Biag Kalpasan ti Ipapatay—Dagiti Di Nasungbatan a Saludsod
“NO MATAY ti tao a nabaneg agbiagto aya manen?” (Job 14:14) Daytoy a saludsod, nga inyimtuod ni patriarka a Job adu a siglo ti napalabasen, ti pinampanunot dagiti tattao iti tunggal kagimongan kadagiti adun a panawen, ket adut’ naisingasing a sungbatna.
Kuna dagiti Griego idi ugma a ti karkararua dagiti natay nagtultuloyda a sibibiag. Dagitoy naiballasiwda iti karayan Styx a mapan iti nakalawlawa a lugar iti uneg ti daga a maaw-awagan lubong dagiti natay. Sadiay dagiti ukom sinentensiaandat’ karkararua iti panagtutuok iti nangatot’ paderna a pagbaludan wenno iti ragsak idiay kataytay-akan nga Elysia wenno paraiso. Dadduma a tattao idi ugma pinanunotda a dagiti kararua agbalinda a bitbituen wenno kometa. Kaskasdi dadduma pinatida a ti karkararua nakasilsilengda ket ngarud naipangatoda idiay bulan; iti kada bulan bayat ti kakabusna, naiyakarda idiay init.
Itatta, dagiti teoria maipapan ti biag kalpasan ti ipapatay agtultuloyda nga umad-adu. Dagiti Hindu ken Buddhista mamatida iti reinkarnasion. Isursuro dagiti Muslim a ti kararua malasatanna ti ipapatay ti bagi ket iti maudi a panangukom agturongdanto idiay paraiso wenno idiay impierno. Kaaduan a Protestante isursuroda a ti karkararua agbiagdanto kalpasan ti ipapatay tapno aglak-am ti nailangitan a ragsak wenno panagtutuok kadagiti apuy ti impierno. Iti daytoy a buya inayon met ti Katolicismo ti Limbo ken purgatorio.
Iti dadduma a dagdaga, ti pampammati maipapan kadagiti maipagpagarup a karkararua dagiti natay isudat’ karkarna a pinaglaok a lokal a tradision ken iti makunkuna a Kinakristiano. Kas pangarigan, gagangayen kadagiti adu a Katoliko ken Protestante idiay West Africa nga abbongan dagiti sarming no adda matay tapno awan kumita sadiay ket makita ti espiritu ti tao a natay. Uppatapulo nga aldaw kalpasan ti ipapatay ti ing-ingungoten, ti pamilia ken dagiti gagayyem agrambakda a mangselebrar ti iyuuli ti kararua idiay langit. Kalpasanna, masansan no Krismas wenno iti Aldaw ti Baro Tawen, dagiti kakabagian bumisitada idiay kamposanto ken buyatanda ti tanem iti inumen a de alkohol. Makisasaoda pay iti natay, a dumawdawat ti pabor ken agisalaysay ti damdamag ti pamilia.
Nalawag, bassit ti panagkikinnaawatan kadagiti relrelihion ti lubong maipapan ti eksakto a mapasamak kalpasan ti ipapatay. Kaskasdi, adda ngangngani sapasap a panagkikinnaawatan iti maysa a pamunganayan a pammati: ti di ipapatay ti natauan a kararua. Kaaduan a sursuro maipapan ti biag kalpasan ti ipapatay ket panaggigiddiat laeng iti daytoy pamunganayan a tema.
Nupay kasta, adda sumagmamano a makapasikor a salsaludsod nga agparang: Sadino aya a talaga ti naggapuan ti idea a ti kararua ket di matay? Maisursuro aya dayta iti Kasuratan? No wen, apay nga uray dagiti di Kristiano a pampammati isursuroda dayta? Salsaludsod dagitoy a di rebbeng a laksiden. Aniaman ti narelihiusuan a pammatiyo, ni patay ket maysa a kinapudno a masapul a sanguen. Gapuna dagiti isyu ramanennakay unay iti personal a pamay-an. Ngarud awisendakayo a kumita kadagitoy a bambanag nga addaan silulukat a panunot.