Ti Akem Dagiti Babai Idiay Kasuratan

“Daytoy mapanagananto Babai, ta iti lalaki ti nakaalaanna.”​—GENESIS 2:23.

1, 2. (a) Aniat’ kuna ti dadduma a tattao maipapan iti panangmatmat ti Biblia kadagiti babbai? (b) Tapno nainkalintegan, ania a panamagdilig ti rebbeng a maaramid, ket ania ti kuna ti maysa a libro a reperensia?

KASANOT’ panangmatmat ti Nasantuan a Kasuratan kadagiti babbai? Nagduduma dagiti kapanunotan iti daytoy. Maysa a nabiit pay a libro iti suheto kunana: “Ti agdama nga immun-una a kapanunotan a ta ti Biblia tinagibassitna dagiti babbai.” Dadduma a tattao ti agkunkuna nga agpadpada kadagiti pasetna idiay Hebreo ken idiay Griego a Kasuratan, ti Biblia ket manangbabalaw kadagiti babbai. Pudno aya daytoy?

² Tapno nainkalintegan, maiyanatup nga umuna nga usigen no kasano a natratar dagiti babbai idi panawen ti Biblia kadagiti tattao a di nagdayaw ken Jehova. Iti sumagmamano a sibilisasion idi ugma a nangalagad ti ina-diosa a panagdayaw, dagiti babbai ti napadayawanda kas simbolo ti kinabunga. Agparang a napagraraemanda unay idiay Babilonia ken Egipto. Ngem kadagiti dadduma a lugar nababbabada laeng. Idiay kadaanan nga Asiria mabalin ti maysa a lalaki a papanawen ti asawana wenno papatayenna pay ketdi no di matalek. Iti ruar ti pagtaengan, masapul nga isut’ agdalungdong. Idiay Grecia ken Roma, dagiti laeng nababaknang a babbai, nga adu kadakuada ti kortesana, wenno nangato-klase a balangkantis, ket naaddaanda ti edukasion ken tinagiragsakda ti maysa a rukod ti wayawaya. Gapuna, makarepresko a mabasa idiay The New International Dictionary of New Testament Theology:a “No maidilig kadagiti dadduma iti dumaya iti (narelihiusuan a) lubong, isu [ti babai idiay Hebreo a Kasuratan] ti mabigbigbig kas maysa a persona ken kas maysa a kadua ti lalaki.” Nalawag ti pannakaibagana daytoy iti pangserra a libro ti Hebreo a Kasuratan, a sadiay dineskribir ti mammadto ni Jehova ti maysa nga asawa a babai ti lalaki kas “kaduana,” sana innayon: “Awan koma ti uray siasino a mangliput iti asawam a babai iti kinaagtutubom.”​—Malakias 2:14, 15.

Naparsua kas Kadua ti Lalaki

3 ken footnote. (a) Kalpasan pannakaparsua ni Adan, aniada a trabaho ti impaannong kenkuana ni Jehova? (b) Nupay isut’ awanan pay ti asawa, aniat’ pudno maipapan ken Adan sakbay ti pannakaparsua ni Eva, ket ania met ti pudno maipapan “ti maudi nga Adan,” ni Jesus?

³ Sigun iti Biblia, ni Jehova pinarsuana ni Adan “manipud iti tapuk ti daga” ket inkabilna idiay minuyongan ti Eden, tapno sukayan dayta. Inyeg ti Dios dagiti narungsot nga animal iti tay-ak ken dagiti tumatayab ken Adan tapno isudat’ maadalna ken maipaayannat’ nagnagan. Kabayatan ti aniaman a tiempo a nabusbos iti panangaramid ni Adan iti daytoy, isut’ nagmaymaysa. Ta dagiti annongen nga inawatna ken Jehova kinapudnona, isut’ perpekto, naan-anay, awan pagkuranganna.b Awan “katulonganna.”​—Genesis 2:7, 15, 19, 20.

4, 5. (a) Kaano a saanen a naimbag para ken Adan ti agtultuloy nga agmaymaysa, ket ania ti inaramid ni Jehova? (b) Ania a napaut nga annongen ti inted ni Jehova kada Adan ken Eva, ket ania ti kasapulanna daytoy kadakuada a dua?

⁴ Nupay kasta, kalpasan panaglabas ti sumagmamano a panawen, imbaga ni Jehova a “saan a nasayaat para iti tao ti agmaymaysa,” ket impaayanna ni Adan iti maysa a kadua a makiraman kenkuana kadagiti annongen nga adda iti masanguananna. Pinaturogna ni Adan, innalana ti maysa kadagiti paragpagna, ket binukelna iti maysa a babai, ‘ti tulang dagiti tulang ni Adan ken lasag dagiti lasagna.’ Itan addaanen ni Adan iti “maysa a katulongan,” “maysa a komplemento,” wenno maysa a kadua. “Kasta met, ti Dios binendisionanna ida ket ti Dios kinunana kadakuada: ‘Agbungakayo ken agadukayo ket punnuenyo ti daga, ket iturayanyo dagiti ikan iti baybay ken dagiti tumatayab iti tangatang ken tunggal parsua a sibibiag nga aggaraw iti rabaw ti daga.’”​—Genesis 1:25, 28; 2:18, 21-23.

⁵ Imutektekanyo a daytoy nga annongen ket naited “kadakuada,” agpadpada iti lalaki ken babai. Ti panagtinnulongda ket saan a limitado iti panangpunno iti daga. Iramanna met ti panangituray iti daga ken umiso a panangituray kadagiti nababbaba a parparsua. Kasapulanna daytoy dagiti nasaririt ken naespirituan a kualidad, ket agpadpada a ti lalaki ken babai naaddaanda ti nasken a potensial iti panangpatanor kadagita maitunos iti pagayatan ti Dios.

Ti Nainkalintegan nga Akem ti Babai

6. (a) Ania ti ipakita ti Biblia maipapan ti relatibo a pisikal a pigsa ti lalaki ken ti babai? (b) Kasano komat’ panagrason dagiti babbai tapno maawatda ti urnos ni Jehova kadagiti bambanag?

⁶ Siempre, ti panangituray iti daga kasapulanna met ti pisikal a pigsa. Iti di matukod a kinasiribna, immuna a pinarsua ni Jehova ni Adan, kalpasanna ni Eva. Isut’ naparsua “manipud iti lalaki,” “maigapu iti lalaki,” ken nalawag nga agraman ti nakapkapuy a pisikal a pigsa ngem iti lalaki. (1 Timoteo 2:13; 1 Corinto 11:8, 9; idiligyo ti 1 Pedro 3:7.) Maysa daytoy a kinapudno iti biag nga adu a feminista, ken sumagmamano a sabsabali pay met a babbai, kasla narigatda nga awaten. Sigurado a naragragsakda no pinadpadasda nga awaten no apay nga inyurnos ni Jehova dagiti bambanag iti kastoy a pamay-an, ngarud awatenda ti inted-Dios nga akemda. Dagiti tattao nga agrekalmo kadagiti urnos ti Dios mabalin a maiyaspingda iti maysa a tumatayab nga agkanta iti rabii nga agulimek iti umokna gapu ta saan a kas kapigsa iti lawin iti taaw, imbes a tumayab iti nangato a sanga ken agkanta iti panagyaman gapu kadagiti naisalsalumina a sagut nga inted kenkuana ti Dios.

7. Apay a ni Adan adda iti naimbag a takder a mangalagad ti kinaulo ken Eva ken iti asinoman nga annak a maiyanak, ngem nagdaksan kadi daytoy ni Eva?

⁷ Sakbay a naparsua ni Eva, awan duadua a nagun-odan ni Adan ti adu a kapadasan iti biag. Kabayatan daytoy a tiempo, isut’ inikkan ni Jehova iti sumagmamano a bilin. Ipakaammo ni Adan dagitoy ken asawana, gapuna agtigtignay kas pannakangiwat ti Dios. Nainkalintegan, isu komat’ nangidaulo iti amin a bambanag maipapan iti panagdayaw ken dagiti nadiosan a trabaho nga aramidenda tapno ringpasenda ti annongenda. Idi a naipasngay dagiti annak, isuntot’ agbalin nga ulo ti pamilia. Ngem daytoy ti saanto nga iti pagdaksan ti asawana. Imbes ketdi, agpaayto a bentaha ti babai agsipud ta isut’ addaanto iti maysa a mangtulong kenkuana inton ipakatnan ti bukodna nga inted-Dios nga autoridad kadagiti annakna.

8. Ania a nadiosan nga urnos dagiti bambanag ti naibalabala idiay Biblia?

⁸ Sigun iti nadiosan nga urnos dagiti bambanag, ni Adan manungsungbat ken Jehova, ni Eva adda iti babaen ti kinaulo ni Adan, asinoman nga annak maipanda iti babaen ti panangidalan dagiti nagannakda, ket dagiti animal agpaiturayda iti tattao. Ti lalaki ken babai addaanda kadagiti kabukbukodan nga akem, ket tunggal maysa makapagbiag iti maysa a naragsak ken nabunga a biag. Gapuna, ‘amin a bambanag ti mabalin a maaramid a natakneng ken naurnos.’​—1 Corinto 11:3; 14:33, 40, footnote.

Ti Basol Ginulona ti Akem ti Babai

9, 10. Ania dagiti imbunga ti panagbasol iti lalaki ken babai, ket ania ti imbungana daytoy iti adu a babbai?

⁹ Natural, ti iraraut ti basol ken kinaimperpekto iti orihinal a Paraiso dinadaelna daytoy nasayaat ti urnosna a bambanag. (Roma 7:14-20) Inyegna ti rigat iti managalsa a lalaki ken iti nasukir nga asawana. (Genesis 3:16-19) Nanipud idin, adu a naagum a lallaki inabusarda ti kalinteganda iti kinaulo, a nangiyeg iti adu a panagsagaba kadagiti babbai iti las-ud dagiti panawen.

¹⁰ Iti pannakakitana iti daytoy a pagbanagan ti basol, kinuna ni Jehova ken Eva: “Ket ti asawam isunto ti kalikagumam, ket isu iturayannakanto.” (Genesis 3:16) Daytoy mangabusar a panangituray ket saan nga umiso a panangalagad ti kinaulo. Insarmingna ti managbasol a kasasaad ti lalaki ken kasta met ti kinaimperpekto ti babai, ta masansan nga agsagaba dagiti babbai agsipud ta pinadpadasda nga agawen ti autoridad ti assawada.

11. Ania ti pudno maipapan ti adu a babbai, ket ania ti insurat ti maysa nga awtor maipapan kadagiti babbai idi panawen dagiti patriarka?

¹¹ Ngem no maannurot dagiti prinsipio ti Biblia, adu a babbai nasarakanda ti pannakapnek ken kinaragsak. Pudno daytoy uray pay idi panawen dagiti patriarka. Iti panagsaona maipapan iti dayta a panawen iti librona a La Bible au Féminin (The Bible in the Feminine Gender), ni awtor a Laure Aynard insuratna: “Ti kangrunaan a naisangsangayan iti amin kadagitoy a salaysay isut’ napateg nga akem dagiti babbai, ti dayagda iti imatang dagiti patriarka, dagiti natured a tignayda, ken ti kasasaad ti wayawaya a nagbiaganda.”

Dagiti Babbai iti Sidong ti Linteg ni Moises

12, 13. (a) Ania ti posision dagiti babbai iti sidong ti Linteg ni Moises? (b) Kasanot’ naaramidan dagiti babbai no iti naespirituan iti sidong ti Linteg?

¹² Sigun kadagiti linteg ni Jehova a naited baeten ken Moises, dagiti assawa a babbai ti “madungdungngoda.” (Deuteronomio 13:6) Ti dignidad dagiti assawa a babbai ti mapagraeman kadagiti seksual a bambanag, ket awan babai a maabusar iti sekso. (Levitico 18:8-19) Agpadpada dagiti lallaki ken babbai iti imatang ti Linteg no masarakanda a nagbasol iti pannakiabig, incesto, wenno bestialidad. (Levitico 18:6, 23; 20:10-12) Ti maikalima a bilin kinasapulanna a ti pumadpada a pammadayaw maited iti ama ken iti ina.​—Exodo 20:12.

¹³ Nangnangruna iti amin, ti Linteg impaayna kadagiti babbai ti naan-anay a gundaway tapno parang-ayenda ti espiritualidadda. Nagunggonaanda manipud panagbasa iti Linteg. (Josue 8:35; Nehemias 8:2, 3) Kasapulan a ngilinenda dagiti narelihiusuan a piesta. (Deuteronomio 12:12, 18; 16:11, 14) Nakiramanda iti linawas a Sabbath ken mabalinda nga alaen ti sapata ti Nazareo. (Exodo 20:8; Numeros 6:2) Naaddaanda ti personal a pannakirelasion ken Jehova ken indibidual a nagkararagda kenkuana.​—1 Samuel 1:10.

14. Aniat’ kuna ti maysa nga eskolar iti Biblia Katholika maipapan ti babbai a Hebreo, ket ania ti maikuna maipapan iti sasaaden ti babai iti sidong ti Linteg?

¹⁴ Iti panagkumentona kadagiti babbai a Hebreo, ni Roland de Vaux nga eskolar iti Biblia Katolika isuratna: “Amin dagiti narigat a trabaho idiay pagtaengan naited kenkuana; aywananna dagiti arban, nagtrabaho idiay pagtalonan, nagluto iti taraon, nagabel, ken dadduma pay. Amin dagitoy nalawag a makapabannog a trabaho, nupay kasta, a di mangipababa iti kasasaadna, nagun-odannat’ konsiderasion. . . . Ket dagidiay sumagmamano a sasao a mangted kadatayo iti ladawan iti kinasinged ti biag ti pamilia ipakitada a ti maysa nga Israelita nga asawa a babai ket inayat ken impangag ti asawana, ken natratar babaen kenkuana kas kapadpadana. . . . Ket awan duadua a daytoy ti kadawyan a ladawan. Daytat’ maysa a matalek a panangmennamenna iti sursuro a nataginayon kas sagrado idiay Genesis, a sadiay naikuna a ti Dios pinarsuana ti babai a katulongan para iti lalaki, a kenkuana agtalinaed (Gn 2:18, 24); ken ti maudi a kapitulo ti Proverbio ikantana dagiti pammadayaw iti maysa a naimbag nga agtagibalay, binendito dagiti annakna, ken ipagpampannakkel ti asawana (Pr 31:10-31).” (Ancient Israel​—Its Life and Institutions) Awan duadua, idi a nasurot ti Linteg idiay Israel, nasayaat ti pannakatratar dagiti babbai.

Naisangsangayan a Babbai

15. (a) Kasano a ti kababalin ni Sara iyilustrarna ti umiso a relasion ti lalaki ken ti asawana? (b) Apay a ti kaso ni Rahab maikari iti panangamiris?

¹⁵ Ti Hebreo a Kasuratan naglaon ti adu nga ulidan dagiti babbai a naisangsangayan nga ad-adipen ni Jehova a Dios. Ni Sara mangipaay ti nagsayaatan nga ilustrasion no kasano a ti maysa a nadiosan a babai mabalinna agpadpada ti agpasakop iti asawana ken manangtulong kenkuana iti panagaramid kadagiti pangngeddeng. (Genesis 21:9-13; 1 Pedro 3:5, 6) Mabigbig met ti kaso ni Rahab. Mangted pammaneknek nga ulbod ti pammabasol a ni Jehova ket mangidumduma iti rasa ken kagurgurana dagiti babbai. Ni Rahab ket maysa a di-Israelita a balangkantis. Saan laeng nga isut’ inawat ni Jehova kas managdaydayaw ngem gapu iti dakkel a pammatina, a napakuyogan kadagiti aramid agraman iti panangbalbaliw iti estilo ti panagbiag, imbilangna nga isut’ nalinteg. Mainayon pay, isut’ ginunggonaanna iti naisangsangayan a pribilehio a panagbalin a kapuonan a babai ti Mesias.​—Mateo 1:1, 5; Hebreo 11:31; Santiago 2:25.

16. Ania ti iyilustrar ti ulidan ni Abigail, ket apay a nalinteg ti kurso ti panagtignayna?

¹⁶ Ti kaso ni Abigail iyil-ilustrarna a saan a kalikaguman ni Jehova a ti asawa a babai ket mamimpinsan nga agpasakop iti asawana. Ti asawana ket maysa a nabaknang a tao, addaan dadakkel nga arban ti karnero ken kalding. Ngem isu ti “nagubsang ken dakes kadagiti aramidna.” Nagkedked ni Abigail a sumurot iti dakes a kurso ti asawana. Mangipakpakita iti nasayaat a pangngeddeng, naimbag a sentido, kinapakumbaba, ken kinaalisto nga agpanunot, linapdanna ti maysa a situasion a makadadael koma unay iti sangakabbalayanna, ken isut’ sibabaknang a binendisionan ni Jehova.​—1 Samuel 25:2-42.

17. (a) Aniada a naisangsangayan a pribilehio ti adda kadagiti babbai idiay Israel? (b) Ania a leksion ti linaon ti ulidan ni Miriam para kadagiti Kristiano a babbai a mabalin a maikkan ti sumagmamano a pribilehio iti serbisio?

¹⁷ Uray ti sumagmamano a babbai ket mammadtoda. Kasta ti kaso ni Debora, kabayatan ti panawen dagiti Uk-ukom. (Oc-ocom, kapitulo 4 ken 5) Ni Hulda ket maysa a mammadto idiay Juda, kalpasan la unay ti pannakadadael ti Jerusalem. (2 Ar-ari 22:14-20) Ti kaso ni Miriam ket maikari met iti panangamiris. Nupay isut’ naikuna kas maysa a mammadto, nga imbaon ni Jehova, nalawag a daytoy a pribilehio ti namagbalin kenkuana a nakuspag iti maysa a punto. Napaay a nangbigbig iti awtoridad nga inted ni Jehova ken adingna a Moises a mangidaulo iti Israel, ket gapu iti dayta isut’ nadusa, nupay nalawag nga isut’ nagbabawi ken naisubli.​—Exodo 15:20, 21; Numeros 12:1-5; Mikias 6:4.

Dagiti Babbai iti Sidong ti Judaismo

18, 19. Ania ti posision dagiti babbai iti sidong ti Judaismo, ket kasano a napasamak daytoy?

¹⁸ Kas nakitatayon, ti Linteg ni Moises sinalaknibanna ti kalintegan dagiti babbai ken, no masurot, pinalubosanna a maaddaan dagiti babbai iti makapnek a biag. Ngem bayat ti panaglabas ti panawen, kangrunaanna kalpasan ti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P., sadiay timmaud ti relihion a Judaismo, ad-adda a naibatay kadagiti imbalikas a tradision imbes a ti naisurat a Linteg ni Jehova. Manipud maikapat a siglo K.K.P. agpatpatuloy, naipasagepsep ti adu a pilosopia a Griego iti Judaismo. Iti pangkaaduan dagiti pilosopo a Griego bassit ti impaayda nga atension iti kalintegan dagiti babbai, gapuna timmanor ti panagpababa iti posision dagiti babbai iti sidong ti Judaismo. Manipud maikatlo a siglo K.K.P., nangrugi a maisina dagiti babbai manipud lallaki kadagiti sinagoga a Judio ket di naiparegta kadakuada ti panangbasa iti Torah (Linteg ni Moises). Bigbigen ti The Encyclopaedia Judaica: “Kas resultana sumagmamano laeng a babbai ti nakaadal.” Ti edukasion ket nangnangruna a nagpaay kadagiti lallaki.

¹⁹ Iti librona a Jerusalem in the Time of Jesus, ni J. Jeremias insuratna: “No maibilang ti amin a bambanag, ti posision dagiti babbai iti narelihiusuan a taripnong ket kasayaatan a naiyebkas iti kankanayon a maulit-ulit a pormula: ‘Dagiti babbai, (Gentil) ad-adipen ken ub-ubbing.’ . . . Mabalintay nga inayon iti amin daytoy nga addada nawadwad a mananglais a kapanunotan a naiyebkas kadagiti babbai. . . . Gapuna addaantay ti impresion a ti Judaismo idi panawen ni Jesus addaan met ti nakababbaba nga opinion kadagiti babbai.”

Matalek a Babbai a Nagur-uray iti Mesias

20, 21. (a) Iti laksid ti mananglais a kababalin dagiti relihiuso a papangulo a Judio kadagiti babbai, asinoda dagiti nasarakan kadagidiay nagsipsiput bayat nga immasideg ti tiempo para ti Mesias? (b) Aniat’ mangipakita a da Elizabeth ken Maria ket naaddaanda ti nadiosan a debosion?

²⁰ Daytoy mananglais a kababalin kadagiti babbai ket sabali pay a pamay-an a dagiti Judio a rabbi ‘pinagbalinda ti Sao ti Dios nga awan kapapay-anna gapu iti tradisionda.’ (Marcos 7:13) Ngem iti laksid daytoy a pananglais, bayat nga immasideg ti tiempo ti iyaay ti Mesias, sumagmamano a nadiosan a babbai ti siaalerto a nagsipsiputda. Maysa kadagitoy isu ni Elizabet, asawa ti Levita a padi a ni Zacarias. Isu ken ti asawana “nalintegda iti imatang ti Dios gaput’ napalungdo a pannagnada maitunos iti amin a bilin ken legal nga al-alagaden ni Jehova.” (Lucas 1:5, 6) Ni Elizabet ket inanamongan ni Jehova ta, nupay lupes ken baketen, nagbalin nga ina ni Juan a Mammautisar.​—Lucas 1:7, 13.

²¹ Natignay babaen ti nasantuan nga espiritu, inyebkas ni Elizabet ti nauneg a panagayatna iti sabali pay a nadiosan a babai iti kaaldawanna, maysa a kabagian nga agnagan Maria. Idi, iti agarup arinunos ti 3 K.K.P., pinakaammuan ni anghel Gabriel ni Maria a simimilagro nga iyinawna ti maysa nga ubing (ni Jesus), isut’ inawaganna, “Naparaburanka unay,” sana innayon: “Ni Jehova adda kenka.” Di nagbayag kalpasanna, binisita ni Maria ni Elizabet, a nangbendito kenkuana ken ti di pay naipasngay nga ubing nga ik-ikutanna, nga inawaganna ni Jesus ti “Apona” uray pay kasakbayan ti pannakaiyanakna. Gapu iti dayta, inriaw ni Maria ti ebkas ti pammadayaw ken Jehova a nangipakita ti makaisiguro a pammaneknek iti nauneg a nadiosan a debosionna.​—Lucas 1:28, 31, 36-55.

22. Kalpasan ti pannakaiyanak ni Jesus, ania a managbuteng-Dios a babai ti nangipakita nga isut’ maysa kadagidiay nagur-uray iti Mesias?

²² Idi naiyanaken ni Jesus ken intugot ni Maria idiay templo tapno ipresentarna ken Jehova, sabali pay a managbuteng-Dios a babai, ti baketen a mammadto nga Ana, inyebkasna ti rag-ona. Inyebkasna ti panagyaman ken Jehova ket nagsao maipapan ken Jesus kadagiti amin a sigagagar a mangur-uray iti naikari a Mesias.​—Lucas 2:36-38.

23. Kasanot’ panagsao ni apostol Pedro maipapan kadagiti sakbay-Kristiano a babbai, ket aniada a saludsod ti mausigto iti sumaganad nga artikulo?

²³ Gapuna, bayat nga immasideg ti tiempo para ti naindagaan a ministerio ni Jesus, addada pay laeng a sibibiag “dagiti nasantuan a babbai a mangin-inanama iti Dios.” (1 Pedro 3:5) Dadduma kadagitoy a babbai ti nagbalin nga ad-adalan ni Kristo. Kasanot’ panangtratar ni Jesus kadakuada? Ken addada kadi babbai itatta a siraragsak nga umawat iti akemda kas naibalabala idiay Biblia? Dagitoy a saludsod ti mausigto iti sumaganad nga artikulo.

[Dagiti Footnote]

Dagiti Pangrepaso a Saludsod

◻ Kasano a ti panangtratar kadagiti babbai idiay Israel maidilig kadagiti sabsabali a dagdaga?

◻ Ania dagiti relatibo a posision ni Adan ken Eva, ken apay?

◻ Ania a posision ti adda kadagiti Israelita a babbai iti sidong ti Linteg, ket addada kadi iti naespirituan a disbentaha?

◻ Ania ti sumagmamano a leksion a maadal manipud kabibiag dagiti naisangsangayan a babbai idiay Hebreo a Kasuratan?

◻ Aniada a nagsayaat nga ulidan ti pammati ti masarakan iti laksid dagiti panangmatmat ti Judaismo?

[Kahon iti panid 10]

“TI BABAI NGA AGBUTENG KEN JEHOVA”

“10 Ti natalunggadingan a babai asino ti makasarak? Ti pategna nangatngato ngem dagiti rubi. 11 Ti puso ti asawana sitatalek kenkuana, ket saanto a makurangan iti magunggona. 12 Ni babai pinaraburanna iti naimbag, a saan ket a dakes, iti amin nga aldaw ti panagbiagna. 13 Isu agbiruk iti de lana ken lino, ket aramidenna ti aniaman a pagay-ayatan dagiti imana. 14 Arig la kadagiti sasakayan ti lumalako. Iyegna ti taraonna manipud iti adayo. 15 Bumangon met no rabii pay, ket ikkanna iti kanen ti sangakabbalayanna ken iti aramidenda kadagiti tagabuna a babbai. 16 Pampanunotenna ti maysa a talon ket gatangenna; iti gapuanan dagiti imana makamula iti maysa nga inubasan. 17 Bariksanna dagiti lomona iti kinabileg, ket papigsaenna dagiti takkiagna. 18 Mariknana a ti tagilakona naimbag; ti pagsilawanna saan a maiddep nga agpatnag. 19 Iyiggemna dagiti imana iti rueda, ket dagiti imana kaptenda ti takbian. 20 Iyukradna ti dakulapna kadagiti napanglaw, ket iyunnatna dagiti imana kadagiti nakurapay. 21 Saan nga agbuteng para iti sangakabbalayanna gapu iti niebe, ta amin iti sangakabbalayanna sikakawesda iti doble a pagan-anay. 22 Agaramid iti agserbi kenkuana met laeng nga ap-ap a napuskol. Ti pagan-anayna nalapat a lienso ken purpura. 23 Ni asawana mabigbig kadagiti ruangan, no makipagtugaw kadagiti panglakayen iti daga. 24 Agaramid kadagiti kawes a lienso ket ilakona ida, ken agyawat kadagiti barikes iti lumalako. 25 Kinabileg ken kinatakneng ti pagkawesna, ket pagkatawaanna ti panawen a dumteng. 26 Luktanna ti ngiwatna a buyogen ti kinasirib, ket ti linteg ti kinamanagayat adda iti dilana. 27 Imatanganna a nalaing ti dalan ti sangakabbalayanna, ket saan a mangan iti tinapay ti kinasadut. 28 Dagiti annakna bumangonda ket naganenda a nainggasatan; ti met asawana bumangon, ket idaydayawna. 29 Adu nga inanak a babbai impakitada ti kabaelanda, ngem sika​—sika atiwem amin ida. 30 Ti imnas mangallilaw, ket ti kinapintas ubbaw; ngem ti babai nga agbuteng ken Jehova maidaydayawto. 31 Ikkam iti gapuanan dagiti imana, ket dagiti aramidna mangidaydayawda koma kenkuana kadagiti ruangan.”​—Proverbio 31:10-31.

[Ladawan iti panid 8, 9]

Napadayawan unay ti lugar dagiti babbai iti pamilia