“Ti Aldaw ti Apo”

“BABAEN pannakapaltiing addaak iti aldaw ti Apo.” (Apocalipsis 1:10) Kastat’ kuna ti lakayen nga apostol Juan, a nailadawan idiay ngato, iti umuna a kapitulo ti libro ti Biblia nga Apocalipsis. Dagiti sasaona tulongannatayo a mangsarak ti tiempo ti kaitungpalan dagiti nadayag a sirmata nga itultuloyna nga iladawan.

Saan nga amin, nupay kasta, ket umanamongda iti daytoy a patarus ti Apocalipsis 1:10. Kas pangarigan, ti Aleman a managipatarus ti Biblia a ni Jörg Zink ipatarusna dayta: “Napnoak iti nasantuan nga espiritu​—iti Domingo.” Kaaduan a patarus ti Biblia, nupay kasta, ipatarusda ti Griego a sarita a teiʹ ky·ri·a·keiʹ he·meʹrai kas “ti aldaw ti Apo.” Ngem iti maysa a footnote adu ti agkunkuna a tuktukoyenna dayta ti Domingo. Umiso kadi daytoy?

Ti Aleman a Herders Bibelkommentar, maysa a reperensia nga aramid ti Katoliko, ilawlawagna ti panangikalintegan iti likudan daytoy a kapanunotan idi a kunaenna: “Ti panangtukoy ket naaramid ditoy [idiay Apocalipsis 1:10] saan a ti Aldaw ti Maudi a Panangukom, a maaw-awagan met ‘Aldaw ti Apo,’ ngem iti maysa nga espesipiko nga aldaw ti lawas. Dagiti immuna a Kristiano rinugianda a rinambakan ti umuna nga aldaw ti lawas kas aldaw ti kangrunaan a serbisioda iti simbaan idi nasapa a tengnga ti umuna a siglo. (Ara. 20:7; 1 Cor. 16:2)” Nupay kasta, dagiti dua a kasuratan nga insitar dayta a reperensia ket di pulos mangpaneknek iti aniaman a pamay-an a dagiti umuna-a-siglo a Kristiano ket minatmatanda ti umuna nga aldaw ti lawas kas “ti aldaw ti kangrunaan a serbisioda iti simbaan.”

Ti umuna a teksto, Aramid 20:7, basta inlanadna laeng a ni Pablo, dagiti agdaldaliasat a kakaduana, ken dagiti Kristiano manipud Troas nagtataripnongda a sangsangkamaysa iti umuna nga aldaw ti lawas para ti pannangan. Yantangay pumanaw ni Pablo iti sumaruno nga aldaw ket mabayag a dina ida makita manen, ginundawayanna ti okasion nga agsao kadakuada iti napaut.

Ti maikadua a teksto, 1 Corinto 16:2, pinaregtana dagiti Kristiano idiay Corinto a mangilasinda ti kuarta “iti tunggal umuna nga aldaw ti lawas” tapno adda maipaayda kadagiti agkasapulan idiay Judea. Ni eskolar nga Adolf Deissmann isingasingna a daytoy nga aldaw mabalin nga aldaw ti panagsueldo. Iti aniaman a pamay-an, ti singasing ni Pablo ket praktikal, yantangay mabalin a maibus ti kuarta kabayatan ti lawas.

Awan masarakan idiay Biblia a nakaikunaan a dagiti Kristiano iti apostoliko a panawen minatmatanda ti umuna nga aldaw ti lawas, maawagan itan a Domingo, kas maysa a kita ti Nakristianuan a sabbath, maysa nga aldaw nga agpaay laeng kadagiti regular a panagtataripnongda iti panagdayaw. Idi laeng kalpasan ti ipapatay dagiti apostol a namatmatan ti Domingo iti kastoy a pamay-an ken naawagan “ti aldaw ti Apo.” Paset daytoy ti apostasia nga impadto ni Jesus ken dagiti apostol a mismo.​—Mateo 13:36-43; Aramid 20:29, 30; 1 Juan 2:18.

Ania, ngarud, “ti aldaw ti Apo”? Ti konteksto ti Apocalipsis 1:10 itudona ni Jesus kas ti Apo a makin-aldaw iti dayta. Ti Sao ti Dios inaigna dagiti sasao kas “ti aldaw ti Apotayo a Jesu-Kristo” iti tiempo ti panangukom agpaay ti sangatauan ken ti pannakaisubli ti Paraiso.​—1 Corinto 1:8; 15:24-26; Filipos 1:6, 10; 2:16.

Gapuna, ni Hans Bruns, iti patarusna nga addaan komentario, ti Das Neue Testament (The New Testament), umiso idi a kunana: “Dadduma taginayonenda nga isu [ni Juan] agsasao ditoy iti Domingo, ngem mabalbalin nga ad-adda pay a tuktukoyenna ti nadayag nga Aldaw ti Apo, nga isut’ kaipapanan ti amin a sumarsaruno a panangiladawanna.” Ni W. E. Vine kunana: “‘Ti Aldaw ti Apo’ . . . isut’ Aldaw ti naiparangarang a Panangukomna iti lubong.” Ti Lexikon zur Bibel (Lexicon of the Bible) ni Fritz Rienecker kunana a “ti aldaw ti Apo” nalawag a tuktukoyenna ti “aldaw ti panangukom.”

Ti umiso a pannakaawat iti sasao a “ti aldaw ti Apo” tulongannatayo a makaawat ti intero a libro ti Apocalipsis. Mainayon pay, ti ebidensia a ta dayta nga aldaw nangrugin. Anian a nagpateg, ngarud, a ‘dumngegtayo kadagiti sasao ti padto ti Apocalipsis ken tungpalentayo dagiti bambanag a naisurat iti dayta’!​—Apocalipsis 1:3, 19.

[Ladawan iti panid 27]

Ti nalawag ken makigidgiddan-iti-panawen a pannakailawlawag ti tunggal bersikulo idiay libro ti Apocalipsis ket naiparang idiay “Apocalipsis​—Ti Grande a Tampokna Asidegen!” Daytoy makakayaw a katulongan iti panagadal ti Biblia ket mabalin a magun-odan itan iti 33 a pagsasao