Panangpataud iti “Isuamin a Kita ti Kinaimbag”
“Dagiti bunga ti lawag buklen ti isuamin a kita ti kinaimbag.”—EFESO 5:9.
1, 2. Ania a dua a grupo ti adda manipud idi ugma, ken kasano a naiduma dagiti kasasaadda ita?
KALPASAN iyaalsa idiay Eden, agarup innem a ribo a tawen ti napalabasen, ken kalpasan manen iti Layus idi kaaldawan ni Noe, nabingay ti sangatauan iti dua a grupo, wenno organisasion, maysa ti buklen dagidiay nangikagumaan nga agserbi ken Jehova, ti sabali dagidiay nangsurot ken Satanas. Adda pay la kadi dagitoy nga organisasion? Addada pay la ketdi! Dinakamat ni propeta Isaias dagitoy dua a grupo ken impadtona ti kasasaadda iti panawentayo: “Adtoy, ti kinasipnget met laeng abbonganna ti daga, ken ti napuskol a kinalidem dagiti il-ili; ngem agraniagto kenka ni Jehova, ket makitanto kenka ti dayagna met laeng.”—Isaias 60:1, 2.
2 Wen, ti nagdumaan dagitoy a dua nga organisasion ket kas kadakkel ti nagdumaan ti sipnget ken lawag. Ket kas iti ranga ti lawag atrakarenna ti napukaw a tao iti kasipngetan, kasta met ti lawag ni Jehova nga agranraniag iti daytoy nasipnget a lubong inatrakarna ti minilion kadagiti nalinteg-panagpuspusona a tattao iti organisasion ti Dios. Kas kinuna nga intuloy ni Isaias: “Dagiti nasnasion mapanda la ketdi iti lawagmo, ken dagiti ar-ari iti kinaraniag ti panagsilnagmo.”—Isaias 60:3.
3. Kadagiti ania a pamay-an a dagiti Kristiano ipakitada ti dayag ni Jehova?
3 Kasanot’ panangipakita ti ili ni Jehova ti dayag ti Diosda? Maysa a banag, ikaskasabada ti naimbag a damag ti naipasdeken, nailangitan a Pagarian ti Dios. (Marcos 13:10) Ngem ad-adda pay, tultuladenda ni Jehova, ti kangrunaan nga ulidan ti kinaimbag, ket ngarud babaen iti konduktada maawisda dagiti naemma iti lawag. (Efeso 5:1) Kuna ni Pablo: “Idi naminsan sipngetkayo, ngem ita silawkayon no maipapan iti Apo. Itultuloyyo ti magna kas annak ti lawag.” Intuloyna: “Dagiti bunga ti lawag buklen ti isuamin a kita ti kinaimbag ken kinalinteg ken kinapudno. Itultuloyyo a siguraduen no ania ti makaay-ayo iti Apo; ken isardengyo ti pannakikadua kadakuada kadagiti awan mamaayna nga ar-aramid a maipaay iti sipnget.” (Efeso 5:8-11) Aniat’ kayat a sawen ni Pablo iti “isuamin a kita ti kinaimbag”?
4. Ania ti kinaimbag, ken kasano a makita daytoy iti maysa a Kristiano?
4 Kas impakita ti napalabas nga artikulotayo, ti kinaimbag ket isu ti kualidad wenno kasasaad ti moral a kinadaeg, pannakabalin. Kinuna ni Jesus a ni Jehova ket naimbag iti naan-anay a kaipapanan. (Marcos 10:18) Nupay kasta, ti maysa a Kristiano mabalinna a tuladen ni Jehova babaen ti panangsukayna ti kinaimbag kas bunga ti espiritu. (Galacia 5:22) Iti panagkumentona iti a·ga·thosʹ, ti Griego a sao para iti “naimbag,” kunaen ti Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, “Deskribiren [dayta] ti banag a, naimbag ti kababalinna wenno lintegna, ti makagunggona ti ibungana.” Ti maysa a Kristiano a mangsuksukay iti kinaimbag ti agbalin ngarud a naimbag ken agaramid ti naimbag. (Idiligyo iti Deuteronomio 12:28) Liklikanna met dagiti banag a maisupadi iti kinaimbag, “dagiti awan mamaayna nga aramid a maipaay iti sipnget.” Dagiti nagduduma a pamay-an a maipakita ti Kristiano ti kinaimbag iti konduktana isuda dagiti ‘kita ti kinaimbag’ a dinakamat ni Pablo. Aniat’ sumagmamanao kadagitoy?
Itultuloyyo ti Agaramid ti Naimbag
5. Aniat’ maysa a kita ti kinaimbag, ken apay a masapul a sukayan ti maysa a Kristiano dayta?
5 Nagibasaran ni Pablo ti maysa kadagitoy iti suratna kadagiti taga Roma. Iti panagsaona maipapan iti panagpasakop “kadagiti nangatngato nga agturay,” kunana: “Kayatyo kadi, ngarud, nga awan pagbutnganyo kadagiti agtuturay? Itultuloyyo ti agaramid ti naimbag, ket maidayawkayo gapu iti dayta.” Ti “naimbag” a dinakamatna isut’ kinatulnog kadagiti linteg ken urnos dagiti sekular nga agtuturay. Apay nga agpasakop ti maysa a Kristiano kadagitoy? Tapno maliklikan dagiti di kasapulan a pannakisungani kadagiti agtuturay, a mangirisgo iti pannakadusa ken—napatpateg pay—tapno mataginayon ti nadalus a konsiensia iti imatang ti Dios. (Roma 13:1-7) Nupay tagtaginayonenna ti kangrunaan a panagtulnogna ken Jehova, ti Kristiano ‘dayawenna ti ari,’ saan nga umalsa maibusor kadagiti agtuturay a pinalubusan ni Jehova a Dios a maadda. (1 Pedro 2:13-17) Iti daytoy a pamay-an, dagiti Kristiano nasayaatda a kaarruba, naimbagda nga umili, ken nasayaatda nga ulidan.
Naanus kadagiti Sabsabali
6. (a) Ania ti sabali pay nga aspeto ti kinaimbag? (b) Siasinoda dagiti nadakamat idiay Biblia a maikari iti kinaanustayo?
6 Naipakita ti kinaimbag ni Jehova iti panangipaayna ti “tudo manipud langit ken nabunga a pampanawen” kadagiti amin nga agnanaed iti daga. Daytoy agresulta iti ‘pannakapnek iti taraon ken naimbag a ragsak’ ken ipakitana a pudno nga isut’ naanus a Dios. (Aramid 14:17) Isut’ matuladtayo iti daytoy a banag babaen ti panangipakita ti konsiderasion kadagiti sabsabali kadagiti babassit ken dadakkel a pamay-an. Para kadagiti siasino, kangrunaanna? Itudtudo ni Pablo a partikular dagiti panglakayen, “dagidiay agbambannog iti tengngayo ken mangidaulo kadakayo iti Apo ken mamalbalakad kadakayo.” Inyunay-unayna kadagiti Kristiano nga ipaayda kadagitoy ti “ad-adda pay ngem naisangsangayan a konsiderasion iti ayat gapu iti aramidda.” (1 Tesalonica 5:12, 13) Kasanotay a maaramid daytoy? Babaen ti pannakitunostay a naan-anay kadakuada—kas pangarigan, babaen ti pannakiraman kadagiti napateg a trabaho idiay Kingdom Hall. Nupay kanayon a nawayatayo nga umasideg kadagiti panglakayen maipaay iti tulong no kasapulan, ditay koma agbalin a di nainrasonan a manangipapilit. Imbes ketdi, iti aniaman a pamay-an a kabaelantayo, padpadasentay a palag-anen ti awit dagidiay a nagaget a pastor, nga adu kadakuada ti addaan responsabilidad iti pamilia a kanayonan kadagiti rebbengenda iti kongregasion.
7. Kadagiti ania a pamay-an a maipakitatayo ti kinaanus kadagiti nataengan?
7 Dagiti nataengan iti pisikal maikarida met iti kinaanustayo. Maysa nga espesipiko a bilin iti Mosaiko a Linteg ket: “Tumakderkanto iti sango ti ubanan nga buok, ket masapul a mangipakitaka iti konsiderasion agpaay iti nataenganen, ket masapul nga agbutengkanto iti Diosmo. Siak ni Jehova.” (Levitico 19:32) Kasano a maipakita daytoy a konsiderasion? Mabalin a tarigagayan dagiti agtutubo ti agboluntario tapno tulonganda ida a makitienda wenno kadagiti sabali pay a trabaho. Mabalin a siaanus a sukimaten dagiti panglakayen no adda nataengan nga agkasapulan ti tulong iti pannakigimong. Kadagiti asamblea, dagiti ubbing, napipigsa nga indibidual liklikanda ti pannakidinnuron kadagiti nabuntog-tignayda a nataengan iti awan anusna a panangun-una kadakuada, ken natutorda koma no ti maysa a nataengan adda bumbuntogna nga agtugaw wenno agala ti kanen.
8. Kasanotay a mabalin a maipakita ti kinaanus iti sabali pay a nailasin a grupo idiay Biblia?
8 Ibaga ti salmista ti sabali pay a grupo nga agkasapulan ti konsiderasion: “Naragsak ti siasinoman nga agtignay buyogen ti konsiderasion kadagidiay nanumo.” (Salmo 41:1) Mabalin a nalaka ti agbalin a naanus kadagidiay nalatak wenno nabaknang, ngem dagiti ngay nanumo ken marigrigat? Ti mannurat ti Biblia a ni Santiago pinagminarna a ti panangipakita iti agpada a konsiderasion kadagitoy ket maysa a suot ti kinalintegtayo ken Nakristianuan nga ayat. Sapay koma ta malasatantay daytoy a suot babaen ti panagbalin a mannakaawat kadagiti isuamin aniaman ti kasasaadda.—Filipos 2:3, 4; Santiago 2:2-4, 8, 9.
“Itultuloyyo ti Agbalin a Naasi”
9, 10. Apay a masapul nga agbalin a naasi dagiti Kristiano, ken kasano a maipakita daytoy a kita ti kinaimbag?
9 Ti ad-adda pay a kita ti kinaimbag ti makita kadagiti sumagmamano a pangngarig ni Jesus. Iti maysa kadagitoy, imbaga ni Jesus ti maysa a Samaritano a nakasabet iti maysa a tao a natakawan, nakabil, ken napanawan a naidasay iti dalan. Maysa a Levita ken maysa a padi ti nanglabas iti nadunor a lalaki, a nagkedkedda a tumulong kenkuna. Ngem ti Samaritano simmardeng ket nangted ti tulong, a nangaramid ti ad-adu ngem ti manamnama. Ti estoria masansan a maawagan ti pangngarig ti Naimbag a Samaritano. Ania a kita ti kinaimbag ti imparangarang ti Samaritano? Kinaasi. Idi inimtuod ni Jesus dagiti managdengngegna tapno ilasinda no siasino ti pudno a kaarruba ti nadunor a tao, ti umiso a sungbat ti naited: “Daydiay nagtignay a siaasi kenkuana.”—Lucas 10:37.
10 Dagiti naasi a Kristiano tuladenda ni Jehova, daydiay imbaga ni Moises kadagiti Israelitas: “Ni Jehova a Diosyo ket naasi a Dios. Saannakayto a panawan wenno ipan iti pannakadadael wenno lipaten ti tulag dagiti ammayo nga insapatana kadakuada.” (Deuteronomio 4:31) Impakita ni Jesus no kasano nga apektarannatayo ti kinaasi ti Dios: ‘Itultuloyyo ti agbalin a naasi, kas iti Amayo a naasi.” (Lucas 6:36) Kasanotay a maipakita ti asi? Kas impabigbig ti pangngarig ni Jesus, maysa a pamay-an ket ti panagbalintayo a sisasagana a tumulong iti padatayo a tao, uray no iraman dayta ti panangirisgo wenno di kinakombiniente. Ti maysa a naimbag a tao dina baybay-an ti panagsagaba ti kabsatna no isut’ adda maaramidanna iti dayta.—Santiago 2:15, 16.
11, 12. Sigun iti pangngarig ni Jesus maipapan kadagiti adipen, aniat’ iraman ti kinaasi, ken kasanotay a maiparangarang dayta ita?
11 Maysa pay kadagiti pangngarig ni Jesus impakitana a ti naasi a kinaimbag iramanna ti madadaan a panangpakawan kadagiti sabsabali. Insaritana ti maipapan iti maysa nga adipen a nakautang ken apona iti sangapulo a ribo a talento. Gapu ta dina kabaelan a bayadan, nagkiddaw ti asi ti adipen, ket ni apona siaasi a pinakawanna dayta a nagdakkel nga utang nga aggatad ti 60,000,000 a denario. Ngem napan ti adipen ket nakitana ti sabali pay nga adipen a nakautang kenkuana iti sangagasut laeng a denario. Ti napakawan nga adipen awan asi a pinabaludna ti nakautang agingga a makabayad. Nalawag, ti awanan asi nga adipen ket saan a naimbag a tao, ket idi nangngeg ti apo ti napasamak, isut’ pinagsungbatna.—Mateo 18:23-35.
12 Addatayo iti situasion nga umarngi iti daydiay napakawan nga adipen. Maibatay iti daton ni Jesus, pinakawan ni Jehova ti dakkel nga utang ti panagbasol iti biangtayo. Sigurado, ngarud, masapul a madadaantay met a mangpakawan kadagiti sabsabali. Kuna ni Jesus a masapul a madadaantay a mangpakawan “agingga iti mamimpitopulo ket pito a daras,” awan pagpatinggaanna. (Mateo 5:7; 6:12, 14, 15; 18:21, 22) Ngarud ti naasi a Kristiano saanna nga ikankano ti riri. Isut’ di agimula iti sakit ti nakem wenno agkedked a makisarita iti padana a Kristiano gapu kadagiti nadagsen a riknana. Ti kasta a kinakurang ti asi ket saan a marka ti Nakristianuan a kinaimbag.
Managparabur ken Managpadagus
13. Ania pay ti iraman ti kinaimbag?
13 Ti kinaimbag maiparangarang met babaen ti kinamanagparabur ken kinamanagpadagus. Iti maysa a gundaway maysa nga agtutubo a lalaki ti napan ken Jesus tapno pabalakadan. Kinunana: “Mannursuro, aniat’ naimbag nga aramidek tapno magun-odak ti biag nga agnanayon?” Kinuna kenkuana ni Jesus a masapul nga itultuloyna ti panagtulnog kadagiti bilin ti Dios. Wen, ti panagtulnog kadagiti bilin ni Jehova ket maysa nga aspeto ti kinaimbag. Impagarup ti agtutubo a lalaki nga ar-aramidenna daytan iti inggat’ kabaelanna. Nalawag, kadagiti kaarrubana kasla isut’ nagbalin a nasayaat a tao, ngem nariknana nga adda pay pagkuranganna. Isu a kuna ni Jesus: “No kayatmo a naan-anayka, inka ket ilakom dagiti sanikuam ket itedmo kadagiti napanglaw ket addanto gupitmo sadi langit, ken umayka ket agbalinka a pasurotko.” (Mateo 19:16-22) Pimmanaw ti agtutubo a lalaki a silaladingit. Isut’ nabaknang unay. No sinurotna ti balakad ni Jesus, naipakitana koma nga isut’ saan a materialistiko. Ken nakaaramid koma ti kinaimbag a pudno nga awan panagimbubukodanna a kinamanagparabur.
14. Ania a balakad ti agpadpada nga impaay ni Jehova ken ni Jesus maipapan iti kinamanagparabur?
14 Inkalikagum ni Jehova kadagiti Israelitas ti panagbalinda a managparabur. Kas pangarigan, mabasatayo: “Sika mangtedkanto a di agkurang, ket ta pusom saan koma a mapaldaangan iti panangtedmo kenkuana, gapu ta daytoy ti pangbendisionanto ni Jehova a Diosmo kenka iti amin nga aramidmo ken amin a gapuanam.” (Deuteronomio 15:10; Proverbio 11:25) Ni Jesu-Kristo mismo nga imparegtana ti kinamanagparabur: “Aramidenyo ti panangted, ket dagiti tao mangteddanto kadakayo. Ibukbokdanto iti saklotyo dagiti sukat a naimbag, napempen, nasedsed ken agliplippias.” (Lucas 6:38) Kasta met, ni Jesus a mismo ket managparabur unay. Iti maysa a pasamak, isut’ nangilasin iti oras tapno aginana biit. Nasarakan dagiti umariwekwek ti ayanna ket napanda kenkuana. Sipaparabur a linipat ni Jesus ti maipapan ti panaginana ket impaayna ti bagina para iti bunggoy. Kalpasanna, isut’ nangipakita iti nagpaiduma a kinamanagpadagus iti panangipaaynat’ taraon para iti dayta a dakkel a bunggoy.—Marcos 6:30-44.
15. Kasanot’ panangituyang dagiti pasurot ni Jesus ti ekselente nga ulidan ti panangipakita iti kinamanagparabur?
15 Gaput’ kinamatalekda iti balakad ni Jehova ken ni Jesus, adu kadagiti pasurot ni Jesus ti pagaammo a managparabur ken managpadagus. Kadagiti immuna a panawen ti Kristiano a kongregasion, adu kadagiti napan tapno rambakanda ti Pentecostes idi 33 K.P. ti nakangngeg ti panangasaba dagiti apostol ket nagbalinda a manamati. Iti panagtalinaedda sadiay tapno ad-adu pay ti masursuroda, nagkurang dagiti kasapulanda. No kasta, dagiti manamati nga agnanaed sadiay inlakoda dagiti sanikuada ket intulongda ti kuarta tapno maipaayan dagiti kabbaro a kakabsatda tapno dagitoy agbalinda a natibtibker pay iti pammati. Anian a kinamanagparabur!—Aramid 4:32-35; kitaenyo met ti Aramid 16:15; Roma 15:26.
16. Mangibaga kadagiti adu a pamay-an a kabaelantay ti agbalin a managpadagus ken managparabur.
16 Ita, ti umasping a kas ken Kristo a kinamanagparabur ket makita no mangited dagiti Kristiano ti tiempo ken kuarta kadagiti lokal a kongregasionda ken iti sangalubongan a trabaho a panangasaba. Mapaneknekan daytoy no tulonganda dagiti kakabsatda nga agsagsagaba manipud kadagiti natural a didigra ti gubat. Maiparangarang dayta no masangaili ti manangaywan ti sirkito bayat ti regular a panagbisitana. Wenno no dagiti “ul-ulila” sipaparabur a maawisda a makidanggay iti panaglinglingay ken kadagiti panagadal ti Biblia ti pamilia a kadua dagiti sabali a Kristiano a pamilia, daytoy ket kinamanagpadagus met, panangipakita ti Nakristianuan a kinaimbag.—Salmo 68:5.
Panagsao ti Kinapudno
17. Apay a ti panagsao ti pudno ket maysa a karit ita?
17 Idi dineskribir ni Pablo dagiti bunga ti lawag, innaigna ti kinaimbag iti kinalinteg ken kinapudno, ken umiso ngarud a kunaen a ti panagbalin a napudno ket maysa pay a kita ti kinaimbag. Dagiti naimbag a tao dida agsao kadagiti ulbod. Nupay kasta, ti panagsao ti pudno ket maysa a naisangsangayan a karit ita a ti panagulbod ket nakasaksaknap. Adut’ agulbod no suratanda dagiti pagbuisanda. Dagiti mangmangged agulbodda maipapan iti trabaho nga ar-aramidenda. Dagiti estudiante siuulbod nga agkusitda kadagiti leksionda ken eksaminasion. Dagiti negosiante agulbodda no makitulagda iti negosio. Agulbod dagiti ubbing tapno maliklikanda ti pannakadusa. Dagiti manangipagarup a manangidanundanon siuulbod a dadaelenda ti dayaw dagiti sabsabali.
18. Kasanot’ panangmatmat ni Jehova kadagiti naulbod?
18 Ti panagulbod ket maibusor ken Jehova. Kadagiti ‘pito a banag’ a guraenna nairaman ti “naulbod a dila” ken “natiri a saksi nga agsao ti ulbod.” (Proverbio 6:16-19) “Amin dagiti naulbod” ket naibilang kadagiti natakrut, dagiti manangpapatay, ken dagiti mannakiabig, nga awan lugarda idiay baro a lubong ti Dios. (Apocalipsis 21:8) Ken, kunaen pay kadatayo ti proverbio: “Daydiay a magmagna iti kinalintegna agbuteng ken Jehova, ngem ti nakillo kadagiti danana isu laisenna.” (Proverbio 14:2) Ti naulbod nakillo kadagiti danana. No kasta, ti naulbod mangipaay pammaneknek iti pananglais ken Jehova. Anian a nagkaro a kapanunotan! Kanayon a sawentay ti pudno, uray no daytat’ mangituggod iti pannakadisiplinatayo wenno iti pinansial a pannakalugitayo. (Proverbio 16:6; Efeso 4:25) Dagidiay agsao ti pudno tuladenda ni Jehova, “ti Dios ti kinapudno.”—Salmo 31:5.
Sukayanyo ti Kinaimbag
19.Aniat’ makita no dadduma iti lubong, a mangisilnag ti pammadayaw iti Namarsua?
19 Sumagmamano laeng dagitoy kadagiti ‘kita’ ti kinaimbag a masapul a sukayan dagiti Kristiano. Pudno a dagiti tattao ti lubong iparangarangda ti kinaimbag iti maysa a rukod. Dadduma ti managpadagus, kas pangarigan, ken dadduma ti naasi. Pudno, ti namagbalin a naisangsangayan ti pangngarig ti Naimbag a Samaritano isut’ panangisalaysay ni Jesus iti di Judio a nangipakita iti asi idinto a dagiti panglakayen ti kongregasion a Judio dida inaramid ti kasta. Daytat’ pudno a pammadayaw iti Namarsua ti tao a dagita nga ugali agparangda pay laeng a nainkasigudan kadagiti adu a tao uray kalpasan ti innem a ribo a tawen ti kinaimperpekto.
20, 21. (a) Apay a ti Nakristianuan a kinaimbag maisupadi iti aniaman a kinaimbag a mabalintay a makita kadagiti tao ti lubong? (b) Kasano a masukayan ti maysa a Kristiano ti kinaimbag, ken apay a masapul a gagetantay nga aramiden ti kasta?
20 Nupay kasta, para kadagiti Kristiano ti kinaimbag ket ad-adda pay ngem basta kualidad a mabalin adda wenno mabalin nga awan kadakuada. Daytat’ kualidad a masapul a sukayanda iti amin nga aspetona, gapu ta kasapulanda ti agbalin a tumutulad iti Dios. Kasano a posible daytoy? Kunaen ti Biblia kadatayo a maadaltayo ti kinaimbag. “Isuronak ti kinaimbag,” inkararag ti salmista iti Dios. Kasano? Intuloyna: “Ta kadagiti bilinmo inalagadko ti pammati.” Innayonna: “Sika naimbagka ken agar-aramidka ti kinaimbag. Isurom kaniak dagiti alagadem.”—Salmo 119:66, 68.
21 Wen, no adalentayo dagiti bilin ni Jehova ken tungpalentay ida, masukayantayo ti kinaimbag. Kanayon a laglagipentayo a ti kinaimbag ket maysa a bunga ti espiritu. No sapulentayo ti tulong ni Jehova babaen ti kararag, pannakilangen kadagiti kakabsattay a Kristiano, ken panagadal ti Biblia, iti kasta sigurado a matulongantayo a mangsukay iti daytoy a kualidad. Mainayon pay, ti kinaimbag ket mannakabalin. Kabaelanna pay daytoy a parmeken ti dakes. (Roma 12:21) Anian a nagpateg, ngarud, nga aramidentay ti naimbag kadagiti amin, nangnangruna kadagiti Kristiano a kakabsattayo. (Galacia 6:10) No aramidentay ti kasta, maysatayto kadagidiay mangtagiragsak iti “dayag ken dayaw ken talna” a naikari agpaay kadagiti “amin nga agaramid ti naimbag.”—Roma 2:6-11.
Masungbatanyo Kadi?
◻ Kasanotay a makapagtultuloy nga agaramid ti naimbag no maipapan kadagiti nangangato nga agturay?
◻ Siasinoda, mairaman kadagiti sabsabali, ti maikari iti kinaanustayo?
◻ Kadagiti ania a pamay-an a ti kinaasi iparangarangna a mismo ti kinaisuna?
◻ Aniada a tignay ti kinamanagparabur ken kinamanagpadagus ti mangmarka kadagiti Kristiano ita?
◻ Kasano a masukayan ti kinaimbag?
[Ladawan iti panid 20]
Ti panangipaay ti konsiderasion kadagiti sabsabali ket maysa nga aspeto ti kinaimbag
[Ladawan iti panid 23]
Kas ti Naindaklan a Mannursuro, sipaparabur nga impaay ni Jesus ti bagina