Ti Akem ti Nangatngato a Turturay

“Ta isu ti ministro ti Dios a maipaay iti pagimbagam. Ngem no aramidem ti dakes, agbutengka.”​—ROMA 13:4.

1, 2. Kasano kaadu iti Kakristianuan ti nairaman kadagiti rebolusion?

DUA a tawen ti napalabasen ti panagtataripnong dagiti obispo idiay London sinulboganna ti makapapungtot nga editorial iti New York Post. Ti taripnong isu idi ti Lambeth Conference, a tinabunuan ti nasurok a 500 nga obispo ti kagimongan nga Anglicano. Ti panagpungtot ket pinatanor ti maysa a resolusion nga impasa ti kumperensia a nangiyebkas ti pannakaawatda kadagiti tattao “a, kalpasan panangusarda iti amin a pamuspusan, pinilida ti dalan ti armado a pannakidangadang kas ti kakaisuna a pamay-an nga agturong iti kinahustisia.”

² Kuna ti Post a daytoy ket, iti kaiyariganna, panangirekomenda iti terorismo. Nupay kasta, sursuroten laeng dagiti obispo ti dumakdakkel a pagannayasan. Ti kababalinda ket saan a naiduma iti padi a Katoliko idiay Ghana a nangirekomendar iti pannakidangadang a gerilia kas ti kasiglatan, kasisiguruan, ken katatalgedan a pamay-an a pangwayawaya iti Africa; wenno iti daydiay Africano nga obispo ti Metodista a nangikari nga itultuloyna “ti gubat ti panangwayawaya agingganat’ kapapaitan a panungpalan”; wenno kadagiti adu a misionero ti Kakristianuan a nakilablaban a kadua dagiti rebelde kontra kadagiti naipasdeken a gobierno idiay Asia ken Sud America.

Dagiti Pudno a Kristiano Dida ‘Busoren ti Turay’

3, 4. (a) Ania dagiti prinsipio a salsalungasingen dagiti makunkuna a Kristiano iti panangitandudoda ti rebolusion? (b) Aniat’ nasukalan ti maysa a tao maipapan kadagiti Saksi ni Jehova?

³ Idi umuna a siglo, kuna ni Jesus kadagiti paspasurotna: “Saanda a paset ti lubong, a kas kaniak saanak a paset ti lubong.” (Juan 17:14) Asinoman a makunkuna a Kristiano nga itandudona ti rebolusion ket kapaset unay toy lubong. Isut’ saan a pasurot ni Jesus; wenno saan nga “agpaituray iti nangatngato a turturay.” (Roma 13:1) Nasayaat no ipangagna ti pakdaar ni apostol Pablo a “ti bumusor ngarud iti turay ket sumukir iti urnos ti Dios; ket dagiti sumukir awatendanto ti pannakadusa.”​—Roma 13:2.

⁴ Maisupadi kadagiti adu iti Kakristianuan, awan pannakibibiang dagiti Saksi ni Jehova kadagiti armado a kinaranggas. Maysa a lalaki idiay Europa nadiskobrena daytoy. Insuratna: “Idi makitak no aniat’ pinataud ti relihion ken ti politika, nagbalinak a dedikado a mangparmek iti naipasdeken nga urnos ti kagimongan. Nakikaduaak iti maysa a grupo dagiti terorista ken nagsanayak iti panagiggem iti amin a kita dagiti armas; nakiramanak iti adu nga armado a panagtakaw. Ti biagko kanayon nga agpegpeggad. Bayat ti panaglabas ti tiempo, nagbalin a nabatad a makidangdangadangkami iti maab-abak a pannakibakal. Kalpasanna maysa a Saksi ti timmuktok iti ridawmi. Insalaysay daytoy a babai ti Pagarian ti Dios. Gapu ta kunak a daytoy laeng ti mangsaysayang ti tiempok, insingasingko a ni baketko ti dumngeg. Dimngeg ni baketko, ket nairugi ti maysa a panagadal ti Biblia iti pagtaengan. Iti kamaudianan, immanamongak a makiraman iti panagadal. Di mailadawan dagiti sasao ti pannakabang-ar a nariknak idi maawatak ti mangidurduron a puersa iti sangatauan nga agturong iti kinadakes. Ti nakaskasdaaw a kari ti Pagarian ti nangted kaniak ti makasustento a namnama ken panggep iti panagbiag.”

5. Apay a dagiti Kristiano agtalinaedda a sitatalna nga agpasakupda kadagiti nangatngato a turturay, ket agingganat’ kaanonto nga isu daytoy ti kaso?

⁵ Dagiti Kristiano isudat’ embahador wenno embiado ti Dios ken ni Kristo. (Isaias 61:1, 2; 2 Corinto 5:20; Efeso 6:19, 20) No kasta, agtalinaedda a neutral kadagiti sussusik daytoy a lubong. Nupay agparang a dadduma a napolitikaan a sistema nabalballigida ngem ti dadduma, ken daddumat’ mangipalpalubos ti ad-adu a wayawaya ngem kadagiti sabsabali, dagiti Kristiano saanda nga itantandudo wenno iranggo ti maysa a sistema a nangatngato ngem ti sabali. Ammoda nga amin dagiti sistema imperpektoda. “Urnos ti Dios” a dagitoy agtultuloyda agingga a sumublat ti Pagarianna. (Daniel 2:44) Gapuna, agtultuloy nga agpasakup a sitatalna dagiti Kristiano kadagiti nangatngato a turturay bayat nga itandudoda ti agnanayon a pagimbagan dagiti dadduma babaen ti panangikaskasaba ti naimbag a damag ti Pagarian.​—Mateo 24:14; 1 Pedro 3:11, 12.

Panagtulnog iti Linteg

6. Apay nga adu a natauan a linlinteg naimbagda uray no “ti lubong adda iti babaen ti managdakdakes”?

⁶ Dagiti gobierno ti pagilian mangiyurnosda kadagiti sistema ti linlinteg, ket kaaduan kadagitoy a linlinteg naimbagda. Rebbeng aya a daytoy ti mangkellaat kadatayo, gapu iti kinapudno a “ti lubong adda iti babaen ti managdakdakes”? (1 Juan 5:19) Saan. Ni Jehova inikkanna ti immuna nga amatayo, a ni Adan, ti konsiensia, ket daytoy naikasigudan a pannakaawat ti nalinteg ken dakes naiparangarang iti adu a pamay-an kadagiti linlinteg ti tao. (Roma 2:13-16) Ni Hammurabi, maysa a manangted-linteg a taga Babilonia idi ugma, inruangananna ti kodigo ti lintegna kas iti sumaganad: “Iti dayta [isuda] ti nanginagan kaniak a mangisayangkat ti pagimbagan dagiti umili, siak, ni Hammurabi, ti napeklan, managbuteng-dios a prinsipe, a mangisaknap ti kinahustisia iti daga, tapno dadaelen ti managdakdakes ken kinadakes, tapno dagiti napigsa saanda koma nga irurumen dagiti nakapuy.”

7. No adda asinoman a mangsalungasing ti linteg, siasinot’ addaan kalintegan a mangdusa kenkuana, ken apay?

⁷ Kaaduan a gobierno kunaenda nga umas-asping ti panggep ti linlintegda: tapno itandudo ti pagimbagan dagiti umili ken nasayaat nga urnos iti kagimongan. Gapuna, dusaenda dagiti ar-aramid a maibusor iti kagimongan, kas ti pammapatay ken panagtakaw, ket agipaulogda kadagiti regulasion, kas ti pagpatinggaan ti kinapegges ken linlinteg ti panagiparada ti luglugan. Asinoman a mangigagara a mangsalungasing iti linlintegda busbusorenna ti turay ket “awatendanto ti pannakadusa.” Dusa manipud siasino? Saan a nesesita a manipud iti Dios. Ti sao a Griego a naipatarus ditoy a dusa mabalin a tukoyenna dagiti pagannurotan a sibil imbes a dagiti dusa manipud ken Jehova. (Idiligyo ti 1 Corinto 6:7.) No adda agaramid a sikikillo, ti nangatngato a turturay ti addaan kalintegan a mangdusa kenkuana.

8. Kasanot’ panagtignay ti kongregasion no ti maysa a miembro nakaaramid ti serioso a krimen?

⁸ Dagiti Saksi ni Jehova addaandat’ nasayaat a pakasarsaritaan gaput’ saan a panangbusor kadagiti natauan a turturay. No mapasamak a ti maysa nga indibidual iti kongregasion nakasalungasing iti linteg, ti kongregasion saanto a tumulong kenkuana a lumisi iti nainkalintegan a pannusa. No adda asinoman nga agtakaw, pumatay, mangpardaya, agkusit iti buisna, mangrames, mangallilaw, agusar kadagiti maiparit a droga, wenno iti dadduma pay a pamay-an busorenna ti nainkalintegan a turay, sanguennanto ti nakaro a disiplina manipud iti kongregasion​—ket saanna koma ipato nga isut’ maidaddadanes no isut’ dusaen dagiti nailubongan nga agtuturay.​—1 Corinto 5:12, 13; 1 Pedro 2:13-17, 20.

Pagbutngan

9. Ania a pagpilian ti maiyanatup nga adda kadagiti Kristiano no agpegpeggadda kadagiti managdakdakes nga elemento?

⁹ Intuloy ni Pablo ti panangisalaysayna kadagiti nangatngato a turturay, a kunkunana: “Ta dagiti agturay saan a pagbutngan ti aramid a naimbag, no saan ket a ti dakes. Kayatmo ngarud nga awan ti ibutengmo iti turay? Aramidem ti naimbag, ket addanto pakaidayawam kenkuana.” (Roma 13:3) Saan a dagiti nasungdo a Kristiano ti rebbeng nga agbuteng iti dusa manipud kadagiti agtuturay no di ket dagiti managdakdakes, dagidiay agar-aramid ti ‘kinadakes,’ dagiti ar-aramid a kriminal. No agpegpeggadda manipud kadagita a dakes nga elemento, maiyanatup nga awaten dagiti Saksi ni Jehova manipud iti autoridad a polisia wenno militar ti pannalaknib.​—Aramid 23:12-22.

10. Kasano a ‘napadayawan’ dagiti Saksi ni Jehova manipud kadagiti agtuturay?

¹⁰ Iti Kristiano a mangsalsalimetmet ti linteg dagiti nangatngato a turturay, kuna ni Pablo: “Ket addanto pakaidayawam kenkuana.” Kas pangarigan iti daytoy, usigenyo ti sumagmamano a sursurat nga inawat dagiti Saksi ni Jehova idiay Brazil kalpasan dagiti kumbension distritoda. Manipud iti panguluen ti departamento ti paay-ayam iti ili: “Maikari iti kangatuan a dayaw ti natalna a kababalinyo. Makaliwliwa a maammuan nga iti daytoy nagulo a lubong itatta a kaskasdi nga adu pay laeng ti mamati ken agdaydayaw iti Dios.” Manipud direktor ti estadium iti ili: “Agpapan pay nakadakdakkel ti bilang dagiti timmabuno, awan nairekord nga insidente a nangmantsa iti pasken, pagyamanan iti awan pakapilawanna a pannakaorganisar.” Manipud opisina ti alkalde: “Kayatmi nga alaen daytoy a gundaway a mangalamano kadakayo iti kinaurnosyo ken iti nakaskasdaaw, insigida a disiplinayo, ket tarigagayanmi ti panagballigiyo kadagiti masanguanan pay a paspaskenyo.”

11. Apay a ti panangikaskasaba ti naimbag a damag nikaanoman a maikuna a dakes nga aramid?

¹¹ Ti termino nga “aramid a naimbag” tuktukoyenna dagiti ar-aramid kas panagtulnog iti linlinteg dagiti nangatngato a turturay. Mainayon pay, ti panangaskasabatayo, nga imbilin ti Dios, a saan nga iti tao, ket saan nga aramid a dakes​—maysa a punto a rebbeng a bigbigen koma dagiti napolitikaan nga agtuturay. Daytat’ serbisio publiko a mangitag-ay iti moral a kalibre dagidiay mangabrasa. Gapuna, manginanamakami a dagiti nangatngato a turturay salaknibanda koma ti kalintegantayo a mangaskasaba kadagiti dadduma. Ni Pablo nagapelar kadagiti agturay tapno maipasdekna a legal ti panangikaskasaba ti naimbag a damag. (Aramid 16:35-40; 25:8-12; Filipos 1:7) Iti nabiit pay, dagiti Saksi ni Jehova umas-asping nga inkalikagumda ken nagun-odanda ti legal a pannakabigbig ti trabahoda idiay Akindaya nga Alemania, Hungaria, Polandia, Romania, Benin, ken Myanmar (Burma).

“Isu ti Ministro ti Dios”

12-14. Kasano a nagtignay dagiti nangatngato a turturay kas ministro ti Dios (a) idi tiempo ti Biblia? (b) iti moderno a tiempo?

¹² Iti panagsaona maipapan iti nailubongan a turay, intuloy ni Pablo: “Ta isu ti ministro ti Dios a maipaay iti pagimbagan. Ngem no aramidem ti dakes, agbutengka: ta saan a barengbareng ti panagtagikampilanna; ta isu ti ministro ti Dios, a mangibales ti pungtot a maipaay iti agaramid iti dakes.”​—Roma 13:4.

¹³ Dagiti agtuturay ti pagilian nagserserbidan no maminsan kas ministro ti Dios kadagiti espesipiko a pamay-an. Nagbalin a kasta ni Ciro idi inayabanna dagiti Judio nga agsubli manipud Babilonia ket ibangonda manen ti balay ti Dios. (Esdras 1:1-4; Isaias 44:28) Ni Artaxerxes ministro ti Dios idi imbaonna ni Esdras nga addaan kontribusion a maipaay iti pannakaibangon manen dayta a balay ken iti kamaudiananna idi binilinna ni Nehemias a mangibangon manen kadagiti bakud ti Jerusalem. (Esdras 7:11-26; 8:25-30; Nehemias 2:1-8) Ti nangatngato a turturay a Romano nagserbi ngarud idi inispalda ni Pablo manipud kadagiti managderraaw idiay Jerusalem, idi isut’ sinalaknibanda bayat ti pannakarba, ken inyurnosda nga isut’ maaddaan ti bukodna a balay idiay Roma.​—Aramid 21:31, 32; 28:7-10, 30, 31.

¹⁴ Umarngi iti dayta, dagiti nailubongan nga agtuturay nagserbida kas ministro ti Dios kadagiti moderno a panawen. Idi 1959, kas pangarigan, inkeddeng ti Korte Suprema ti Canada a ti maysa kadagiti Saksi ni Jehova a naakusaran idiay Quebec iti panagipabpablaak kadagiti maibusor iti gobierno ken mangibabain a pardaya ket saan a nagbasol​—nga isut’ nangkontra iti ilem daydi premier ti Quebec a ni Maurice Duplessis.

15. Iti ania a pangkaaduan a pamay-an a dagiti agtuturay agtigtignayda kas ministro ti Dios, ket ania a kalintegan ti itden daytoy kadakuada?

¹⁵ Mainayon pay, iti pangkaaduan a pamay-an, nagserbi dagiti gobierno ti pagilian kas ministro ti Dios babaen iti panangipreserbarda ti urnos ti publiko agingga nga alaen ti Pagarian ti Dios dayta a responsabilidad. Sigun ken Pablo, gapu itoy ti turay ‘nagtagikampilan,’ a mangisimsimbolo iti kalinteganna a mangdusa. Masansan, ramanen daytoy ti pannakabalud wenno panagmulta. Iti dadduma a dagdaga mabalin a ramanen met dayta ti dusa a pannakapapatay.a Iti kasumbangirna, adut’ nasion a di nangpili iti panangdusa nga ipapatay, ket dayta met ti kalinteganda.

16. (a) Yantangay ti turay ket ministro ti Dios, aniat’ imbilang ti dadduma nga ad-adipen ti Dios a maiyanatup nga aramiden? (b) Ania a kitat’ panggedan ti saan nga akseptaren ti Kristiano, ket apay a saan?

¹⁶ Ti kinapudnona a dagiti nangatngato a turturay ket ministro ti Dios ilawlawagna no apay a ni Daniel, dagiti tallo a Hebreo, ni Nehemias, ken ni Mardokeo nabalinanda nga inawat dagiti responsable a saad kadagiti gobierno ti Babilonia ken Persia. Ngarud mabalinda ti agapelar iti agturay ti Estado nga agpaay a pagimbagan ti ili ti Dios. (Nehemias 1:11; Ester 10:3; Daniel 2:48, 49; 6:1, 2) Itatta dadduma met a Kristiano agtartrabahoda iti serbisio ti gobierno. Ngem gapu ta saanda a paset ti lubong, saanda a makiramraman kadagiti partido politika, saanda nga umawat iti napolitikaan a saad, wenno mangakseptar kadagiti saad nga isudat’ agaramid kadagiti pagalagadan kadagiti napolitikaan nga organisasion.

Ti Pannakasapul ti Pammati

17. Ania dagiti situasion a mabalin a mangsulbog ti sumagmamano a di Kristiano a lumaban iti turay?

¹⁷ Ngem, anian, no ti turay palpalubosanna ti kinadakes wenno uray pay panangirurumen? Rebbeng aya a padpadasen dagiti Kristiano a sukatan ti agturay iti maysa a kasla nasaysayaat? Bueno, ti kinaawan hustisia ken kinarugit iti gobierno saanen a baro. Idi umuna a siglo, pinabpabus-ayan ti Imperio a Romano dagiti kinaulpit kas ti panangadipen. Pinabpabus-ayanna met dagiti managkurakot nga opisiales. Saritaen ti Biblia dagiti agsingsingir ti buis a managkusit, ti nakillo nga ukom, ken gobernador ti probinsia nga agsapsapul pammasuksok.​—Lucas 3:12, 13; 18:2-5; Aramid 24:26, 27.

18, 19. (a) Kasanot’ panagtignay dagiti Kristiano no addada panangabuso wenno kinadakes iti biang dagiti opisiales ti gobierno? (b) Kasanot’ panangpasayaat dagiti Kristiano iti kabibiag dagiti indibidual kas impakita ti maysa a historiador ken ti kahon iti baba?

¹⁸ Pinadpadas koman dagiti Kristiano ti mangpasardeng kadagita a panangabuso idi, ngem dida inaramid dayta. Kas pangarigan, saan nga inkaskasaba ni Pablo ti panagpatingga ti panangadipen, ket saanna nga imbagbaga kadagiti Kristiano nga addaan ad-adipen a wayawayaanda dagiti ad-adipenda. Imbes ketdi, binagbagaanna dagiti ad-adipen ken dagiti makinkukua kadagiti adipen a mangipakitadat’ Nakristianuan a panagayat no makilangenlangen iti maysa ken maysa. (1 Corinto 7:20-24; Efeso 6:1-9; Filemon 10-16; kitaenyo met ti 1 Pedro 2:18.) Umasping iti dayta, saan met a nakiramraman dagiti Kristiano iti rebolusion. Okupadoda unay a mangikaskasaba “ti naimbag a damag ti talna.” (Aramid 10:36) Idi 66 K.P., maysa a buyot Romano ti nanglakub iti Jerusalem ket sada nagsanud. Imbes a nagtalinaedda a kadua dagiti immalsa a manangidepensa iti siudad, dagiti Kristiano a Hebreo ‘nagkamangda kadagiti bambantay’ kas panagtulnog iti bilin ni Jesus.​—Lucas 21:20, 21.

¹⁹ Dagiti immuna a Kristiano nagbiagda kadagiti bambanag kas mapaspasamak idi ket pinadpadasda a parang-ayen ti biag dagiti indibidual babaen ti panangtulongda kadakuada a mangsurot kadagiti prinsipio ti Biblia. Ni historiador a John Lord, iti librona a The Old Roman World, insuratna: “Ti pudpudno a panagballigi ti Kinakristiano ket nakita iti panamagbalinna a naimbag a tattao kadagidiay mangan-annurot kadagiti doktrinana, imbes a ti panangbaliwna iti pammarang dagiti popular nga institusion, wenno iti gobierno, wenno iti linlinteg.” Rebbeng aya nga agtignay dagiti Kristiano a naiduma?

No ti Estado Saan a Tumulong

20, 21. (a) Kasano a napaay ti maysa a nailubongan a turay a nagtignay kas ministro ti Dios maipaay iti naimbag? (b) Kasanot’ rebbeng a panagtignay dagiti Saksi ni Jehova no maidadanesda a nakikumplot ti Estado?

²⁰ Idi Setiembre 1972, bimtak ti narungsot a panangidadanes kontra kadagiti Saksi ni Jehova iti maysa a pagilian iti makintengnga nga Africa. Rinibo ti nataktakawan kadagiti sanikuada ken naikabil kadagiti dadduma a kinadawel, agraman panangkabil, panangparigat, ken panangpapatay. Tinungpal aya ti nangato a turay ti annongenna a mangsalaknib kadagiti Saksi? Saan! Imbes ketdi, imparegtana ti kinaranggas, a nangpilit kadagiti di makadangran a Kristiano nga agkamang kadagiti kaarruba a dagdaga a maipaay ti kinatalged.

²¹ Di aya rebbeng a dagiti Saksi ni Jehova umalsada a sipupungtot kontra kadagita a manangtuok? Saan. Rebbeng a siaanus nga ibturan dagiti Kristiano dagita a panangilupitlupit, nga agtignay a sipapakumbaba kas panangtulad ken Jesus: “Idi nagsagaba, saan a nangam-ames, no di ket nagtalek iti daydiay mangukom a sililinteg.” (1 Pedro 2:23) Malagipda nga idi naaresto ni Jesus idiay minuyongan ti Getsemani, tinubngarna ti adalan a nangidepensa kenkuana babaen ti kampilan, ket iti kamaudianan kinunana ken Poncio Pilato: “Ti pagariak saan a ditoy a lubong. Ta no ditoy a lubong koma ti pagariak, dagiti adipenko makibakalda koma tapno saanak a maiyawat kadagiti Judio. Ngem ita, ti pagariak saan a ditoy.”​—Juan 18:36; Mateo 26:52; Lucas 22:50, 51.

22. Ania a nagsayaat nga ulidan ti impakita ti dadduma a Saksi idiay Africa idi nagsagabada ti nakaro a pannakaidadanes?

²² Sipapanunot iti ulidan ni Jesus, dagidiay Africano a Saksi naaddaandat’ tured a nangsurot iti balakad ni Pablo: “Saanyo nga ibales iti uray siasino ti dakes iti dakes. Panunotenyo dagiti bambanag a nadayaw iti imatang dagiti amin a tattao. No mabalin, ken kas iti kabaelanyo, agbiagkayo a makikappia kadagiti isuamin a tattao. Saankayo a bumalbales, ay-ayatek, no di ket bay-anyo laeng iti pungtot; ta adda a naisurat: ‘Kuak ti pammales; siak supapakakto, kuna ni Jehova.’” (Roma 12:17-19; idiligyo ti Hebreo 10:32-34.) Anian a makaparegta nga ulidan kadatay amin itatta dagiti kakabsattayo idiay Africa! Uray no ti agturay di agtignay a sidadayaw, saan a tallikudan dagiti pudno a Kristiano dagiti prinsipio ti Biblia.

23. Ania a salsaludsod ti agtalinaed pay a maisalaysay?

²³ Ngem, ania, ti mabalin a namnamaen dagiti nangatngato a turturay manipud kadagiti Kristiano? Ken addada kadi aniaman a pagpatinggaan dagiti kalikaguman a nainkalintegan a dawatenda? Daytoy ti maisalaysay iti sumaganad nga artikulo.

[Dagiti Footnote]

Mailawlawagyo Aya:

◻ Aniat’ sumagmamano a pamay-an a ti maysa a tao ‘sumukir’ kadagiti nangatngato a turturay?

◻ Ania ti “urnos ti Dios” maipapan kadagiti agturay a gobierno?

◻ Iti ania a pamay-an a dagiti turturay isuda ti “pagbutngan”?

◻ Kasano a dagiti gobierno ti tao agserbida kas “ministro ti Dios”?

[Kahon iti panid 21]

Surat Manipud iti Hepe ti Polisia

MAYSA a surat a natatakan iti “Serbisio Publiko iti Estado ti Minas Gerais” dimteng iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society idiay Brazil. Daytat’ naggapu iti hepe ti polisia iti ili ti Conquista. Adda kadi dakes a napasamak? Palubosantay ti surat a mangilawlawag. Kunana:

“Dear Sir:

“Maragsakanak a mangiyam-ammo iti bagik kadakayo babaen iti daytoy a surat. Siak ti hepe ti polisia iti ili ti Conquista, Minas Gerais, iti agarup tallo a tawenen. Iti trabaho, kanayon a napasnekak, ngem kadarato nga addaanak ti problema iti panangtaginayon iti talna iti pagbaludan. Dagiti preso, nupay nasanaydan iti sumagmamano a trabaho, alikutegda.

“Sumagmamano a bulan ti napalabas, ni Senhor O​—1,​—1,​— immay iti ilimi ket inyam-ammona ti bagina kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Inrugina nga inkaskasaba ti Biblia iti sumagmamano a balud, a sinursuruanna ida nga agbasa ken agsurat ken impakitana kadakuada ti pamunganayan ti kinadalus ken dagiti kinasigo iti kagimongan agraman ti panangisaritana kadakuada ti maipapan iti Santa Biblia. Ti wagas a panagtrabaho daytoy a manangaskasaba impakitana ti kinapasnek, ayat, ken panagsakripisio ti bagi. Di nagbayag ti kababalin dagiti preso dakkel ti simmayaatanna, a daytat’ namagsiddaaw unay ken inapresiar dagidiay makakitkita.

“Gapu iti napasamak iti pagbaludanmi, opisial a tarigagayak ti mangipakaammo iti Watch Tower Bible and Tract Society iti panangapresiarmi iti nagsayaat a trabaho a naaramidan ti maysa a maikari a manangaskasaba iti lugarmi.”

No maipapan iti turay ti gobierno, ni apostol Pablo kunana: “Aramidem ti naimbag, ket addanto pakaidayawam kenkuana.” (Roma 13:3) Pudno a talaga daytoy iti kaso nga adda iti ngato. Anian a pammaneknek iti mangbalbaliw a puersa ti Sao ti Dios a ta ti naimbag a damag naibanagna iti sumagmamano a bulan ti saan a naibanag ti sistema ti pagbaludan iti adu a tawtawen!​—Salmo 19:7-9.