuana maipapan ken Lazaro: “Ammok nga agungarto inton panagungar iti kamaudianan nga aldaw.” (Juan 11:24) Ammo ni Marta a ti panagungar ket, saan nga iti kamaudianan nga aldaw ni kabsatna (a Lazaro), no di ket iti masanguanan “iti kamaudianan nga aldaw”—iti Aldaw ti Panangukom, inton dagiti natay mapagungardanto iti sidong ti panagturayen ti Pagarian ti Dios. Uray ni apostol Pablo ammona met dayta, ta kunana: “[Ti Dios] intudingna ti maysa nga aldaw a panangukomnanto a sililinteg iti mapagnaedan a daga.” (Aramid 17:31) Kuna pay met ni Pablo: “Addanto panagungar dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.” (Aramid 24:15) Saanna a kinuna a maar-aramiden ti panagungar no di ket daytat’ “addanto” iti masanguanan—iti sidong ti turay ti Pagarian.
10. Aniat’ komento nga inaramid ti Pranses a propesor maipapan ti pammati ti Kakristianuan iti panagungar kas maidilig iti nalawag a sursuro ti Biblia?
10 Idiay libro nga Immortality of the Soul or Resurrection of the Dead? insurat ti Pranses a propesor a ni Oscar Cullmann a maysa a Protestante: “Adda dakkel a paggiddiatan ti panangnamnama ti Kristiano ti panagungar ti natay ken ti pammati a Griego iti di ipapatay ti kararua. . . . Nupay iti kamaudianan ti Kinakristiano impasdekna ti panagkawing dagitoy dua a pammati, ken itatta ti gagangay a Kristiano mariruan a naan-anay kadagita, awan makitak a rason a mangilemmeng iti ibilangko ken ti kaaduan kadagiti eskolar a kinapudno. . . . Ti biag ken ti kapanunotan ti Baro a Tulag ket interamente nga iturayan ti pammati iti panagungar. . . . Ti intero a tao, a pudpudno a natayen, maipasubli iti biag babaen iti baro a panamarsua nga aramid ti Dios.”
Panagungar—Iti Sadino?
11, 12. (a) Aniat’ panggep ti Dios para kadagiti tattao ken iti daytoy a daga? (b) Kasanot’ panangidemostra ni Jesus a ti panggep ti Dios iti daga ket di nagbaliw?
11 Idi pinarsua ti Dios dagiti tattao, intedna ti daga kas agnanayon a pagtaenganda ken pinanggepna a punnuen daytoy a planeta iti nalinteg a rasa dagiti tattao. (Genesis 1:26-28; Salmo 115:16) Ti Biblia tuktukoyenna ni Jehova kas “ti Nangbukel ken Nangaramid ti daga, Isu a nangpasingked kenkuana, ken isu pinarsuana a saan nga ongaong, a binukelna tapno isu ti pagianan.”—Isaias 45:18.
12 Agpapan pay rinibon a tawtawen a kina-imperpekto ken ipapatay nanipud iyaalsa ti tao, kaskasdi a panggep ti Dios a ti daga ket agnanayon a pagtaengan ti tao: “Ti sililinteg tawidennanto ti daga ket agtaengto kenkuana nga agnanayon.” (Salmo 37:29) “Naragsak dagiti naemma, ta tawidendanto ti daga.” (Mateo 5:5) Gapuna, idi pinagungar ni Jesus dagiti natay, pinagungarna ida ditoy mismo a daga, ket isudat’ dagus a nabigbig dagiti dadduma kas dagidi indibidual a natay. Impatalged daytoy nga iti sidong ti turay ti Pagarian dagiti natay mapagungardanto ditoy daga tapno maaddaandat’ gundaway nga agbiag nga agnanayon iti dayta. (Apocalipsis 20:12, 13) Daytanto ti mangtungpal ti panggep ti Dios para kadagiti tattao ken para iti daga.—Isaias 46:9-11; 55:11; Tito 1:1, 2.
13. Ania a parikut ti naipasango kadagiti iglesia ti Kakristianuan, ken kasanot’ rantada a panangsolbar iti dayta?
13 Nupay kasta, yantangay dagiti iglesia ti Kakristianuan mamatida iti di ipapatay ti kararua, daytoy ti mangiparang ti narikut a kasasaad para kadakuada: Kasanoda pagtunosen ti panagungar ti “intero a tao,” kas indemostra ni Jesus, iti pammatida iti di matay a kararua nga addan nga agbibiag idiay langit wenno idiay impierno? Kinuna ti The Catholic Encyclopedia: “Isursuro ti Maikapat a Konsilio Laterano nga amin a tattao, napilida man wenno managdakdakes, ‘bumangondanto manen babaen ti mismo a bagbagida nga isut’ aw-awitenda itatta a bukod.’” Sana innayon: “Idinto ta ti bagi isut’ kadua dagiti basbasol ti kararua, ken kadua dagiti kinaimbagna, kasla dawdawaten ti kinahustisia ti Dios a ti bagi isut’ makiraman iti dusa ken gunggona ti kararua.” Sigun iti daytoy a pammati, ti bagi maitiponto iti kararua idiay langit wenno idiay impierno. Iti kasano kabayag? “Ti napagungaren a bagbagi agpadpada dagiti sasanto ken managbasol maikkandanto ti di ipapatay,” kuna dayta a gubuayan.
14. Kasanot’ panangpadas a panangilawlawag ti maysa a mannurat a Jesuita iti panangmatmat ti Kakristianuan iti panagungar ti bagi?
14 Iti libro a The Future Life, ni Jesuita J. C. Sasia, intay mabasa: “Ngarud ti biag idiay langit isuntot’ maysa met kadagiti ragragsak babaen kadagiti naipadayag a rikna [ti bagi a naitiponton iti kararua].” Maipapan kadagiti bagi a naitiponton iti karkararuada idiay impierno, kuna dayta a gubuayan: “Idiay impierno, kalpasan ti panagungar [ti bagi], tunggal rikna ti natauan a bagi ket addaanto ti kabukbukodan a naisangsangayan a dusa . . . Ti sentido ti panagrikna wenno pannakasagid ket nangnangrunanto a makatuok, agsipud ta babaen kadagiti basol ti lasag a dagiti managbasol ket inopendirda ti Dios. . . . Ti pannakaitimpuyogda kadagiti bagida isunto kadakuada ti pagtaudan ti kanayonan a tutuok ken rigrigat.”
15. Apay a tabbaaw ti panangisuro a ti Dios tutuokenna dagiti tattao idiay impierno iti agnanayon?
15 Gapuna, ti panangakseptar ti pagano a kapanunotan ti di ipapatay ti kararua linuktanna met ti dalan ti Kakristianuan a nangakseptar ti pagano a kapanunotan ti aglablabes a panagtutuok ti kararua—ken uray pay dagiti bagi—nga agnanayon idiay impierno. Kaskasdi, maipapan ti kadaanan nga ugali a panangpuor kadagiti annakda iti apuy kas datdaton kadagiti ulbod a didiosen, kuna ni Jehova: “Ket . . . puoranda dagiti annakda a lallaki iti apuy a maipaay a datdaton a mapuoran ken Baal, isu a diak imbilin wenno insao, ket diak met pinanunot.” (Jeremias 19:5) No kasta tinatabbaaw ti panangisuro a ti Dios tutuokenna nga agnanayon dagiti tattao, idinto nga iti mismo a Saona nalawag panangipakitana a dagiti awan panagbabawida a managdakdakes madadaelda, maikisapda iti biag. “Ket maaramidto nga amin a kararua a dinto dumngeg iti dayta a mammadto [ni Jesus] mapukawto kadagiti umili.”—Aramid 3:23; kitaenyo met ti Mateo 10:28; Lucas 17:27; Juan 3:16; 2 Pedro 2:12; Judas 5.
Imortalidad wenno Di Ipapatay
16. Aniat’ isursuro ti Biblia maipapan ti di ipapatay?
16 Nupay kasta, saan kadi nga isursuro ti Biblia a dagiti tattao maipandanto idiay langit tapno maaddaandat’ imortal a biag sadiay? Wen, pudno dayta. Ngem awan pakaibibiangan daytoy kadagiti di matay a kararua ti tao. Ti imortalidad wenno di ipapatay ket resulta ti pannakapagungar ti tao kas espiritu a parsua (kas ken Jesus idi) ket saan a manipud pannakaaddana ti di matay a kararua nga agbiag kalpasan ti ipapatay. Ti masanguanan a gunggona ti di ipapatay ket naiyawat iti sumagmamano a matalek, kas ken Kristo a tattao ket magun-odanto laeng dayta inton umayen ni Kristo iti pannakabalin ti Pagarian idiay langit, saan a dagdagus kalpasan ti iyuuli ni Kristo idiay langit idi umuna a siglo.—Salmo 110:1; 1 Corinto 15:53, 54.
17. Mano ti makaragpat iti imortalidad, ken anianto ti pasetda iti panggep ti Dios maipaay iti daga?
17 Mainayon pay, dayta a namnama ket naiyawat iti sumagmamano laeng iti natauan a pamilia. Inawagan ni Jesus dagitoy ti “bassit nga ipastoran.” (Lucas 12:32) Daytoy a grupo, a 144,000 ti bilangda, mapagungarda iti nailangitan a biag kas di matay nga espiritu a parparsua tapno agturaydanto iti daga a kadua ni Kristo iti nailangitan a Pagarianna. (2 Pedro 3:13; Apocalipsis 7:4; 14:1, 4; 20:4) Ti daga nga iturayandanto ket matagitauan, inton agangay, babaen kadagiti perpekto a tattao, nga awan duadua binilbiliondanto. Adu kadagita a tattao isudanto dagiti agsubli ditoy daga iti “panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.” (Aramid 24:15) Kaskasdi, addanto pay sabsabali a makagun-od ti biag idiay baro a lubong malaksid kadagidiay mapagungar manipud ken patay. Asinonto dagidiay a sabsabali?
“Saanto a Matay a Pulos”
18. Mainayon iti namnama ti panagungar dagiti natay, ania a nakaskasdaaw a banag ti impadto ni Jesus?
18 Nupay ti sigurado a namnama dagiti tattao a natay isu ti panagungar, adda pay sabali a nakaskasdaaw a namnama iti tiempotayo. Daytat’ adda pakainaiganna iti intuloy a kinuna ni Jesus ken ni Marta. Kalpasan ti panagkunana: “Ti mamati kaniak, uray no matay, agbiagto pay [iti panagungar],” innayon ni Jesus, “ket siasinoman nga agbiag ken mamati kaniak saanto a matay a pulos.” (Juan 11:25, 26) Iti daytoy maud-udi a sasao, impadto ni Jesus ti maysa a nakaskasdaaw a banag: Umayto ti tiempo inton dagiti tattao a sibibiag didanto kasapulan ti matayen! Ngem kaanonto ngay dayta?
19. (a) Bayat ti ania a panawen a maragpatto ti namnama a dinto matayen? (b) Kasanot’ panangdeskribir ti Biblia kadagidiay addaan namnama a dinto matayen?
19 Ita—iti kaaldawantayo—isut’ tiempo a pannakatungpalen dayta a kari! Amin dagiti ebidensia ipakitada nga asidegtay unayen iti panungpalan daytoy dakes a lubong. (Mateo 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5, 13) Gapuna, dagiti tattao a mangalagad ti pammati iti Dios ken iti Anakna addaandat’ nakaay-ayat a namnama a makalasat iti panungpalan daytoy a sistema ken agtultuloy a sibibiag nga agturong idiay baro a lubong ti Dios—a nikaanoman didanto matmatayen! Dagitoy ti masasao idiay Apocalipsis 7:9, 14 kas “dakkel nga umariwekwek, nga awan ti nakabalin a bumilang, a naggapuda kadagiti isuamin a pagarian ken tribo ken il-ili ken pagsasao . . . [a] naggapuda iti dakkel a rigat,” nga intalimeng ti Dios gaput’ panangalagadda ti pammati. Nasao ni Jesus ti um-umayen a pannakapukaw daytoy agdama a dakes a sistema a kas “dakkel a rigat a nanipud idi punganay ti lubong agingga ita awan pay kasta a napasamak, ket awanto metten iti uray kaano.”—Mateo 24:21; kitaenyo met ti Proverbio 2:21, 22; Salmo 37:10, 11, 34.
20, 21. Kasanot’ panangal-alagad itatta dagiti minilmilion iti pammatida iti Dios ken ni Kristo, ket aniantot’ di kasapulanen ti adu kadakuada?
20 Iti intero a lubong, minilmilion kadagiti dakkel nga umariwekwek a kayatdat’ agbiag nga agnanayon ditoy daga al-alagadendan ti pammati kadagiti karkari ti Dios ken iti daydiay inautorisaranna nga agbalin a “ti panagungar ken ti biag,” nga isu ni Jesu-Kristo. Ken indedikardat’ bagbagida iti Dios, nga insimbolo daytoy iti bautismo iti danum. (Mateo 28:19, 20) Bigbigenda nga utangdat’ pannakaisalakanda nga interamente iti “Dios, a situtugaw iti trono, ken iti Kordero,” nga isu ni Jesu-Kristo.—Apocalipsis 7:10.
21 Dagidiay kabilang iti dakkel nga umariwekwek a makalasat iti panungpalan daytoy a lubong didanto kasapulanen ti pannakapagungar manipud kadagiti natay agsipud ta “saandanto a matay a pulos”! Al-alaenyo aya dagiti addang tapno maibilangkayo iti daytoy a grupo? No kasta, anian a nakaskasdaaw, naisalsalumina a pribilehio ti silulukat kadakayo—ti pannakailasat iti panungpalan ti dakes a sistema ni Satanas ken ti pannakaiserrek iti nalinteg a baro a panawen a mangyegto kadakayo ti perpekto a salun-at ken biag nga agnanayon iti paraiso a daga! (Lucas 23:43; Apocalipsis 21:4, 5) Babaen ti panangammo no aniat’ pagayatan ti Dios ken panagtalinaed a panangaramid iti dayta, mabalin a maidemostrayo nga ‘awankayo iti kita dagidiay agsanud nga agrturong iti pannakapukaw.’ Mabalin met nga “addaankay ti pammati nga agpaay a pakaispalan a sibibiag ti kararua.”—Hebreo 10:39; 1 Juan 2:15-17; Apocalipsis 7:15.
Salsaludsod a Pagrepaso
◻ Aniat’ pudno a namnama para kadagiti natay?
◻ Apay a ti pammati ti Kakristianuan iti panagungar ti bagi ket maysa nga insulto iti Dios?
◻ Aniat’ isursuro ti Biblia maipapan ti imortalidad?
◻ Ania a naisangsangayan a namnama ti mabalin a maadda kadagiti tattao itatta?